Hi… Bye… Vluchtige contacten en afstandelijkheid
Hi there! Leuk dat je dit artikeltje leest.
Veel sociale contacten blijven ook post-pandemisch vluchtig. Waarom is het belangrijk om ze te verbeteren en wat kan je eraan doen? Zoek het in kleine dingen, van oprechte aandacht tot een helpende hand.
Het belang van sociaal
De mens is een sociaal wezen en zonder contacten en betrokkenheid voelen wij ons ongelukkig. Dit uit zich het meest bij extraverte mensen die het tijdens de pandemie extra moeilijk hadden. Ze worden gestimuleerd door de omgang met anderen en halen daar hun energie uit. Maar ook introverte mensen hebben behoefte aan een sociaal leven, alleen liever in een kleine kring van bekenden.
Ook hier is het probleem de snelheid waarmee de maatschappij verandert. Iedereen heeft het druk met van alles en nog wat. Sociale contacten lijden daar ook onder en je doet er goed aan om je bewust te zijn van de gevolgen op de lange termijn. Als de frequentie en de kwaliteit van die contacten teruglopen dan kom je er ‘ineens’ achter dat je iemand al veel te lang niet meer gesproken hebt.
De aard van contacten
Veel contacten in je (woon)omgeving zijn vluchtig van aard. De buren zie je meestal alleen als ze van of naar de auto lopen of met de hond uitgaan. Het blijft dan vaak bij een korte groet of de standaard vraag ‘alles goed?’. Een half uurtje met iemand over een tuinhek kleppen is er meestal niet meer bij want de meeste mensen zijn DRUK!
De wet van Parkinson geeft aan dat activiteiten vanzelf de beschikbare tijd vullen (en andersom). Ook gepensioneerden hebben het druk met dagelijkse beslommeringen zoals de kleinkinderen, boodschappen doen, etc. Een extreem voorbeeld dat ik enige tijd geleden las was een ‘rentenier’ – die zei dat hij “vandaag geen tijd had omdat hij morgen naar de kapper moest”. Kennelijk vergde dat zoveel mentale voorbereiding dat er geen ruimte meer was voor sociale contacten.
De realiteit is dat wij vooral druk zijn met onszelf. Van alles ‘moet’ en dat geeft een mentale belasting. De realiteit is dat het uitmaakt wat waarde voor je heeft en waaraan je prioriteit wilt geven.
Belangstelling en betrokkenheid
Aan een buur vragen hoe het met zijn/haar partner, kind, hond, auto, etc. gaat is interesse tonen in het wel en wee van een ander. Daarvoor moet je wat details over het vorige contact onthouden, dat is lastig maar een kwestie van geheugentraining. Als je interesse hebt voor anderen dan weet je meestal wat zaken te onthouden en vraag je daar belangstellend naar. “Alles goed” geeft vaak aan dat je niet de moeite neemt om iets specifieks te onthouden.
Maar aan de andere kant moet het geen ‘verhoor’ worden met een vragenvuur over allerlei details. Laat mensen zeggen wat ze willen delen en stel belangstellende vragen die inhaken op wat men wil delen.
Als je iemand een tijdje niet hebt gezien, vraag je naar de reden. Je geeft iemand een compliment over de leuke kerstversiering of de kleurrijke tuin. Over welig tierend onkruid kan je het beter niet hebben want dat gaat richting sociale controle die een inbreuk is op de privacy.
Meer betrokkenheid
Niet (alleen) met jezelf bezig zijn heet betrokkenheid en als je daar prioriteit aan geeft, dan maak je tijd om een half uurtje bij iemand langs te wippen. Of je dat doet voor of na de kapper o.i.d. is een eigen keus. Wat minder ’navelstaren’ en wat meer betrokkenheid.
In onze straat hebben we een redelijk actieve WhatsApp buurtgroep, en uiteraard ook een bordje over de bijbehorende sociale controle (inbrekers opgelet!). Er zijn regelmatig vragen over vermiste postpakketten, gereedschap lenen of weggewaaide spullen die in de sloot liggen. Ook nieuwe of vertrekkende buren worden hartelijk digitaal begroet of uitgewuifd.
Maar daar blijft het bij. De gangmaker die in het eerste coronajaar zorgde voor een straatbarbecue – op afstand – is helaas inmiddels verhuisd. En de contacten blijven daardoor helaas bij oppervlakkige groeten. Met een enkele buur is af en toe wat meer persoonlijk contact..
Zonder aandacht
Wanneer je ’geen tijd hebt’ voor essentiële sociale contacten, maak er dan tijd voor. Zelfs productiviteitsguru’s die Getting Things Done (GTD) promoten, adviseren om ook je ‘vrije tijd’ in te roosteren. Dan laat je zowel ontspanning als sociale contacten niet afhangen van toevallige vrije tijd, maar geef je het bewust aandacht. Van alleen maar werken of met jezelf bezig zijn, wordt je niet gelukkig.
Plan in je agenda regelmatig wat tijd voor sociale contacten. Even over de schutting hangen met de buren, of een verre vriend bellen (effe Zoomies, WhatsVideo, etc.) of thee leuten met iemand die je al te lang niet hebt gezien, laat staan gesproken. Samen lunchen of – bij mooi weer – een informele picknick met een groepje. Heerlijk toch. Daar teer je dagen tot weken op en je trekt de verstofte contacten weer aan.
Liever niet alleen maar ‘appen’ want contact via tekst mist de ‘bandbreedte’ van direct contact. Het mist zien, horen en zwijgen, oh nee, niet dat laatste… weer een heel ander verhaal. Nee, waarnemen met al je zintuigen, ook reuk en tastzin, hopelijk die laatste twee in positieve zin :-). Zelf via een videolink merk je in de toon van iemands stem en gezichtsuitdrukkingen veel meer op dan in een chatbericht met dezelfde feitelijke inhoud. Zie ook Digitale Detox.
Psychologisch verantwoord
Ook psychologen geven aan dat aandacht voor elkaar belangrijk is. Bv. de Self Determination Theory (SDT) kent de elementen Autonomie, Competentie en Verwantschap. De eerste twee spreken vanzelf gezien de titel van deze theorie. Maar de relatie tot anderen en betrokkenheid bij mensen en ontwikkelingen is de derde en fundamenteel belangrijke poot. Zonder dat laatste ben je in je uppie maar wat aan het rondklooien, ook al voel je je daar enige tijd prima bij.
Als je wilt dat mensen tijd voor jou hebben, geef ze dan wat van jouw tijd. En komt het echt ongelegen i.v.m. afspraken of calamiteiten, zeg dan niet ‘Ik bel/app wel…’. Het is beter om een specifieke belofte te maken met “Ik bel je vanavond/morgen/etc. (tenzij de wereld vergaat)”. Maak het geen voornemen maar een verplichting naar jezelf toe zowel als naar de ander.
Zorg voor jezelf en zorg voor anderen.
Let op dat je anderen niet steeds voorbij loopt met: “Hi there… bye there…”.
Bye…