Alternatieven voor meditatie & gedachten training

Meditatie traint je geest om zich te concentreren en niet bepaalde gedachten je bewustzijn steeds weer te laten gijzelen. Met name de negatieve gedachten die steeds weer terugkomen.

De term metacognitie beschrijft het waarnemen van het feit dat je gedachten hebt. Het is denken over denken, over het feit dat je ergens aan denkt of zelfs waarom je daaraan denkt. Meditatie vergt oefening en sommigen met een onrustige geest krijgen het voor hun gevoel nooit helemaal onder de knie.

Er zijn alternatieven voor meditatie die ook goed werken om je concentratie te trainen en je geest rust te geven van de gedachten en herhalende patronen die je dagelijkse bewustzijn vormen. Uiteraard vallen zaken als legpuzzels, kruiswoord puzzels, kleurboeken (voor volwassenen), denksporten, etc. hier ook in zekere mate onder, maar dat zijn meer cognitieve activiteiten.
We hebben het hier over gedachtenpatronen aanleren om je geest te ontspannen en te concentreren op iets anders dan de tienduizenden gedachten die dagelijks spontaan bij je opkomen. Iets om te doen om bv. ’s nachts aan te denken in plaats van schaapjes tellen of piekeren.

1. Reizen met je geest

…in bekend gebied

Door je gedachten te richten op iets buiten je normale activiteiten, druk je zorgen en ‘lusjes’ die telkens weer opkomen, weg. Het visualiseren van een omgeving met mooie kenmerken en herinneringen brengt je tot rust. Het kan je focus en creativiteit verbeteren.

Maak een mentale reis door bekende omgevingen. Stel je voor wat je allemaal kan zien langs een bepaalde route. Dit werkt beter als je visueel ingesteld bent, maar auditief ingestelde mensen kunnen zich ook de geluiden van een omgeving levendig voorstellen. Herinner de details en (plezierige) gebeurtenissen die ermee verbonden zijn.

Voorbeelden:

• Loop over een pad in een park of bos dat je goed kent en stel je details voor over de begroeiing, opvallende zaken in het landschap en herinneringen over dingen die je op de route hebt meegemaakt. Denk aan ontmoetingen met mensen en dieren, etc. Hoe ziet het eruit in de verschillende jaargetijden.
• Loop of fiets door je dorp of stad en stel je details voor over de gebouwen, de bestrating, de mensen, winkels en winkeliers, de geluiden van de samenleving.

2. Virtuele werelden

Maak een mentale reis door een virtuele wereld. Stel je voor, hoe een landschap er uitziet waar je nooit bent geweesht, maar bv. wel foto’s van hebt gezien. Zelfs een kunstmatige wereld met alleen vormen en kleuren is mogelijk, als je sterk visueel en creatief ingesteld bent.

Of een fantasiewereld – uit een boek of van een film – bevolkt met aparte wezens. Van stimulerend tot dromerig, afhankelijk van je stemming en behoefte. Misschien komen er wel mythische figuren als kabouters en feeën in voor. Je eigen fantasie bepaalt de omgeving die voor jou tot leven komt en wellicht steeds mooier en gedetailleerder wordt.

Let wel dat dit een gedachtenexperiment is met als doel om je geest prettige, rustgevende en ontspannende gedachten te geven. Gebruik het niet als een wereld om in te vluchten. Als je negatieve zaken tegenkomt tijdens de visualisatie, dan kan je die virtueel de kop indrukken en daarmee je geest trainen om die zaken geen vat op je gedachten te geven. Breng de aandacht daarna terug naar de omgeving die je je voorstelt. Gedachten laten gaan en komen zonder ze te laten overheersen is ook de essentie van meditatie.

3. Stel jezelf voor alsof je een doel hebt bereikt

Het visualiseren van succes kan je motiveren om hard te werken om dat doel te bereiken. Maar blijf je voor ogen houden dat je ook plezier moet vinden in het proces van werken naar je doel en in de voortgang. Het uiteindelijke resultaat is maar een deel van de reis.

Maak de ervaring voelbaar via alle zintuigen, visueel, auditief, tast, geur en smaak. Dit zijn de ‘modaliteiten’ van NLP (Neuro Linguistic Programming, een methode om gedachtenpatronen aan te leren) die jouw ervaring van gebeurtenissen realistische dimensies geven.
Overtuig je onderbewuste dat het doel haalbaar is en het zal je helpen om het te bereiken. Voel je en gedraag je als de persoon die je wilt zijn.

4. Visualiseer objecten op een diepe manier

Observeer zaken in je omgeving of kunstmatige objecten intensief en breng ze tot leven in je geest. Door diep te concentreren ervaar je een gewoon object als een vaas heel intensief en leert je bewustzijn om te focussen op zaken van jouw keuze.
Een trofee van je favoriete sport in je gedachten vasthouden en ervaren kan ook een mooie visualisatie zijn die je kan inspireren.

Gebruik alle zintuigen om een object te ervaren. Stel je niet alleen het beeld voor, maar hoe het aanvoelt, ruikt, klinkt of zelfs smaakt.

Conclusie

Het beheersen van je gedachten en het concentreren op een ontspannen manier is goed voor je presteren tijdens je werk en daarbuiten. Bv. voor studeren of met aandacht omgaan met anderen is het goed om niet steeds afgeleid te worden door toevallige gedachten. Het steeds weer opkomen van die gedachten is meestal geen toeval, maar betreffen onverwerkte situaties en emoties.

Vaak helpen meditatie en de bovenstaande visualisaties om je onrustige geest te kalmeren. Voor zaken die je steeds weer verstoren, met name negatieve gedachten, is het beter om te zoeken naar oorzaken en antwoorden. Een goede vriend of vertrouwenspersoon kan je daarbij helpen. Vraag ook om die hulp als je die nodig hebt, want als sociale wezens hebben we elkaar hard nodig.

Zie ook Meditatie.