Vier waardevolle deugden voor 2021 (Serie)

Filosofie - Epictetus, stoïcijnse filosoof, waarden en deugden

Juist omdat 2020 een bijzonder moeilijk en bizar jaar was met de Covidpandemie, mogen wij toch dankbaar zijn voor onderlinge steun. Dit kunnen wij ook in 2021 uitdragen door het naleven van deugden en goede gewoonten. Daarmee leveren wij constructief en verantwoordelijk een bijdrage aan de maatschappij.

Een deugd is de expressie van een waarde. De waarden die je belangrijk vindt in je leven, behoren je gedrag te bepalen. Als je niet leeft volgens je waarden, dan leef je in een leugen. Je zegt dan A, maar doet B (of in ieder geval niet of te weinig A).
Wat kunnen wij leren van bewezen waarden en deugden, en hoe kunnen wij die waardevolle levenslessen toepassen?

Meer dan ooit in een tijd waar waarden en normen ‘tamelijk dynamisch’ zijn om het maar eens subtiel uit te drukken. Een raamwerk voor denken en handelen zoals een geloofsovertuiging ontbreekt bij de meeste mensen. Een seculiere filosofie als het Humanisme heeft een beperkt aantal formele aanhangers en New Age, etc. vult voor sommigen de hang naar spiritualiteit. Met welke deugden voor 2021 kunnen wij groeien en betere mensen zijn?

Wat komt er voor in de plaats? Tja, in feite weinig of niets. Vrijheid/Blijheid en maak het zelf maar uit, zolang je maar niet teveel normoverschrijdend gedrag vertoont. Dat laatste lijkt toch vaak aan de orde van de dag, en wordt althans breed uitgemeten in de pers (maar is daardoor nog geen realiteit).

Stoïcisme

Waarden en deugden waren al belangrijk voor de Griekse en later de Romeinse wijsgeren en filosofen. En het is 2 millennia later nog steeds even waar. Ook in de 3e decade van de 21st eeuw zijn de alledaagse inzichten van het Stoïcisme nog actueel.

Deze filosofie is met name in trek bij mensen die Persoonlijke Groei nastreven, omdat ze meer kennis en inzichten willen opdoen na de formele scholing. Veel leiders en creatieven vonden door de eeuwen in deze filosofie een basis voor mentale gezondheid die ze elders misten.

Stoïcijnen zijn volgens het woordenboek mensen die onverstoorbaar zijn en geen emoties tonen. De Stoïcijnse filosofie is echter heel wat anders. Het is een niet-dogmatisch stelsel van benaderingen van het leven, de omgang met anderen en het meester zijn over je emoties. Dat laatste, meesterschap, is iets anders dan onderdrukken. Emoties herkennen als signalen als reacties op iets buiten jezelf, geeft je de tijd en het perspectief om jezelf niet erdoor te laten regeren en vervolgens blind te re-ageren.

Historische deugden voor 2021

Het begrip Arete (deugd/kwaliteit, virtue/excellence) geeft aan wat een zinvolle manier van leven is. De manier waarop je ontplooiing, vervulling en voldoening kan bereiken zonder anderen te benadelen. De beste instelling is gericht op goede bijdragen aan de directe omgeving en de maatschappij in het algemeen.

Boekbespreking: Jonathan Haidt - The happiness hypothesis, wijsheid en deugden

In het boek The Happiness Hypothesis onderzoekt sociaalpsycholoog Jonathan Haidt of oude wijsheden en deugden via moderne wetenschappelijke inzichten getoetst kunnen worden. De conclusie is een volmondig “Ja”. De oude wijsgeren waren goed bij de tijd en zijn dat 2 millennia later nog steeds!

Waar komt het op neer?

  1. Leef bewust met aandacht voor uitgangspunten, waarden en de details die ze ondersteunen. Weet wanneer je op moet komen voor je kernwaarden, assertiviteit. Laat je niet overbluffen door anderen die tegen jouw waarden in willen gaan. Doe waar je voor staat. Zoek het doel van je leven, de betekenis van de waarde die jij kan leveren aan anderen. Wat geeft jou daarbij inspiratie?
  2. Ga uit van persoonlijke integriteit. Handel naar waar je in gelooft. Zeg niet A en doe B. Wees integer en betrouwbaar naar de mensen toe die vertrouwen in je stellen. Vertrouwen is soms niet makkelijk te winnen maar heel makkelijk te verliezen door tegen je principes in te gaan.
  3. Accepteer jezelf zoals je bent, met al je tekortkomingen (maar goede intenties) en je goede eigenschappen (kracht) die je kan inzetten. Werk altijd vanuit je kracht, niet vanuit je beperkingen.
  4. Neem volledige verantwoordelijkheid voor je leven. Ook als anderen in hoge mate je keuzes beïnvloeden, ben jij zelf nog altijd degene die akkoord gaat met wat je aangeboden krijgt. Maak je keuzes altijd vanuit je eigen waarden en overtuigingen.

De kerndeugden van het Stoïcisme zijn de 4 deugden (virtues): Wijsheid, Rechtvaardigheid, Moed en Matigheid. Deze 4 deugden werken vervolgens ook op elkaar in, versterken elkaar en geven elkaar context. Wat houden ze in en wat kunnen wij ermee in deze moderne tijd? Wat is de waarde van deze deugden voor 2021.

De artikelen in deze serie

  1. Wijsheid als deugd voor 2021
  2. Rechtvaardigheid als deugd voor 2021
  3. Moed als deugd voor 2021
  4. Matigheid als deugd voor 2021

Nog even het volgende…

Zoek jij een PG Gids/Begeleider? Vraag NU een gratis en vrijblijvende eerste inventarisatie aan voor begeleiding voor Persoonlijke Groei.

Stress - beheersen of loslaten

Het doel van deze cursus is niet om over benaderingen en technieken te lezen, maar om Gedragsverandering te bereiken.

Info / Bestellen

Inspiratie:

Move forward with a sense of idealism and manifest the life that you imagine. The world is malleable and your thoughts can transpire into reality.Patrick Daniel

Plaats een reactie