Het boek ‘The 7 habits of Highly Effective people‘ (zie de boekbespreking) van Stephen Covey is 15 miljoen keer verkocht in veel verschillende talen. Iedereen spreekt er met waardering over, maar… wie past het toe in zijn leven? Hoe kan je de 7 gewoontes (en nummer 8!) toepassen op dagelijkse activiteiten in je leven? Is het niet genoeg dat je er ‘heel effectief’ mee kan worden? Of is ‘effectief’ te vaag en heeft te weinig verbinding met de missie in je leven om vervulling te vinden?
Elke gewoonte begint met de wens te veranderen. Gewoontes hebben drie fases: de aanleiding, de actie en de beloning. Meestal denken we alleen aan de Actie en ergeren ons als we de gewoonte weer eens vergeten zijn. De oorzaak is meestal dat we een aanleiding (anker) missen die ons aanzet de de actie uit te voeren. Bovendien slaan we de beloning over, die het aanleren aantrekkelijk maakt.
7 Gewoontes, regels of eigenschappen?
Covey gaf zijn boek de titel ‘7 gewoontes…’ maar betreft het niet een aantal ‘regels’ in je instelling en de omgang met anderen, die je aan moet leren? De 7 regels zijn niet zomaar wat gewoontes die je aan moet leren, maar zaken die onderdeel van je manier van leven uit gaan maken. Hij had het ook ‘eigenschappen van effectieve mensen’ kunnen noemen maar, mogelijk voor de toegankelijkheid, voor het kortere ‘gewoontes’ gekozen (in het Engels nog wat korter).
Gewoontes kan je aanleren, tot ze onderdeel van je gedrag worden. Maar ze betekenen niet per definitie dat je op de automatische piloot werkt (cruise control). Het is juist de bewustwording van je gedrag, die je op koers houdt. En daarnaast kan je de 7 regels gebruiken om gedrag van anderen in context te plaatsen en op die manier beter met hen om kan gaan.
Effectief
Even terug naar ‘effectief’. Je hebt een missie en doelen in het leven (formuleer en schrijf ze op om ze concreet te maken). Daarin wil je effectief zijn om resultaten te kunnen boeken. En goede gewoontes helpen veel om effectief te zijn. Zo simpel kan je het stellen. Toepassen is de uitdaging. De consequentie is veranderen, groeien en een ontwikkeling doormaken met de groeipijnen die daarbij horen.
Karakter, individu en samenwerking
Covey trekt ook van leer tegen de cultus van het ‘individu’ en het ego dat er aan verbonden is. Die individualistische instelling wordt aangemoedigd door de westerse cultuur in veel verschillende uitingen. Het ideaal van de vrijbuiter die zijn eigen weg gaat, wordt in veel Hollywood films en spannende boeken verheerlijkt.
De realiteit is anders, juist constructief samenwerken zou het ideaal moeten zijn. Maar dat levert alleen brave films op die iets minder populair zijn, hoewel de Brady Bunch en Little house on the prairie het toch aardig deden.
Let ook op dat karakter een niveau dieper ligt dan de persoonlijkheid die je aan de buitenwereld toont. Werken aan je karakter in het kader van Persoonlijke Groei (PG) is veel moeilijker dan alleen prettiger en effectiever met anderen omgaan. Het betreft je instelling, waarden en principes, die je leven richting geven.
Twee niveaus
Dat laatste heeft volgens zijn model twee niveaus:
- de private overwinning waarmee je een beter mens wordt en groeit van afhankelijk naar onafhankelijk.
- de publieke overwinning in het naadloos samenwerken met anderen mensen en de ontwikkeling van onafhankelijkheid naar nauwe interpersoonlijke samenwerking.
Let op, dat Covey het niet heeft over ‘succes’ maar over het effectief zijn in het nastreven van je doelen. Succes behoort een definitie te zijn die vanuit jezelf komt en niet gebonden aan externe statussymbolen. In feite legt hij er nog een flinke schep bovenop want effectief heeft bij hem de betekenis van waardevol zijn. En de uiteindelijke stap is ‘significant’. Met dat laatste kom je op de betekenis van je leven en met name je bijdrage aan anderen.
Waarden kiezen
De waarden die je als leidraad door je leven laat lopen, zijn voor Covey ook heel belangrijk. Welke waarden hou jij aan? Heb je daar wel eens over nagedacht? Echt stap voor stap jezelf afvragen wat je mentale en morele kompas is? En welke waarden en principes zijn het belangrijkst voor jou?
Benjamin Franklin werkte aan zichzelf door een set van 13 waarden die hij fundamenteel vond telkens te doorlopen. Waarom 13? Elke week concentreerde hij zich op een specifieke toepassing die hij wilde verbeteren. In een jaar doorliep hij de set dan 4 keer. Hij keek elke ochtend naar de waarde die hij voor de dag toe wilde passen en hield elke avond een korte reflectie over of hij er in geslaagd was. Zelf kan je dat ook doen door het te integreren in je ochtend- of avondritueel.
Waarden & principes
Waarden en principes hebben een belangrijke rol in het leven van het individu als instelling voor het leven en met name bij het omgaan met anderen.
Wat is het verschil tussen waarden en principes?
- Waarden zijn overtuigingen over subjectieve eigenschappen en idealen (trouw, dapper, ijverig, etc. maar ook negatieve zaken). Ze geven ons vertrouwen om ons uit te drukken.
- Principes zijn universele wetten en waarheden (ethische zaken en hoe we ons gedragen). Ze dienen als anker wanneer zaken met elkaar in conflict zijn.
Oefeningen
Er zijn verschillende oefeningen om je waarden te bepalen. Meestal gaan die uit van een lijst van tientallen tot meer dan 100 waarden waaruit je 5-10 belangrijke waarden kan kiezen. De overige waarden kan je ook zinvol vinden, maar het gaat er om waar voor jou het zwaartepunt ligt. Die top 10 kan je vaak samenvatten tot een meer overzichtelijke top 5. Of je kan een aantal hoofdwaarden kiezen met daaronder een aantal die je er aan verbonden acht (bv. moed met daaronder discipline).
Vervolgens kan je voor elk van de waarden die het beste jouw instelling in het leven vertegenwoordigen een korte omschrijving maken. Daarin beschrijf je hoe je dat wil uitdragen in je dagelijks gaan en staan. Je kan de waarden ook gebruiken om te omschrijven hoe je ze al toepast binnen de diverse rollen die je hebt in je leven. Die rollen zijn partner, ouder, familielid, vriend, werknemer/gever, leider, etc. Naast de huidige toepassing van de waarde kom je ook tot een bewustwording over hoe je zou willen zijn volgens de waarden die je het meest aanspreken.
Toepassen is groeien
Het boek van Covey lezen alleen is niet genoeg. Het herhalen van de boodschap van Covey en van o.a. de Stoïcijnen is te vergelijken met het lezen in de Bijbel voor gelovigen. Het is nodig om de boodschappen steeds weer te herhalen om ze goed te begrijpen en je in te prenten. En als je echt gelooft in het goede dat deze werken brengen, dan moet je de lessen en wijsheden ook in de praktijk toepassen.
Je kan beginnen met een dagelijkse reflectie over elke gewoonte en hoe je die kan toepassen in je leven. Schrijf elke dag een paar zinnen over de betekenis van de regel in je eigen leven en actiepunten om de les toe te passen. Je kan – zeker in het begin – ook terugdenken aan problemen uit het verleden die mogelijk voortkwamen uit het niet volgen van de 7 regels. Denk na en schrijf korter of langer over elke gewoonte.
In je avondritueel kan je dan nagaan wat de redenen voor succes of falen waren. Deze evaluatie leert je waarom je afgeweken bent van het voornemen om de gewoonte toe te passen. Dat is ook belangrijk want de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens. Je leert ervan door je bewust te zijn van de redenen waarom je het voornemen niet hebt uitgevoerd. Misschien heb je meer herinneringen nodig.
Bewust
Bewust zijn of bewust worden is het basisprincipe van PG. Dwing jezelf om bewustwording te ontwikkelen van de zaken in je leven die je wilt veranderen. Maak die herinnering zichtbaar met iets dat je door de dag telkens weer tegenkomt. Het is de spreekwoordelijke knoop in je zakdoek.
- Plak een sticker op de achterkant van je telefoon.
- Doe een polsbandje of elastiekje om
- Neem een tatoeage (of mantra woord) aan de binnenkant van je pols, probeer het eerst met ballpoint!
- Een label op je favoriete pen of op je toetsenbord of de rand van je beeldscherm
- etc. Stuur ons voorbeelden van jouw ‘triggers’
Je hebt geen ‘motivatie’ nodig om waarden een fundamentele plaats in je leven te geven. Er is alleen helderheid nodig over de redenen waarom je ze wil volgen. Je wilt zelf blij zijn in de rol die je vervult voor andere mensen, je wilt liefde en licht in je leven en je wilt dingen bereiken die waarde hebben voor anderen en voor jezelf.
Werken aan jezelf
Een manier om de 7 gewoontes aan te leren is om er een dagelijkse reflectie over te doen. Je kan dat doen in je journaal of als een aparte registratie.
Elke dag neem je een andere gewoonte en schrijf je een zin of paragraaf over wat de gewoonte voor je betekent en hoe je hem vandaag in je leven kan gaan toepassen. Wees specifiek want alleen schrijven dat je er aan ‘denkt’ is niet genoeg. Je kan het concreet maken door bv. te besluiten om proactief iets te doen of een win-win oplossing te zoeken. Door personen en projecten op te nemen in je reflectie over de gewoonte voor die dag, koppel je ze aan taken en ervaringen in je dagelijkse leven.
Je kan de gewoontes opnemen van 1 t/m 6 voor de maandag t/m de zaterdag. En #7 dan? Is die voor de zondag? Nee, het ‘aanscherpen van je zaag’ (kennis, inzichten en vaardigheden verbeteren) is iets dat je elke dag moet doen. Vergelijk het met een vakman die elke dag zijn gereedschap in goede conditie moet houden om goed werk te kunnen leveren.
Concentreren op 1 gewoonte
Als alternatief voor elke dag een gewoonte kan je ook een week lang reflecteren over één van de gewoontes en die proberen toe te passen binnen aspecten van je leven. Kijk wat een gewoonte kan betekenen voor je rol als partner, als opvoeder, als familielid, als vriend, kennis of buur, als medewerker en collega. Ga na wat voor jou belangrijk is in je leven en waar je aan wil werken.
Deze aanpak kan je ook toepassen binnen het weekschema door vooruit te plannen op welk aspect van je leven je de gewoonte van die dag wil toepassen.
Zie ook de sjablonen voor beide ingangen onder ‘werkbladen’ hieronder.
Aanscherpen, sterke en zwakke punten
Het ‘aanscherpen’ is werken aan jezelf, zodat je beter kan functioneren, niet alleen qua vaardigheden maar ook als mens in de ruimste zin van het woord. Werk regelmatig aan kwaliteiten van zelfbewustzijn tot empathie en compassie, en van mooie zaken tot waardering voor kleine alledaagse zaken.
Je kan werken aan je tekortkomingen, maar doe dat niet elke dag. Het is beter om te werken aan je sterke punten en daar het volledige rendement uit te halen. Je hoeft je zwakke punten niet te verwaarlozen, maar de realiteit is helaas dat je op die fronten hooguit middelmatigheid kan bereiken, terwijl je op het gebied van je krachten veel verder kan komen. Een gebied waarop je waarde aan anderen kan bieden, kan ook zonder verdere inspanning je tekortkomingen compenseren.
Conclusies en Actie
Er gebeurt niets totdat er iets in beweging komt.
Albert Einstein
Groeien doe je alleen door actie. Denken, wensen en verlangen zijn in termen van de filosofie van Stephen Covey alleen ‘1e scheppingen’, waarin zich een idee vormt en je erover nadenkt. Opschrijven wat je bezighoudt is een volgende stap. De actie die je onderneemt om het te implementeren is de ‘2e schepping’ waar het concept daadwerkelijk gestalte krijgt.
Helaas is actie geen garantie voor succes maar ook dat is geen probleem. De beste instelling die je jezelf kan aanleren is dat ‘fouten’ maken feedback geeft. Alles wat er misgaat kan een leermoment voor je zijn. Jezelf verwijten maken helpt niet. Het is beter om de fout niet nogmaals te maken door zorgvuldiger te werken of door een andere benadering te kiezen. Zoals Einstein zei, “telkens hetzelfde doen en andere resultaten verwachten is waanzin”. En de mens is inderdaad een beetje gek of op zijn minst vreemd.
Filosofie
Als de filosofie van Covey je aanspreekt, dan kan je beginnen om er elke dag in je journaal of reflecties over na te denken. Focus een dag of een week op een van de 6 gewoontes en pas elke dag iets actief toe dat met gewoonte 7 (aanscherpen) te maken heeft. Na een paar weken of maanden kunnen deze reflecties steeds meer concrete acties worden om actief toe te passen.
Begin met gewoonte #1, Proactief zijn. Wacht niet tot je motivatie voelt om wat te verbeteren maar begin bewust met proactief zijn. Dit is niet voor niets de eerste gewoonte die je aan moet leren! En als een ‘gewoonte’ moet je het elke dag doen en niet wanneer je er zin in hebt.
Werkbladen
Zie ook de onderstaande werkbladen die je een sjabloon geven voor het opzetten van je eigen reflecties over jouw waarden.
- Werkblad Gewoontes per dag, PDF / DOCx
- Werkblad Gewoontes per week, PDF / DOCx
- Spreadsheet Covey Habits per dag en week (xls)
Boekbespreking The 7 habits of Highly Effective People van Stephen Covey.
Jouw mening!?
Hoe denk jij over de boodschap van Stephen Covey en het toepassen ervan? Laat ons hieronder weten wat jouw visie en jouw filosofie voor het leven is.