Wat is jouw levensvisie?

Tot het midden van de vorige eeuw was een gebruikelijke vraag bij welke kerk je hoorde. In principe was je protestant, katholiek of ongelovig. Zo wist je ongeveer wat voor vlees je in de kuip had, wat je gemeen had met anderen of juist niet en met wie je voornamelijk omging.

Je religie bepaalde in belangrijke mate hoe je tegen het leven aankeek. De overtuiging en de groep waartoe je behoorde was een fundamenteel onderdeel van je identiteit.

Aan het einde van de 20e eeuw was de ontkerkelijking in volle gang en dat is in de 21e eeuw alleen nog maar versneld. Leegstaande kerkgebouwen worden voor allerlei andere doeleinden ingezet. Maar ook in onze geest vallen lege plekken omdat spiritualiteit voor veel mensen geen vast onderdeel van ons leven meer uitmaakt. Je bent je dit gemis vaak nog maar nauwelijks bewust.

Het belang van een levensvisie

In tijden van aanzienlijke persoonlijke stress – zoals een pandemie of inflatie- merk je dat sommigen een behoefte voelen aan een levensvisie. Zonder de vastigheid van al dan niet formeel gedefinieerde overtuigingen ben je genoodzaakt om allerlei zaken per geval op hun merites te bezien. En dat laatste is vermoeiend en vaak inconsequent.

De makkelijkste visie is “Ikke en de rest kan stikken”. Sommigen denken dat ze daarmee al hun problemen kunnen oplossen. Maar extreme zelfzuchtigheid loopt op den duur uit op onplezierige consequenties want weinigen zijn bereid om steeds weer aan jouw egoïsme toe te geven.

Your Personal philosophy is the greatest determining factor in how your life works out. – Jim Rohn

Na de lessen over filosofie op school en eventuele godsdienstige indoctrinatie denken de meesten nauwelijks meer na over een persoonlijke levensvisie. De zondag is geen spiritueel moment meer in de week maar voor ontspanning.

Hoe je in het leven staat, is voor een groot deel aan de manier van denken en handelen van je ouders. Je omgeving tijdens jeugd, studie en werk bepaalt verder hoe je over ‘het leven’ denkt. Maar sommigen doen ervaringen op waardoor ze tot de conclusie komen “Zo moet het dus niet!”.

Bewuste levensvisie

Meestal is je levensvisie geen bewuste keuze en als iemand er tijdens een serieus gesprek naar vraagt sta je vaak even met je mond vol tanden.

Je kan ervan uitgaan dat ‘het leven is zoals het is’, oftewel ‘waarom zijn de bananen krom’. Met diepe overpeinzingen houden wij ons zelden bezig want wij zijn al druk genoeg met de overvloed aan afleidingen.

Maar het is toch goed om erover na te denken hoe je in het leven staat. Wanneer je voor plotselinge keuzes komt te staan, dan heb je met je visie een steun en een beslismodel. Zonder visie is het op den duur vermoeiend – en waarschijnlijk inconsistent – om steeds beslissingen op het moment te moeten nemen. Het resultaat kan zijn dat je denkt ‘Ach, het maakt op de lange termijn toch niet uit, ik doe gewoon wat het beste lijkt!’.

Weten wat de betekenis en de zin van jouw bestaan zijn op deze aardkloot geeft je een basis waarop je kan steunen. Je wordt niet bepaald door je bezittingen of het gebrek ervan. Ook welk werk je doet, bepaalt niet wie jij bent als persoon. Veel mensen komen daar pas achter op het moment dat het werk geen voldoening meer geeft of dat ze zonder werk komen te zitten.

Voor je broodnodige mentale gezondheid is het belangrijk dat je een betere basis in je leven hebt dan de identiteit die je ontleent aan je relatieve welstand en je werk.

Wat is jouw levensvisie?

Je visie over maatschappelijke ontwikkelingen komt vaak uit bij het ene of het andere politieke kamp. Maar daar is het voornamelijk de eenheidsworst van het partijprogramma. Stikken of slikken.

Zeggen dat je ‘pragmatisch’ bent wordt meestal uitgelegd als een weigering om keuzes te maken of slecht geïnformeerd te zijn. Maar als je nooit de tijd hebt gekregen of genomen om er een mening over te hebben, dan kan je dat beter aangeven i.p.v. voor de vuist weg wat te verzinnen.

Denk eens na over je levensvisie in termen van de onderstaande voorbeelden:

• Religie of spiritualiteit, georganiseerde religie, vrije overtuigingen, etc. Hoe wil je die actief belijden of uitdragen.

• Filosofie: Het gedachtegoed van de vorige generaties zoals het Stoïcisme (waarden, deugden en relativerend) of Epicurisme (het leven is er om van te genieten).

• Goede voorbeelden zoals de ‘7 eigenschappen’ van Stephen Covey of de leefregels van o.a Peterson (12 regels), etc.

• Het gedachtegoed van bijvoorbeeld de (fictieve) Jedi (en wereldse bewegingen die erin geloven) en andere fantasieën (van Ban van de Ring tot Avatar).

• Is je instelling (Mindset) open of gesloten, zowel persoonlijk als sociaal?

• Ga je ervan uit dat mensen in principe slecht of goed zijn?

• De mens(heid) leeft op een vierkante millimeter in een gigantische en gedurende een tik van de klok van de kosmos. Maar dat maakt niet uit voor de betekenis van ons bestaan, onze aspiraties.

• Welke overtuigingen en beperkingen zijn de basis van mijn visie?

• Etc.

Hoe kan je een eigen levensvisie ontwikkelen?

Je kan een eigen ‘partijprogramma’ opstellen door eens na te denken over een aantal immateriële zaken:

• Geloof ik dat er iets is meer dan de realiteit die wij kunnen waarnemen?

• Wat is rationeel voor mij en waar heb ik geen antwoorden op?

• Kan [spiritualiteit]() – niet noodzakelijk religieusheid een rol spelen in mijn leven?

• Wat is mijn morele standpunt v.w.b. de rechten en plichten van mensen en specifiek van mijzelf?

• Hoe ga ik om met integriteit? Wat zijn mijn prioriteiten en mijn grenzen? Wat doe ik als ikzelf of anderen over de schreef (dreigen te) gaan?

• Welke politieke richtingen spreken mij het meeste aan en waarom?

• Welke maatschappelijke bijdrage zou ik kunnen en willen leveren (van verenigingsleven, kerkelijke acties, sport, natuur, etc.?

Voor al deze overwegingen kan je ook de vraag stellen: En waarom (wel of niet)?

Waar geloof ik in?:

• Wat is mijn potentieel (beperkt of vrijwel grenzeloos)? Afhankelijk van aanleg en inzet.

• Wat zijn mijn mogelijkheden om mijzelf te verbeteren? Als mens, in de diverse rollen in mijn leven, in mijn werk, in interesses (vrije tijd). En wat doe ik daar actief aan?

• Welke verantwoordelijkheden aanvaard ik in mijn leven en hoe geef ik daar uitdrukking aan?

• Welke (elementen van) levensovertuigingen spreken mij aan en waarom?

• Hoe rangschik ik mijn prioriteiten? Wie of wat is voor mij het meest belangrijk?

• Voel ik (wel eens) verwondering en bewondering over mooie en indrukwekkende zaken? Bv. natuurbeleving, kunst, inspirerende mensen, etc.

Hoe ga ik om of wil ik omgaan, met uitdagingen?:

• Met tegenslagen zoals ziekte, werkgelegenheid, stress, etc.?

• Hoe bewaak ik mijn mentale gezondheid?

• Het verlies van andere mensen in mijn omgeving?

• Hoe denk ik over mijn eigen sterfelijkheid?

• Durf ik het aan om de betekenis van mijn leven te formuleren of te rechtvaardigen?

• Wat is mijn erfenis? Alleen materieel of ook in goede bijdragen?

• Welke verantwoordelijkheden voel ik? Ben ik volledig verantwoordelijk voor mijn (huidige) omstandigheden of verleg ik dat liever naar anderen (die ik daarmee macht over mij geef)?

Verder zonder levensvisie?

Wellicht ga je ervan uit dat je tot nu zonder een levensvisie ook hebt overleefd. En dus zal het verder ook wel geen probleem opleveren. Maar naargelang je ouder wordt, ga je ongetwijfeld anders en wat meer genuanceerd over het leven denken.

Je levensvisie is een soort ‘Operating System’ waarmee je verschillende belangrijke afwegingen in je leven een referentiekader kan geven. Dat maakt je leven makkelijker en meer consistent dan alles per geval afwegen.

Ben je zonder een zelf geformuleerde levensvisie gelukkig en aangepast in het leven? Prima, geen probleem. Maar denk er toch eens een keer over na, bij voorkeur voordat je jezelf tegenkomt in situaties waar je niet op voorbereid bent.

Conclusie

Groei betekent werken aan jezelf. Het doel is om het beste van jezelf aan anderen te kunnen geven. Om waarde voor je naasten en de maatschappij in het algemeen te kunnen leveren.

Een persoonlijke levensvisie helpt daarbij.
Werk aan jezelf, werk aan je visie, je overtuigingen en je instelling.

Neem de tijd om af en toe na te denken over het invullen van je levensvisie.