…echte liefde verdient het hele jaar door aandacht

De 14e februari is een dag, waarop geliefden elkaar extra aandacht geven met cadeautjes, bloemen, of kaarten. In 496 riep Paus Gelasius I deze dag uit tot Valentijnsdag, als herinnering aan de Heilige Valentijn. Wat de goedheiligman te maken had met de liefde is onduidelijk.
De datum is mogelijk verbonden met een oud heidens feest, waarop men de vruchtbaarheid vierde. De meest voor de hand liggende relatie is het Romeinse ‘Lupercalia’, dat werd gevierd op 15 februari. Dit was ter ere van Juno, de Romeinse beschermgodin van de vrouw en het huwelijk, en Pan, de god van de natuur.
Laten we wel wezen, de meeste mensen beschouwen Valentijnsdag hoofdzakelijk als een aanleiding voor de commercie, die het graag levend houdt voor hun eigen voordeel. Verliefde stelletjes maken er natuurlijk hun eigen feestje van.
De belangstelling voor het vieren van de dag neemt helaas af. Van zo’n 30% tien jaar geleden doet nu slechts een kwart van alle mensen er iets aan. En dat ‘iets’ blijft dan vaak nog bij een doosje aardbeien of chocolade of zo. Als je een beroep doet op de romantische fantasie van de meeste mannen, dan moet je niet al te veel creativiteit verwachten. Helaas!
Be my Valentine?
Valentijnsdag is ook de dag van verwachtingen die niet uitkomen…
Hou van jezelf… je verdient het… wees gelukkig… en andere mensen gaan ook van je houden.
Zorg ervoor dat je Valentijnsdag morgen niet weer vergeten bent!
Met name verliefde stelletjes doen graag wat aan Valentijn. Bij partners die langer samen zijn, zal het meestal afhankelijk zijn van een stevige hint van vrouwlief aan manlief.
Maar Valentijn is ook de gelegenheid van verlangens, verwachtingen, verborgen liefde op afstand, anonieme kaartjes en zo. Helaas vaak wensen die niet uitkomen. Je durft de persoon waarvoor je wat voelt, niet direct te benaderen. Valentijn is dan een mooie gelegenheid om een ‘stiekem’ kaartje te sturen of een presentje. Het slachtoffer van zo’n actie kan dan alles meemaken van blij verrast tot ietwat onaangenaam getroffen, zeker als het anoniem is.
Gevoelens uiten
Het blijft voor veel mensen nu eenmaal moeilijk om openlijk uit te komen voor gevoelens die je voor anderen hebt. Jammer, want je kan toch gewoon zeggen “Ik vind jou leuk”. Misschien bedoel je wel “Ik vind jou lief”, maar dat is moeilijk als de andere geen specifieke interesse in jou heeft getoond. Die terughoudendheid is ook nergens voor nodig. Laat het gewoon eens blijken als iemand voor jou aantrekkelijk is. Nee heb je, ja kan je krijgen.
Wat ons tegenhoudt is verlegenheid of sociale normen, maar vaker nog de angst om afgewezen te worden. En dat laatste mag eigenlijk geen reden zijn. Afwijzing zegt niets over jou, alleen iets over de gevoelens van de ander en die moet je accepteren, zoals ze zijn. Je kan de ander niet dwingen om dezelfde gevoelens te hebben. Het is een kwestie van respect, als je de afwijzing accepteert. OK, helaas geen klik of vonk, jammer dan! Je kan proberen om gewoon goede vrienden te zijn. Misschien groei je ooit alsnog naar elkaar toe, misschien niet. Blijf in ieder geval niet aandringen, want dat komt een beetje zielig over en verlaagt je kansen nog verder.
Net als bij het tegengaan van Negatieve gedachten, kan je bij positieve gevoelens als aantrekkingskracht en verliefdheid er beter van uitgaan dat jouw realiteit en die van de ander nu eenmaal verschillen. En zelfs al zou er een zekere attractie zijn, dan kan die ook verschillen van puur fysiek tot waardering of zelfs puur status. En zijn die verschillen te groot, dan zal er spanning zijn binnen een ontluikende relatie of in de fasen daarna.
Je doet er goed aan om voor jezelf na te gaan, wat je zo aantrekt in de ander. Het kan zijn dat de ander fysiek kenmerken heeft die jou aantrekken. Maar ga na, of ook de hele persoon voldoende aantrekkelijke eigenschappen heeft. Anders loop je het risico dat je iemand kiest die alleen ‘bij het bankstel past’. In deze categorie horen ook de ‘trofee’ partners waar alleen mee gepronkt wordt, maar waar geen sprake is van voldoende wederzijdse waardering voor een volwaardige relatie.
Verliefdheid
Verliefdheid is grotendeels een hormonaal proces. Je valt als een blok voor iemand en meestal op uiterlijk en meerdere specifieke karaktertrekken of eigenschappen. De één valt op gevoelig en de ander op assertief of zelfs agressief. Vaak weet je geeneens, waarom je verliefd wordt, maar wel dat je de ander ‘heel leuk’ en aantrekkelijk vindt. Daar kan je dan meestal genoeg rationele argumenten voor vinden, maar die verklaren niet je onbeheersbare fysieke en mentale reacties. Je stamelt bij een ontmoeting en komt moeilijk uit je woorden.
Maar achter dat ‘leuke kopje’ en ‘aantrekkelijke lijf’ zit een veel meer complexe persoon. Iemand met een eigen karakter en persoonlijkheid, met eigen waarden en principes, met een persoonlijke levensstijl, met bepaalde ervaringen en ook vaak met specifieke verwachtingen voor de toekomst. Het is fijn als al die zaken passen bij jou.
Het probleem is echter dat niet liefde blind maakt maar juist verliefdheid. Echte liefde komt meestal later en heeft aspecten die bij verliefdheid weinig of geen rol spelen.
Het is moeilijk om in de periode van bevlogenheid met een aantrekkelijke partner te kijken voorbij de vermeende redenen van je verliefdheid. Je vrienden, en die van je nieuwe liefde, weten vaak binnen een paar tellen of een paar minuten praten of jullie echt bij elkaar passen. Vraag je vrienden dus om ‘eerste hulp bij verliefdheid’, want je hebt hun goede raad hard nodig. What are friends for!?
Verliefdheid is ook geen kwestie van alleen passie. Dat speelt wel een rol maar passie kan je ook na de hevigheid van de verliefdheid levendig houden, zelfs zonder ‘50 tinten grijs’ trucjes. Je moet er wel allebei werk van maken, want als het van één kant komt dan wordt het niets.
Echte Liefde
‘Echte liefde’ vereist een bewuste inspanning. Je kan het al ontwikkelen tijdens het proces van verliefdheid, maar het is een minder instinctief proces. Als je van iemand wil houden, dan accepteer je die persoon zoals hij/zij is. Dat betekent dat je best wat mag zeggen over de minder positieve kantjes van de persoonlijkheid, maar wel op een opbouwende en liefdevolle manier.
Romantische liefde is ook een fenomeen van de laatste eeuw of zo. Daarvoor kwam het uiteraard wel voor dat geliefden er samen vandoor gingen zonder toestemming van de ouders en gezaghebbers. Maar de norm was dat de meeste huwelijken op praktische gronden en vaak door de ouders geregeld werden. Je moest er dan maar het beste van maken, of je het leuk vond of niet.
Tegenwoordig is er geen noodzaak meer om voor de maatschappelijke status bij elkaar te blijven en de relatie wordt dan sneller verbroken. Als er kinderen in het geding zijn, dan zijn die uiteraard letterlijk en figuurlijk het kind van de rekening.
Jij en Ik worden Wij
Het gevolg van de ‘cultus van het individu’ is ook dat je geen deel van je eigen identiteit op wil geven ten behoeve van de relatie. Er moet naast ‘jij’ en ‘ik’ ook een ‘wij’-gevoel groeien, waarbij je samen meer bent dan de som der delen, een ‘superidentiteit’. Wil je binnen een relatie net zo blijven als daarvoor, dan leg je de basis voor een mogelijke mislukking. Dit is een belangrijke reden, waarom mensen die tijdens verliefdheid een relatie aangaan, in de praktijk niet bij elkaar blijken te passen.
Enige tijd samenwonen om proefondervindelijk vast te stellen of je goed bij elkaar past, is in dat licht geen slecht idee. Kan je na een paar maanden of een paar jaar niet meer met elkaar door één deur, dan kan je zonder rancune uit elkaar. Maar in de praktijk is elk einde van een relatie pijnlijk, hoe dan ook.
Vaak zie je echter dat men na een scheiding weinig heeft geleerd. De nieuwe liefde lijkt ze weer gelukkig te maken, maar dat is veelal alleen nieuwigheid. Als men niet bereid is om het gedrag tegenover de nieuwe partner aan te passen, dan verval je snel weer in dezelfde fouten als in het verleden.
Duurzame liefde en ‘maatjes’
Echte liefde in een verbintenis die duurzaam is, is een kwestie van acceptatie. Een werkelijk volmaakte en perfecte partner die je tot je dood gelukkig maakt, bestaat gewoon niet of is heel zeldzaam. Het kan wel voorkomen dat je iemand vindt, die de eigen wensen voor een groot deel op een laag pitje zet, om bij jou te kunnen blijven. Maar op den duur gaat dat ook wringen, zeker als je die situatie bij de ander niet herkend of zelfs bij je zelf ontkent.
Accepteer de onvolkomenheden van de ander en praat er openlijk en rustig over. Nog belangrijker is dat je accepteert dat je zelf niet perfect bent en dat het een teken van een gezonde relatie is, als jij bereid bent om je partner tegemoet te komen. Goede compromissen sluit je zonder te turven, hoeveel ieder heeft bijgedragen. Je aanpassen doe je uit liefde… of je doet het niet.
Accepteer dat je partner veel eigenschappen heeft die jij fijn vindt, maar ook trekjes heeft die minder prettig zijn. Praat daar openlijk over – niet alleen ‘proberen’- zonder verwijten. Helaas is niet iedereen zo open om dat aan te durven, maar doe het… met liefde en zonder ego’s in de strijd te gooien.
Het zou goed zijn om al in het begin van een relatie aan het einde van elke week elkaar op de bank met liefde de waarheid te zeggen. In die fase van verliefdheid kan je makkelijker de averij van kleine schermutselingen opvangen en weer goedmaken. Juist kleine dingen kunnen op den duur gaan irriteren en door ze kenbaar te maken, kan de ander besluiten om – uit liefde – het gedrag wat aan te passen.
Kortom, echte liefde is elkaar accepteren en regelmatig blijven communiceren op een empathische manier.
Zie ook het artikel over Soulmates of maatjes.
Een Theorie van de liefde
Liefde en verliefdheid zijn respectievelijk iets waarvoor je kiest of wat je overkomt. Psycholoog Robert Sternberg, professor aan de Cornell Universiteit, heeft een studie gemaakt van de Liefde vanuit zijn vakgebied bezien.
Zijn driehoek theorie van de liefde (heel iets anders dan een driehoeksverhouding) heeft aan de punten van de driehoek de volgende termen:
- bovenaan: Leuk; de intimiteit die je met vrienden of directe familieleden voelt
- linksonder: Lief; aantrekkelijk, passie/hartstocht en fysieke intimiteit, in eerste instantie gevoed door verliefdheid maar later met meer dimensies
- rechtsonder: ‘Compassie’ (ook wel ‘leeg’ genoemd door het ontbreken van intimiteit en passie), het gevoel van zorg voor iemand.
Let op: Compassie is iemand in je hart sluiten (en willen helpen), Medelijden is afstand nemen (zielig).
Varianten:
- Gevallen waar alleen één van de drie componenten een rol speelt zijn uiterst zelden.
- Bij romantische liefde spelen zowel intimiteit (leuk) en passie (lief).
- Bij een LAT relatie spelen alleen de intimiteit en de compassie een rol.
- Blinde liefde is in het spel wanneer alleen de passie een rol speelt zonder intimiteit. Dit is geen gezonde verhouding en zeker niet als dit bij slechts één van de partners een rol speelt.
Wanneer alle drie componenten evenwichtig meespelen dan spreken we van complete of een volwaardige liefde. Maar de relatie kan natuurlijk veel vormen hebben, afhankelijk van hoe dicht de partners elk bij de hoekpunten zitten.
Verschillende behoeften
Bovendien zijn er in de praktijk altijd verschillen in de mate, waarin de partners hun liefde voelen en uiten. Ook dat laatste verschil wil nog wel eens problemen geven, omdat vrouwen doorgaans meer behoefte hebben aan bevestiging en mannen vaker nuttig willen zijn (maar daar Niet over willen praten). Zie ook John Gray’s Men are from Mars, Women are from Venus.
Bij echte liefde – van beide kanten – zitten de twee partners bij voorkeur midden in de driehoek maar is het afgebakende gebied maximaal. Daarbij spelen Leuk, Lief en Compassie een gelijkwaardige rollen.
Maar het blijft theorie en in de werkelijkheid zijn relaties altijd een krachtenspel tussen de drie componenten. De grootte van het vlak aangegeven door de ‘score’ op elk van de drie onderdelen kan dan ook sterk verschillen.
Opvallend genoeg heeft Sternberg ook een overeenkomstige theorie van ‘haat‘ omschreven die overeenkomstige eigenschappen kent. Maar dat valt buiten het kader van dit artikel.
Conclusie
Valentijn is het vercommercialiseerde feestje voor verliefde stelletjes. Echte liefde voor jouw Valentijn voel je elke dag. Wellicht soms in wat mindere mate, maar wel als een keuze.
Voorbij verliefdheid als een hoofdzakelijk hormonaal proces, ligt de bewuste keuze voor je partner met alle aspecten van de ander. Accepteer de imperfectie en staar je niet blind op zowel sterke als mindere punten.
Je partner accepteer je uit liefde of je blijft ontevreden bij elkaar bij gebrek aan beter.
In het kader van PG doe je er goed aan om open en eerlijk met elkaar om te gaan en de relatie samen te laten groeien tot een duurzame liefde. Wees je bewust van je eigen sterke en zwakke bijdragen aan de relatie, voordat je kritisch bent tegenover je partner.
De driehoek theorie van de liefde van Sternberg bestaat uit de componenten Leuk, Lief en Leeg (Compassie). Het geeft de drie hoofdonderdelen aan die in een relatie spelen. Voor een groot deel verklaart het waarom sommige relaties stand houden, terwijl andere falen door een ontbrekende dimensie.
Zie ook de artikelen: