Negatieve gedachten

… zijn vooral schadelijk voor jezelf

Dagelijks hebben we tienduizenden gedachten. Wat de meeste mensen zich niet realiseren is dat de meeste van die gedachten… negatief zijn! We zijn er zo aan gewend dat het niet meer opvalt. We ergeren ons veel te vaak en met name aan zaken waar we geen controle over hebben. Dat laatste betreft vooral de uitingen en acties van anderen.

Aanleiding

Maar ook een ‘dom ding’ dat omvalt of een gereedschap dat niet ‘mee wil werken’ kan ons frustreren. Niet zelden uiten we dan een krachtterm (uit ‘zwakte’) of gooien uit onvrede met iets (uit ‘onmacht’). Het gezegde ‘Kalmte zal u redden’ is iets dat we ons veel te weinig toepassen en is zeker aan te bevelen in onze jachtige tijd.

De negatieve invloed van ‘nieuws’ is ook aanzienlijk. De hele dag worden via de media moord, doodslag, haat, onverdraagzaamheid en ongelukken over ons uitgestort. En dat nog even los van alle filters en de halve waarheden, verdraaiingen en pure leugens die verspreid worden (zie Fake news). Draai die knop om en sluit direct een scala aan negatieve invloeden in je leven uit. Echt, je mist heel weinig! Volg actualiteit uit bronnen die niet op sensatie zijn gericht (achtergronden).

Een veel voorkomende bron van negativiteit zijn zaken die in het verleden fout zijn gegaan en waar we over door blijven malen. Laat het los of corrigeer de situatie als daar een gelegenheid voor is. Beter nog, maak er tijd voor vrij.

Waarom hebben we negatieve gedachten?

Een belangrijke reden is omdat we een verkeerde voorstelling (mentaal model) hebben dat we meer controle hebben dan feitelijk aanwezig of haalbaar is. We zijn schuldig aan de aanname dat we onszelf en de wereld om ons heen enigszins kunnen beheersen. Als we iets niet kunnen bereiken door onze eigen beperkingen of de tegenwerking van anderen (vaker een kwestie van een gebrek aan medewerking), dan voelen we frustratie. Des te minder controle voelen (niet noodzakelijk waar), des te meer frustratie en negatieve gedachten.

Als we ons tekort gedaan voelen door anderen, dan kunnen we daar inwendig veel tijd aan besteden en boos en gefrustreerd zijn. Als we de ander (rustig) vragen, waarom ze zo hebben gehandeld dan zal vaak blijken dat er helemaal geen (boze) opzet was. Meestal kan je er dan uitkomen en mogelijk herhaling voorkomen. Zo niet, zoek dan naar iemand die kan bemiddelen.

Oordelen

De mening die we hebben over anderen zijn ook een vorm van negatieve gedachten. “Hij is… en Zij doet…” zijn een oordeel met een negatieve visie waarmee we anderen Veroordelen. We zetten daarmee iemand weg met een label dat we opplakken en een symbool maken voor het toekomstig handelen van die personen.

Daarmee halen we de ander maar ook onszelf omlaag, omdat anderen nu eenmaal anders zijn. Dit is niets anders dan discriminatie om basis van (vermeende) eigenschappen). Discriminatie is een beladen term maar we ‘onderscheiden’ op veel meer criteria dan alleen huidskleur of ras of geloof. Ook handelen, gewoontes en cultuur zijn daar doelwit van.

De grootste fout is dat wij oordelen over mensen zonder iets van ze te weten. Op uiterlijkheden en gedragingen die anders zijn dan onze eigen kenmerken baseren we doorgaans negatieve meningen.

Betrap jezelf er maar eens op, als je over iemand denkt op een niet erg positieve manier. Vraag jezelf dan eens af “Waarom?”. Waar baseer ik dat oordeel op? Wat heb ik tegen die persoon? Is het gerechtvaardigd om dat oordeel te hebben, gebaseerd op mijn eerdere ervaringen met soortgelijke (=label) mensen?

Misschien is je inschatting van anderen (soms) terecht, maar probeer een open mind te hebben voordat je negatieve gedachten je denken en handelen laat beïnvloeden. Gelukkig handelen we niet altijd op onze vooroordelen maar de instelling en uitstraling in onze activiteiten is er wel naar.

Vergelijken

Deze vorm van negativiteit lijkt op oordelen maar we letten hierbij op het verschil tussen ons en de ander. Wij hebben wel of niet wat de ander heeft en dat geeft aanleiding tot negatieve gedachten.

• Waarom heeft de buurman een grotere auto dan ik? Wie denkt ie wel dat ie is met zijn ‘pronkmerk’? Doe gewoon!
• Ik draag veel mooiere kleren dan hij/zij! Lekker puh! Ik heb schoenen van een merk met veel meer status!
• Ik ben beter, mooier, sneller, slimmer, etc. I’m the greatest! Yeah… right!

Het is afgunst en/of arrogantie de ene of de andere kant op. Wie denk jij wel dat je bent? En wie denk ik wel dat ik dit zo durf te schrijven… Oeps! :-(.

Wij worden als persoon geen haar beter door onszelf te vergelijken met anderen en zeker niet als het op een neerbuigende manier gaat. Net als bij oordelen halen we onszelf meer naar beneden dan de ander.
Wees je bewust van het feit dat andere mensen intrinsiek niet beter of slechter zijn dan jij. Dat hun ‘bezittingen’ vaak samenhangen met aanzienlijke schulden bij de bank en dat niet iedereen zich aan vergankelijke mode wil conformeren.

Controle en invloed

Stephen Covey beschrijft twee cirkels in The 7 habits. Een cirkel van beheersing (locus of control) en een grotere cirkel van invloed (locus of influence). Je controle is doorgaans beperkt. Accepteer dat en ‘leer ermee te leven’. Het is zinloos om negatieve emoties te voelen over zaken, waarover we geen controle hebben.

Je cirkel van invloed is doorgaans groter zijn dan het bereik van je beheersing. Die invloed hangt met name af van je instelling en de boodschappen die je de wereld in stuurt. Lever de beste prestatie die je kan opbrengen en wees een steun voor de mensen om je heen. Maar zorg er allereerst voor dat je invloed niet negatief is!

Je doet het jezelf aan

Woede voelen naar iemand toe raakt alleen jezelf en niet de ander. Die is zich meestal van geen kwaad bewust. Je kan jezelf blijven opwinden of je kan samen naar een constructieve oplossing zoeken. Maak zo feitelijk mogelijk duidelijk wat de consequenties zijn van het handelen van de ander. En aarzel niet om aan te geven, welke onprettige gevoelens dat bij je losmaakt. Maar blijf er daarbij van bewust dat het jouw interpretatie is en doorgaans niet de intentie van de ander.

Vasthouden aan onvrede, woede en haat is als zelf vergif innemen en verwachten dat de ander er aan dood gaat.
Diverse bronnen

Als er wel sprake lijkt te zijn van de intentie om jou in de problemen te brengen, dan mag je de betreffende persoon er zeker op aanspreken. Zorg wel voor een feitelijke constatering van het handelen van de ander of schakel een gemeenschappelijke vertrouwenspersoon in. Geef duidelijk aan wat het met jou doet.

Een filosofische benadering

De Stoïcijnse filosofie maakt een onderscheid tussen wat valt binnen en buiten onze controle. Daar komt waarschijnlijk ook het idee van de cirkels van Covey vandaan. In feite kunnen we alleen beheersen wat we denken, voelen en doen. Als we (heftig) reageren op een externe situatie dan ligt de oorzaak vrijwel altijd in onszelf.

Waarom zouden we anderen toelaten om onze gevoelens en emoties te bespelen? Probeer eerst vast te stellen wat de feitelijke basis is. Stel een vraag in plaats van direct een opinie te geven. Constateer vervolgens de opkomende emotie en of die terecht is. Bv. morele verontwaardiging is wel te rechtvaardigen. Reageer zoveel mogelijk op basis van de feiten en niet vanuit de emotie. Je mag de emotie wel laten merken door aan te geven dat je je onprettig voelt.

Positieve en negatieve gedachten worden ook wel vergeleken met twee kanten van je psyche die voorgesteld kunnen worden door twee wolven. De positieve wolf kwispelt en maakt je blij. De negatieve gromt en maakt je kwaad of angstig. Je kan je vervolgens afvragen welke wolf je wilt ‘voeden’, de goed of de slechte.
Als je de slechte laat domineren, dan bijt deze je op den duur.
Geef de slechte wolf geen aandacht (voeding) en zijn kracht zal afnemen. De goede wolf is een kameraad die je door moeilijke periodes kan heen slepen en die je kracht geeft. Haal haar aan en beloon de aanwezigheid en de steun die ze geeft.

Ombuigen

Hoe buig je negatieve gedachten om? Je kan bijvoorbeeld terugdenken aan een tijd dat je je wel prettig voelde. Wat maakt je gelukkig t.o.v. wat je nu voelt? Bevalt dat gevoel je, onderneem dan actie om de oude situatie te herstellen, ook al kan dat in het begin wat pijnlijk zijn.

Binnen NLP (Neuro Linguistic Programming) heet dat prettige en veilige gevoel de ‘magic circle’. Je maakt die cirkel door je herhaaldelijk voor te stellen welke situatie het veiligst en prettigst voor jou aanvoelt. Zo train je een herinnering, waarmee je afstand kan nemen van negativiteit. Bij stress kan kan je jouw veilige cirkel oproepen om weer tot rust te komen. Als ‘anker’ voor het oproepen van de cirkel kan je een voorwerp (ring, armband, ketting) of een handeling (trek aan je oorlelletje) gebruiken.

Ook beperkende overtuigingen (limiting beliefs) kunnen ten grondslag liggen aan je negativiteit. Door bepaalde gebeurtenissen kan je gaan denkt dat je ‘niet goed of slim genoeg bent’ of dat ‘niemand je aardig vindt’. Meestal zijn dat meer ingesleten denkpatronen dan realiteit. Ga na wat er feitelijk van waar is. Vraag aan vertrouwenspersonen hoe zij er over denken. Indien mogelijk kan je gerichte vragen stellen aan degenen die je het je aangepraat hebben.
Je kan van die overtuigingen af komen met mentale oefeningen. Dat kan je alleen doen (journaal schrijven, brieven aan jezelf of anderen), of met een goede vriend of met de hulp van een therapeut (NLP of gedragstherapie). Echt, het helpt. Zonder hocus pocus!

In veel gevallen is het beter om de oorzaak van de negatieve gedachten weg te nemen. Een goed gesprek of zelfs een beheerste confrontatie is beter dan maar door blijven malen. Of gewoon afstand nemen van de bron van negativiteit in je leven.

Conclusie

Zoals hierboven aangegeven zijn er technieken om negatieve gedachten om te buigen of geen controle over jouw gevoelens te geven. Gebruik die technieken om meer positief en constructief te denken. Vraag om hulp als je die nodig hebt, het is voor jezelf, je mentale evenwicht en het gevoel van geluk!

Als je omgeving je teveel negatieve invloeden geeft, zoek dan een andere omgeving. Beperk de tijd die je doorbrengt met negatieve mensen en zoek contacten en activiteiten die je positieve energie geven.

Persoonlijke Groei is niet alleen een kwestie van positief zijn en proberen om veel mooie ervaringen op te doen. Door negatieve gedachten te verminderen en situaties te relativeren kom je al een heel eind in de goede richting. De meeste negatieve gedachten betreffen het verleden en dat kan je niet meer veranderen. Je hebt wel een kans om fouten, mislukkingen en misverstanden recht te trekken. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen daden en oordeel niet te scherp over anderen.