We zijn te vaak gestrest en moe door een te hoge aanslag op onze cognitieve en emotionele capaciteiten, en zelden alleen fysieke vermoeidheid. Hier wordt te weinig openlijk over gesproken. Het voelt als een eenzame strijd voor onze mentale gezoedheid.
Veel mensen kampen met stress, zorgen, verdriet, depressies, angsten of andere mentale uitdagingen van de moderne maatschappij. Daarbij komt een tekort aan spirituele ontspanning, een bad voor onze ziel.
Ons mentaal evenwicht staat onder druk. Dit uit zich in onvrede met situaties thuis en op het werk. Het resultaat is piekeren, verstoorde slaap, mentale vermoeidheid, verlies van concentratie, en een veelheid aan mentale en fysieke ‘vage klachten’.
Uiteindelijk zijn het niet de externe omstandigheden die ons uit het lood slaan, maar hoe we ermee omgaan. Dat bepaalt onze mentale gezondheid.
Bewustwording en open gesprekken zijn belangrijk. Deze thema’s staan centraal in de Week van de Mentale Gezondheid.
Een week of maand extra aandacht
In 2025 valt de ‘Week van Mentale Gezondheid’ in Nederland in de 1e week van juni (2 t/m 8). Het NL thema is: “Het bespreekbaar maken van mentale gezondheid.” Zie AllesIsGezondheid.nl en GGZtotaal.nl
De discussie-impuls moet komen uit ‘ontknopen en verknopen’ en ‘ontmoeten en ontknopen’. Hopelijk komt er iets uit voor mensen die met zichzelf en de maatschappij in de knoop zitten.
Uit de besprekingen moeten initiatieven komen om oude benaderingen aan te passen en elkaar dagelijks te ontmoeten in de zorg voor onze gemeenschappelijke mentale gezondheid. Voor alle ‘Week van’ activiteiten zie Missie Mentaal.
Verbindingen en sociale verhoudingen zijn niet alleen een taak van overheden en instanties, maar van alle burgers in de zorg voor elkaar. Zorg voor je intieme kring, maar ook je buren en buurtgenoten, contacten en lotgenoten. Wij zijn allemaal wereldburgers die de enige aardkloot die we hebben zo duurzaam mogelijk moeten delen.
De problemen van jongeren krijgen steeds meer aandacht. Maar elke leeftijdsgroep heeft eigen problemen en uitdagingen voor hun mentale gezondheid.
Op Europees niveau – in de 3e week van mei – lag de focus op de invloed van sociale regelgeving en bijdragende factoren.
In de USA is de maand mei gewijd aan de problemen aldaar. De ‘American dream’ is voor steeds meer mensen een nachtmerrie! Het zet de mentale gezondheid onder druk, wat bijdraagt aan de ‘opiatencrisis’.
Deze internationale aandacht onderstreept het universele belang van dit thema, maar hoe vertalen we dit naar persoonlijke actie?
Pot je problemen niet op, erkennen is beter dan klagen!
De extra aandacht is er om problemen bespreekbaar te maken. Het is gezond om zonder taboe en schaamte te praten over dingen die ons uit balans brengen. Het principe ‘zelfkennis is een deugd’ kan helpen om je bewust te zijn van problemen.
We klagen graag over lichamelijke pijn en ongemakken, maar we klagen liever niet over onze mentale toestand. je zegt ‘ik ben gestrest’, maar niet ‘ik denk slecht/verkeerd over mezelf en/of anderen’. We denken ‘ik zit op de verkeerde plek (maar blijf liever hier)’ of ‘ik hoop op steun maar wil sterk overkomen’.
Schaam je niet voor je stress en overbelasting. Erken het en neem verantwoordelijkheid. Doe er wat aan voor het te laat is! Begin met erover te praten met vertrouwenspersonen. Met aandacht zijn je problemen niet direct opgelost maar de erkenning kan al veel spanning afbouwen.
Vraag: Wat doen wij persoonlijk aan onze mentale problemen?
Antwoord: Te weinig en niet duurzaam. Zelfzorg zoals wekelijkse yoga of joggen is niet voldoende.
Diepere oorzaken voor mentale problemen in persoonlijkheid en omgeving ontbreken daadkracht voor structurele oplossingen. Personen, sociale verbanden en organisaties laten stress of burn-out aankomen in plaats van signalen op te pakken en basisoorzaken onder ogen te zien.
Dit gebrek aan structurele aanpak roept de vraag op: hoe kunnen we mentale gezondheid vanuit een positiever, opbouwend perspectief benaderen?
Van pathologie naar welzijn
Traditionele mentale zorg richt zich op pathologie, het classificeren van afwijkende mentale processen en gedrag. Helaas ben je zonder een (formele) diagnose nog niet mentaal gezond!
Je hersenen kunnen gezond zijn terwijl je gedachten je uit het lood slaan. Dan schiet je mentale gezondheid tekort. Vergelijk het met een perfect onderhouden auto die op een smallere weg richting een afgrond rijdt. Je voelt het probleem aankomen maar vertrouwt te veel op de navigatie in plaats van je innerlijke kompas.
Er is al decennia aandacht voor ons welzijn en mentale gezondheid. De Positieve Psychologie is de tegenhanger van de Pathologische benadering. De P.E.R.M.A. formule geeft aan wat het verschil maakt tussen een Kwijnend bestaan en Floreren.
Positive psychology takes you through the countryside of pleasure and gratification, up into the high country of strength and virtue, and finally to the peaks of lasting fulfillment, meaning and purpose.
Martin Seligman, 2002
Als gedachtenexperiment nemen we aan dat 80% van de mensen denkt mentaal gezond te zijn. Maar als je doorvraagt over het omgaan met emoties, de eisen van de moderne maatschappij, online toestanden, etc. dan is het beeld ongetwijfeld anders.
Slechts 20% van de mensen is echt mentaal gezond en nooit op enig moment mentaal in de kreukels. Voor de meesten is het ‘Worstel en kom boven’. Je overwint je problemen gezond of ze bepalen je leven ongezond (symptoombestrijding).
Om deze worsteling praktisch aan te pakken, bieden we hieronder enkele concrete benaderingen die aansluiten bij de principes van erkenning, verantwoordelijkheid en positieve psychologie.
Voor elementaire benaderingen van je mentale gezondheid, zie de recente artikelen:
- Overweldiging afbouwen naar weerbaarheid en groei
- Helderheid in je kernwaarden als basis voor je leven
- Essentieel voor geluk: Laat dingen los die je niet kan beheersen
- Gezonde groei: Negatieve gedachtepatronen doorbreken
Conclusie
Kijk in je hart naar wat je mentaal uit je evenwicht brengt. Bespreek je problemen en verlangens. Deel ervaringen en gevoelens. Zoek steun en durf te vragen.
Concentreer je niet alleen op je problemen. Luister zonder oordeel naar mensen om je heen. Bied hulp waar mogelijk! Soms is een knuffel genoeg, soms wil je iemand aan de hand nemen. Van hartelijkheid en persoonlijke warmte worden minimaal 2 mensen gelukkiger.
Mentale gezondheid is geen jaarlijkse aangelegenheid. Het is een fact-of-life. Hoe je in je vel zit, bepaalt de kwaliteit van je leven, van relaties tot werk, van kwetsbaar tot weerbaar, van levensvreugde tot depressie.
Evenwicht is balanceren, geen statische toestand. Zorg voor jezelf door dagelijks en wekelijks verstoord evenwicht te herstellen.
De Week van de Mentale Gezondheid biedt een aanleiding, maar de echte uitdaging ligt in het integreren van mentale zelfzorg in ons dagelijks leven. Door de principes van openheid, erkenning, verantwoordelijkheid en positieve psychologie toe te passen, kunnen we bijdragen aan een gezondere maatschappij – voor onszelf en elkaar.
Wellned wenst je veel succes met het verbeteren van je mentale gezondheid. Als je er niet uitkomt, laat het ons weten.
Links internationale aandacht voor mentale problemen:
- Europa: derde week van mei, mentalhealtheurope.org
- USA: de maand mei, MHAnational.org (Mental Health America).
- Mondiaal: World Mental Health Day, in oktober, Officiële site, niet up-to-date, geeft mei 2025 nog de 2024 data!
