Onderbewust vertel je jezelf hoe je over bepaalde zaken denkt of ‘moet denken’. De gedachten lijken op het duiveltje op je ene schouder en het engeltje op de andere. Probeer je daarvan bewust te zijn en vang beperkende gedachten op met bewuste en rationele afwegingen (is het waar of niet?, Waarom?, Wat als?, etc.).
Het duiveltje schreeuwt over ingebeelde beperkingen en het vermijden van risico.
Het engeltje fluistert bekrachtigende overtuigingen over wat je hart je ingeeft.
Naar wie van de twee wil je luisteren om je leven richting te geven? Maak de beste keuze voor jezelf!
Realiseer je ook dat wij een voorkeur hebben voor negativiteit (gevaar). Uiteindelijk neem je zelf een keuze en daarvoor moet je verantwoordelijkheid nemen.
Je kan over overtuigingen denken als de onderdelen van een boom:
- De overtuigingen die de wortel vormen, zijn het sterkst verankerd. Jong geleerd; diepe indrukken of geleerd toen je nog geen onderscheid kon maken. Oud gedaan; op de automatische piloot.
- Ook de overtuigingen die de stam vormen, zijn door herhaalde bevestiging sterk en ingesleten geworden.
- In de takken van de ‘boom van overtuigingen’ vinden we meer specifieke overtuigingen (detailzaken). Het blad bestaat uit de meest recente overtuigingen die makkelijker te overwinnen zijn (wat ging er vorige week mis en waarom, nuchter en zonder veroordeling).
Je onderbewuste bevat de ying en yang van je geest. Die twee zijn onlosmakelijk en zonder hun evenwicht kan je niet functioneren.
Beperkende overtuigingen zijn onderbewust
Het gezegde “Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt nooit een kwartje” is een klassiek voorbeeld van een beperkende overtuiging. Ben je in de ‘lagere standen’ geboren, dan behoor je daar braaf te blijven en niet te veel ambitie te hebben.
Maar de tijden van rangen en standen bestaan niet meer. Er zijn wel genoeg andere barrières voor in de plaats gekomen. Waar je opgelegde beperkingen aantreft, doe je er goed aan om ze ter discussie te stellen of te negeren.
Objectief is dat je een kleine kans van slagen hebt bij basketbal of volleybal als je maar 170 centimeter lang of kort bent. Subjectief is dat je ‘geen balgevoel hebt’ (advies: veel gericht trainen voor ‘muscle memory’!)
De twee wolven in je geest
Een bekende parabel uit de oosterse cultuur is een filosoof die uitlegt aan een leerling dat je twee wolven in je geest hebt.
Aan de ene kant staat de agressieve en boze wolf die voor negativiteit staat.
Daartegenover de rustige en wijze wolf die alles in een constructief perspectief ziet.
De twee wolven zijn in een constant conflict en proberen je aandacht te trekken.
De leerling vraagt: “Welke wolf wint er?”
De filosoof/leermeester antwoordde: “De wolf die je te eten geeft”.
Brian Johnson van Heroic.us vertaald deze metafoor als je Daimon (je goede zelf) en je Demon (je slechte neigingen).
Andere auteurs adviseren om je gedachten als ‘Helpful’ (positief) of ‘Hurtful’ (negatief) af te wegen, helpen ze je om verder te komen of werken ze je tegen. Ook worden de twee tegensprekende stemmetjes de ‘Winner’ (aanmoedigend) en de ‘Whiner’ (klagend) genoemd.
Kortom, je kan dit ‘binaire’ principe (0/1, goed/slecht, ja/nee, ying/yang) op verschillende manieren toepassen. In de praktijk heb je vaker te maken met grijstinten die het beslissen moeilijk maken. Vertrouw dan op je waarden en de deugden die je als leidraad voor je denken en handelen wilt gebruiken.
Hardop denken op papier
Dump je zorgen over je situaties op papier of een tekstverwerker en analyseer wat je er mee aan kan. Schrijf geen proza maar korte overwegingen alleen voor jezelf. Teken er desgewenst wat diagrammen of doodles bij.
Vraag jezelf af: “Waarom voel ik dit en denk ik dat?”, “Waar komt dat vandaan?”, “Wat moet ik ermee?”, “Welke kant wil ik eigenlijk op?”, etc. De focus op de achtergronden en het realiteitsgehalte brengen de overtuigingen in een daglicht dat ze vaak niet kunnen verdragen. Probeer patronen die onderbewust zijn boven water te krijgen.
Door erover te schrijven – je gedachten formuleren – geef je jezelf een Reset. “Waar ben ik nu helemaal mee bezig!”. Erover denken zonder overdenken (te veel, herkauwen, piekeren). Reflecteer over wat je opschreef en kom er een paar keer in de komende dagen op terug. Werk stap voor stap naar helderheid toe over wat belangrijk voor je is en waarom.
Patronen doorbreken
De gevestigde orde is conservatief en zal verandering tegenhouden, maar dat proces speelt zich ook af in je eigen geest. Blijven zitten waar je zit werkt bij verstoppertje spelen, maar zelden voor belangrijke zaken in het leven.
If I had an hour to solve a problem, I’d spend 55 minutes thinking about the problem and five minutes thinking about solutions.
Albert Einstein
Kortom, begrijp de situatie waarin je zit op een zo fundamenteel mogelijk niveau. Beschrijf het zo objectief mogelijk zonder diepe zelfkritiek.
De aanpak waarmee je in de huidige situatie bent beland kan je meestal niet helpen om er uit te komen (ook volgens Einstein).
Geef jezelf toestemming
Het is goed om je af te vragen waarom je jezelf geen toestemming geeft om tegen je beperkende overtuigingen in te gaan. Welke ervaringen en welke indoctrinaties hebben je de overtuiging gegeven? Probeer wat onderbewust is voor jezelf duidelijk te maken.
Een constructief leven is zelden een kwestie van geluk. Het is eerder de helderheid hebben om van mogelijkheden gebruik te kunnen maken (willen, durven, etc.) en voorbereid te zijn (weten wat je wilt en waarom).
Zie ook Zelfsabotage door beperkende overtuigingen.
Werk aan jezelf. Elke dag weer en wekelijks/maandelijks aan fundamentele zaken.
Kom je er niet uit? Vragen aan WellNed staat vrij! ‘Nee’ heb je, ’Ja’ kan je krijgen.
