Verwerking, schrijf het van je af

Leestijd: 6 minuten

Wij slapen om fysiek uit te rusten maar ook om onze drukke hersenen even rust te gunnen en indrukken van de dag en het verleden te verwerken via dromen. Op een soortgelijke manier kunnen wij bewust indrukken verwerken, met name wat als stressvol ervaren is. Met piekeren en herkauwen is er geen verwerking. Het is alleen herhalen waardoor het terug blijft komen als maagzuur na een te zware maaltijd.

Bewust verwerking zoeken

Het is beter om indrukken en emoties te verwerken dan ze weg te drukken. Elke dag hebben wij ervaringen die een indruk op ons maken, groot en klein. Het is beter om ze als zodanig te herkennen en erkennen. Ontkennen of bagatelliseren helpt net zo weinig als wrijven bij maagpijn. Het is als een steentje in je schoen waardoor je steeds ongelukkiger gaat lopen.

Het begrip trauma wordt overigens veel te vaak gebruikt. Iedereen is het er over eens dat een ernstig ongeluk (betrokken of gezien) een diepe indruk achter kan laten. Idem het verlies van een naaste of ernstige ziekte. Maar sommigen hebben het al over een ‘traumatische ervaring’ als ze hun teen hebben gestoten, een slechte knipbeurt kregen bij de kapper of van iemand te horen kregen dat ze zich onaangenaam gedragen. Een beetje eelt op je ziel is beter dan extreme gevoeligheid of aanstellerij.

Wat raakt ons?

Een opmerking van iemand kan je soms al raken. Je trekt het je niet direct aan en reageert soms geeneens omdat je verrast bent. Maar het kan blijven sudderen en het zit je niet lekker. Dan is het beter om die pijnlijke/irritante ervaring te verwerken op de een of andere manier.

Als het gedrag van een ander is, dan kan je het wijten aan diens botheid of het feit dat ze het niet doorhadden dat ze kwetsend over kwamen. Maar uiteindelijk zijn alle opmerkingen van anderen alleen feedback en geen problemen op zich. Althans zolang mensen niet aangeven dat ze niet meer met je willen samenwerken of zelfs samen leven.

Veel opmerkingen – al dan niet over jou of direct op jou gericht – zijn overigens alleen maar een “opinie” en daar kan je weinig aan veranderen. Je accepteert of verwerpt de mening van anderen en ze zijn niet jouw verantwoordelijkheid tenzij je zelf de reactie hebt uitgelokt.

Confrontatie en perspectief

Een eerste verwerking is door de ander er beheerst op te wijzen dat je de opmerking of het gedrag niet bijzonder op prijs stelt. Geef wat je hoorde of zag kort weer. Nog belangrijker is het om je gevoelens/emotie te benoemen zonder die (onbeheerst) te uiten. Zeg ‘ik voel mij boos/verdrietig/beledigt/gekwetst/etc.” door jou. Negen van de 10 keer zal tegenpartij aangeven dat het niet de intentie was om die emotie op te wekken. Zelfs als men aangeeft dat je reactie overtrokken is, zal er meestal geen kwaadwilligheid in het spel zijn. Maar de verhoudingen zijn even rechtgezet door de beheerste confrontatie.

Het woord ‘confrontatie’ lijkt beladen, maar confrontaties zijn niet per definitite emotionele toestanden. Het is een stelling innemen en jouw visie op wat er gebeurde duidelijk te maken aan de hand van de feiten, opinies en indrukken zoals jij die ziet. Stel het duidelijk als ‘jouw visie’, jouw perceptie van de realiteit.

Denk in dit kader even na over de legendarische opmerking van Adam Savage van Mythbusters “I reject your reality and substitute my own”. Dat was bedoeld als een grappige opmerking maar het is een waarheid als een koe dat er evenveel percepties van de realiteit zijn als er mensen zijn. Het perspectief van iemand anders kunnen zien zonder je eigen wereldbeeld overhoop te halen is een waardevolle gave.

Manieren van verwerken

Als de persoon waarmee je problemen hebt niet (meer) beschikbaar is, dan is een goede manier van verwerking om er over te schrijven. Dat kan in je journaal rond het voorval of als je er later over blijft piekeren. Maar ook (veel) later specifiek tijd voor nemen als je merkt dat iets wat je als vervelend hebt ervaren steeds weer terugkomt en blijft malen.

Er over praten met anderen is ook een manier van verwerking. Maar je doet het vaak omdat je behoefte hebt aan bevestiging van jouw indrukken en jouw standpunten. Realiseer je wel dat bevestiging iets anders is dan verwerking. Het is het ‘wrijven’ in plaats van iets aan de maagpijn te doen. Een ervaren ‘helper’ als een psychotherapeut of psycholoog kan je wel de juiste vragen stellen waardoor je zelf nadenkt over je probleem en via inzicht tot verwerking kan komen. Zie ook Time to think.

Schrijven heeft het voordeel dat je alleen bent met het probleem en niet alleen een houding aanneemt tegenover een gesprekspartner (grotendeels de toehoorder van jouw monoloog). Het is een confrontatie met jezelf waarbij je je niet voor jezelf hoeft te schamen. Je mag schrijven wat je wilt, je kan je hart luchten en dan overdenken waar de echte pijn zit om tot een constructieve oplossing te komen.

Het verleden is voorbij!

Allereerst doe je er goed aan om je te realiseren dat je het verleden niet kan veranderen. Je kan sommige fouten goed maken, en doe dat zo snel mogelijk om escalatie te voorkomen. Als je zelf iemand hebt gekwetst, geef dan duidelijk aan dat je iets anders bedoelde of dat het niet je intentie was om te kwetsen. Geef duidelijk aan wat je intentie wel was! Vraag aan de ander om je (weer) te vertrouwen en doe je best om dat vertrouwen niet weer te beschadigen.

Het is frustrerend als je problemen hebt met mensen waar je geen contact mee hebt of zelfs nooit meer contact wil of kan hebben. Dan kan het goed zijn om je gevoelens te verwerken door ze van je af te schrijven. Dat kan in je journaal maar meestal blijft het dan bij het benoemen van emoties en het herhalen van feiten. Een goede oplossing is het schrijven van een brief. Daarin ga je – weliswaar eenzijdig – een gesprek aan met de ander. Je zegt alles wat je hebt willen zeggen. Als laatste kan je aangeven dat je uiteindelijk accepteert dat de ander is zoals zij/hij is en dat je de hoop uitspreekt dat er ooit bij beiden inzicht komt.

Vergeten is moeilijk maar vergeven is altijd een keuze. Met vergiffenis geef je aan dat de andere niet langer invloed over je geest en je geestesgesteldheid. Je zegt letterlijk “ik vergeef je en geef je niet langer beheersing over mijn leven”. Afscheid en afsluiten.

Afreageren

Er zijn talloze voorbeelden van mensen die op deze manier problemen verwerkten.
Bv. de beroemde schrijver Mark Twain schreef brieven aan anderen die dropen van het vitriool waarin hij zijn frustraties de vrije loop liet. Vervolgens legde hij die brieven in een lade en keek er niet meer naar om. Dat was – als schrijver – zijn verwerking en uitlaatklep. Na zijn dood kwamen sommige brieven alsnog aan het licht wat aangaf hoezeer deze zeer intelligente persoon worstelde met de mening van anderen, maar er zich niet door liet regeren. De matigende invloed van zijn vrouw – die hij de meeste brieven liet lezen – op zijn soms explosieve karakter, is ook niet uit te vlakken.

Afscheid is een verwerking op zich. De redenen kunnen heel divers zijn, maar als er geen andere keuze is, dan moet je het accepteren. Je wenst de ander het allerbeste en gaat door met je leven. Afscheid, verwerking en vergiffenis geeft vrede.

Keuzes maken, leven in het nu

Wanneer je liever blijft leven in het verleden zonder zaken te verwerken, dan maak je het jezelf een stuk moeilijker. Zo verzamel je veel oud zeer dat door constante herhaling steeds meer pijn gaat doen. Soms moet je zo’n zweer gewoon doorsteken. Dat kan een heftige confrontatie zijn met een ander, of je confronteert jezelf met je destructieve gedrag. Toon daarin vooral begrip voor jezelf want je bent maar een mens zoals elk ander. Jezelf voor je kop slaan heeft alleen zin als er een stekende mug op zit en zelfs dan is wrijven en zalf een betere oplossing.

Schrijf problemen van je af. Niet alleen door ongeloof en onbegrip over anderen te ventileren maar door je hart, je verstand en je onderbuik te laten spreken. Is het allemaal zo erg of trekken de betrokken partijen zich iets te veel en te heftig aan. Relativeren helpt door zaken in perspectief te zien. Als je alleen oog hebt voor je eigen afwegingen dan helpt wellicht het gezegde dat je ‘alleen de splinter in het oog van een ander ziet en niet de balk in je eigen oog’.

Wie schrijft die blijft. Hopelijk blijf je wat meer evenwichtig achter nadat je de frustraties en problemen van je af hebt geschreven. Ik ben na het schrijven van dit stukje in ieder geval weer wat opgelucht :-).