Moed / Moedig als deugd voor 2021 (3)

Leestijd: 7 minuten

Deel 3 (Moed / Moedig) in de serie Waardevolle deugden voor 2021.

Moed is nodig waar de andere deugden ontoereikend zijn. Het is een kwestie van karakter. De wereld wil graag weten of je ‘ballen’ hebt (m/v)! Of je moedig genoeg bent om te doen waar je mond van overloopt. Durven te kiezen voor wat rechtvaardig en wijs is. Of dat je liever met de middelmaat meeloopt die de makkelijke weg kiest van eigenbelang en kortetermijndenken. De meeste mensen zijn moediger dan ze denken.

Moed is geen afwezigheid van angst. Moed is juist die weerstand overwinnen. Het is sterker zijn dan de onzekerheid die je voelt om risico’s te nemen en te doen waar je in gelooft. Mensen die wij moedig vinden, kunnen soms grote zorgen hebben over de stappen die ze moeten ondernemen om hun doelen te bereiken. Maar desondanks zetten ze door.

Aristotle: Courage is a golden mean between recklessly and cowardly. It requires the right amount of each of the other three virtues.

Topsport

Topsporters bereiken de top door zichzelf steeds weer uit te dagen en geen genoegen te nemen met beperkingen en tegenslagen. Elke mislukking is feedback, een leermoment om te verbeteren. De toppers hebben zo vaak gefaald dat ze niet bang meer zijn om te falen, omdat ze weten dan ze er uiteindelijk beter van worden. Iedereen die doorzet om de doelen te bereiken waarin zij of hij gelooft, toont moed. Van studenten die doorzetten bij de minder prettige aspecten van hun studie tot ondernemers (en zeker starters) die vaak een sprong in het diepe moeten nemen van onzekerheid en beperkte kansen op succes.

Je kan fysiek moedig zijn door risico te nemen in gevaarlijke situaties waar anderen het onderspit dreigen te delven. Het kan ook de morele moed zijn om weerstand te bieden aan negatieve invloeden die indruisen tegen persoonlijke of maatschappelijke principes. Je kan moed tonen door voor jezelf op te komen maar het kan ook belangeloos of altruïstisch zijn.

Moed is wat nodig is om op te staan en uit te spreken wat je hart je ingeeft, maar ook om te gaan zitten en te luisteren naar de wensen en verlangens van anderen.

Toekijken of moedig handelen

Wij vinden het moedig om in het water te springen en iemand te redden. Maar degenen die het doen zeggen vaak “Wat moest ik dan? Alleen toekijken hoe iemand verzuipt? Daar zou ik niet mee kunnen leven!”. Met moed kan je leven, met lafheid niet, want dat gaat steeds meer aan je vreten.

Met moed zet je soms je eigen welzijn op het spel, en dat kan dramatische consequenties hebben. De redder verdrinkt zelf. Maar het weerhoudt de meesten die niet passief toe willen kijken, er niet van om risico te nemen ten behoeve van iemand anders. Er is veel negatieve aandacht geweest voor het ‘toekijkerseffect’, als iemand in de problemen komt en veel mensen passief toe staan te kijken. De realiteit is echter anders en veel mensen zijn bereid om zonder aarzelen te handelen om anderen te helpen.

De gevallen waar geen hulp werd geboden, bleken vaak te bestaan uit misverstanden over de situatie van degene in nood. Dat kan tot gevolg hebben dat er iemand voor de deur van een ziekenhuis ligt te creperen. Maar het zijn gelukkig uitzonderingen die de regel niet bevestigen. De mens is van nature goed en helpt graag een ander.

En degene die anderen geweld aandoen of nadeel berokkenen? We zeggen dan al snel misprijzend “Wat een held!”, als er weerloze slachtoffers vallen. Asociale elementen zijn er in elke samenleving en het getuigt van moed om daar tegengas aan te geven. Op een beheerste manier vragen om de beweegredenen van de overtreder kan risico opleveren, maar een harde confrontatie via een ongezouten mening is vaak gevaarlijker.

Uitdagingen

De angst voor het onbekende is vaak erger dan het onbekende zelf. Wij maken ons zorgen om zaken die achteraf met een sisser aflopen of veel minder problematisch bleken dan gevreesd. Dat is heel simpel “De soep wordt zelden zo heet gegeten, als ze wordt opgediend”.

Uitdagingen tegemoet treden met zelfvertrouwen, maar geen overschatting, vereist moed. Uit principe moet je het soms aandurven, om tegen de consensus in te gaan, om een tegengeluid te laten horen, als de massa verkeerde leiders volgt, of zich, gedreven door emoties, mee laat slepen door volksmennerij.
In die zin lijken de meeste Amerikanen laf, omdat ze zich mee laten slepen door Trump. Ze zijn serieus misleidt of ze laten zich al de leugens maar aanleunen. De druk van de omgeving om te conformeren aan de linkse of rechtse groep waarin je zit, is kennelijk te sterk. Wie durft er te staan voor de waarden en principes, waarin men gelooft, en niet alleen maar de opruiers na te praten?

Mens of Muis?

Het leven is een uitdaging. Ben je moedig genoeg om de uitdaging aan te gaan?
Ben je een Mens of ben je een Muis? …Piep!?
Moedig handelen leidt tot zelfbevestiging. Je realiseert je dat je mogelijk even moest slikken, maar dat je er met doorzettingsvermogen toch bent gekomen. Soms moet je moed verzamelen, diep ademhalen en dan beginnen aan dat wat zo moeilijk lijkt. In die zin lijkt moed een innerlijke kracht die je moet aanboren, maar het is alleen een weerstand om je in beweging te krijgen. Die weerstand wordt ook wel ‘activeringsenergie’ genoemd. Het hobbeltje dat je moet overwinnen, om in beweging te komen.

Door moedig te zijn, win je aan zelfvertrouwen en je zelfbeeld wordt sterker. Je weet steeds beter van jezelf dat je de uitdagingen aankan en met name als het tegenzit.
Moed is ook een kwestie van wilskracht en die laatste is wel eindig, net als energie, maar met rust weer op te bouwen en te versterken als een spier, door steeds weer wat wilskracht te tonen. In kleine stappen weerstand overwinnen is de beste aanpak. Met moed beginnen aan rijstenbreibergen is mooi, maar die bergen krijg je alleen weg met één schep tegelijk. Vraag je om hulp aan anderen, waar soms ook moed voor nodig is, dan kan je met helpende handen de problemen sneller wegwerken. Vragen om hulp lijkt op toegeven dat je het alleen niet aankan, maar wij zijn evolutionair geschapen om samen te werken, om elkaar te helpen en daardoor alle uitdagingen aan te kunnen.

Stoïcijnse moed

Elke uitdaging in het leven vraagt om een unieke combinatie van de vier kardinale deugden wijsheid, rechtvaardigheid, moed en matigheid. Soms zijn ze alle vier nodig om uitdagingen te kunnen overwinnen of zelfs alleen maar te overleven.

Moed is ook verantwoordelijkheid nemen voor wat er mis gaat. Niet de schuld afschuiven op anderen, maar zeggen “ik had het beter moeten doen om een goed resultaat op te leveren”. Met name als je leiding geeft aan anderen, en het resultaat achterblijft bij de verwachtingen, dan is het niet de schuld van het team, maar moet je bij jezelf te rade gaan over de achterblijvende prestatie.

Externe factoren kunnen een grote rol spelen, maar die had je vaak kunnen voorzien of in ieder geval voorzieningen kunnen treffen om ze te mitigeren. Het functioneren van anderen is vaak afhankelijk van de steun die je ze geeft in het scheppen van voorwaarden om goed werk te kunnen leveren. Zowel de voorhanden middelen als de vaardigheden van je team, individueel en als groep, zijn de verantwoordelijkheid van de leider. Zelfs de sfeer van het team kan je beïnvloeden door je eigen instelling of door anderen met een negatieve instelling daarop aan te spreken.

• Staan voor je waarden en principes
• Opkomen voor zwakkeren in de maatschappij
• Een kalm tegenwicht voor volksmennerij en fake news
• Opkomen voor de belangen van individuen en de maatschappij
• Doen wat je goed en rechtvaardig acht, ongeacht de mening van anderen

Moedig in 2021

Wij worden pas getest in moeilijke tijden. Als alles soepel loopt, dan wordt er geen beroep gedaan op onze moed en krijgen wij ook minder kans om te groeien en ons potentieel beter te benutten.

Om te groeien hebben wij uitdagingen nodig en moed om die te overwinnen. Zonder inspanning geen groei. Er is moed voor nodig om ingesleten patronen van middelmatigheid achter je te laten en te kiezen voor kwaliteit met de onzekerheid, of je er beter van wordt.
Maar naarmate je kiest voor het overwinnen van weerstanden, groeien je vermogens om meer te kunnen presteren. Successen – ook kleine stappen – geven je de moed en het zelfvertrouwen om door te gaan.

Covid-moedig

In dit nieuwe jaar, kan de dreiging van de Covidpandemie hopelijk verzacht worden met vaccinatie en verpleging, waar nodig. Infectieziekten zijn ook een consequentie van onze manier van zowel veeteelt (VeeLteelt?), als gebruik/misbruik van natuurlijke bronnen. De politiek en de verontwaardigde burger moet de moed hebben om de hoog noodzakelijke verandering af te dwingen.

Het was en is moedig van het medisch personeel in de frontlinie om hun werk te blijven doen. Ze waren de helden van 2020 en worden daarvoor hopelijk ook in 2021 beloond.

Het was ook moedig voor veel ondernemers en werknemers om door te gaan met hun werk. Om nieuwe oplossingen te vinden voor onverwachte problemen. Sommigen zagen nieuwe mogelijkheden en gooiden snel het roer om, anderen durfden dat (nog) niet en liepen achter de feiten aan.

Moed kan overgaan in zowel moedeloosheid, als je steeds weer hindernissen niet kan overwinnen, als in overmoed, als het net iets te makkelijk gaat.
Moedeloosheid is verlammend en je bent dan geneigd tot opgeven. Laat het blijken aan je omgeving en vraag om hulp. Ja heb je en Nee kan je krijgen. Er is moed voor nodig om aan te geven dat je het soms niet helemaal alleen kan redden. Wij zijn er voor elkaar!
Door overmoed neig je tot risicovol gedrag, omdat je het gevaar niet ziet zolang het goed gaat. En door overmoed vallen er slachtoffers, soms de overmoedige zelf, maar ook onschuldigen die letter en figuurlijk op de verkeerde plaats zijn op het verkeerde moment.