Het ‘Nieuws’ is vergif voor je geest

De stroom informatie van de nieuwsmedia (broadcasting en social) is grotendeels toxisch. Het is informatie waar we weinig constructiefs mee aan kunnen, maar die ons wel onrustig en soms zelfs angstig maakt. De negatieve invloed van ‘nieuws’ is aanzienlijk. De hele dag door storten de media moorden, haat, ongelukken en onverdraagzaamheid over ons uit. En dat nog even los van alle filters, halve waarheden, verdraaiingen en pure leugens die gerapporteerd worden.

In zijn boek De meeste mensen deugen stelt historicus en onderzoeksjournalist Rutger Bregman het probleem als volgt aan de orde:

Stel: er komt morgen een nieuwe drug op de markt. Hij is extreem verslavend, en verspreidt zich binnen de kortste tijd onder de bevolking. Wetenschappers doen grondig onderzoek en concluderen dat de drug gepaard gaat met, ik citeer, ‘misperceptie van risico’s, angst, negatieve gevoelens, aangeleerde hulpeloosheid, vijandigheid ten opzichte van anderen en afstomping’.

Zouden we het middel gebruiken? Zouden onze kinderen het mogen proberen? Zou de overheid het legaliseren? Het antwoord is drie keer ja. Ik heb het namelijk over een van de grootste verslavingen van onze tijd. Over een drug die we dagelijks innemen, die zwaar wordt gesubsidieerd en op enorme schaal aan onze kinderen wordt verstrekt. Het is het ‘Nieuws’!

‘Nieuws’media hebben niet als doel om ons te informeren! Dat lijkt een tegenstrijdige opmerking. De media verdienen (te) weinig aan abonnees en de losse verkoop, maar reclame is de grootste bron van inkomsten. Het is dus zaak voor ze om zoveel mogelijk reuring te maken en ‘kijkers’ te blijven trekken. Hoe schokkender het nieuws, des te meer kijkers. In het Engels heet dit principe “If it bleeds, it leads”, des te meer bloed en sensatie om sentiment op te roepen, des te groter de koppen zijn. Media verkopen vooral ellende om aandacht te trekken voor hun neveninkomsten (hun feitelijke nering!).

Uit meerdere onderzoeken is gebleken dat zelfs na het bekijken van het brave NOS-journaal, het cortisolniveau in het bloed van de meeste mensen aanzienlijk is gestegen. Elk van de beschikbare media duikt op alle schokkende feiten die ze kunnen vinden en sorteert die op het dramagehalte. De top-zoveel krijg je dan meerdere keren per dag over je uitgestort. Dat is ‘Nieuws’.

De term ‘Telegraafjournalistiek’ is treffend. Het betreft hier nauwelijks journalistiek in de juiste zin van het woord, het verslag geven van gebeurtenissen. Feitelijke correctheid en goed onderbouwde achtergronden zijn minder belangrijk dan sensatie. Om over de roddelpers met hun riooljournalistiek maar te zwijgen. Beide soorten media zeggen helaas wel wat over ‘de massa’ die alles braaf consumeert.

Hoe kan je ontsnappen aan het ‘Nieuws’ en de waan van de dag?

Het ‘nieuws’probleem

Mensen zijn meer gevoelig voor negatieve informatie dan positieve, want dat laatste is ‘normaal’. Daardoor worden wij via het negatieve nieuws vooral blootgesteld aan ‘abnormale’ gebeurtenissen. En Ab Normaal is een akelige vent, een cynische en misogyne sjacherijn. Bah!

Het is prima dat je op de hoogte blijft over je buurt en de buren (uiteraard zonder achterklap), zodat je elkaar kent en begrijpt. Ontwikkelingen in je dorp en stad zijn ook zinvol en met name als het positieve ontwikkelingen betreft. Maar via de landelijke en internationale media krijgt je de ellende van over de hele wereld over je uitgestort. Dat is, als het tenminste dramatisch genoeg is. Want de duizenden individuele doden door ongelukken in het verkeer, op het werk en zelfs in huis, zijn geen nieuws, oftewel niet nieuwswaardig genoeg.

Bovendien kan je in de meeste gevallen niets bijdragen aan het ver-van-je-bed-nieuws, afgezien van af en toe een donatie. Dat schept op den duur ook een gevoel van onmacht. Je stompt erop af, of je gaat eraan onderdoor.

De meeste mensen volgen het zogenaamde nieuws om ‘bij te blijven’, zodat ze kunnen meepraten bij de koffiemachine op het werk of bij toevallige ontmoetingen. Waarom? Om ach en wee te klagen en hoe slecht het allemaal is in de wereld. En hebben wij het zelf slecht? Nee, en nog het minst op de manier die zo breed wordt uitgemeten in de media. Als je de media gelooft leven wij in een wereld van constante bedreigingen, maar in de praktijk valt dat dagelijks voor 99,99% (en nog een paar negens achter de komma?) van de mensen wel mee. De 0,01% die slachtoffer is van allerlei rottigheid of toeval, heeft zware pech gehad, of maakte een noodlottige inschattingsfout, zoals bij de vele ‘eenzijdige auto ongelukken. In sommige gevallen is daar wat aan te doen, zoals waakzaamheid, gezond leven en niet appen in de auto en op de scooter of fiets (nietwaar, Flappdrol?). Maar het betekent niet dat je met angst en vrees in het leven moet staan vanwege alle rottigheid die de media rapporteert.

Goed nieuws?

Is er dan nog wel ‘goed nieuws’. Natuurlijk wel. Er zijn regelmatig successen in de sport te melden, mensen die gered worden door een heldhaftige daad van een ander, en soms helden die zelf het loodje moesten leggen. Behulpzaamheid voor anderen is gelukkig nog heel normaal voor de meeste mensen, zolang ze het probleem maar zien. Maar het goede nieuws is meestal maar een paar procent van het totale nieuws.

Ook is bv. een mediakanaal met zakelijk nieuws positiever dan het algemene nieuws. Op zich niet zo verwonderlijk, want bedrijven maken liever een positieve indruk dan hun vuile was buiten te hangen (dat doet iemand anders wel voor ze). Ze melden liever successen of nieuwe producten. Verantwoorde bedrijven regeren open en constructief als er wat mis gaat, zoals het terugroepen van producten door gebreken. De bedrijven die het onder het tafelkleed proberen te vegen, gaan meestal nat met hun pogingen om de media – en hun klanten – te manipuleren.

En welk nieuws zien we niet? Verborgen en stil leed, verdriet om verlies en gemiste kansen, potentieel van mensen dat niet wordt bereikt. Dat zou vaker en meer zichtbaarder nieuws moeten zijn, omdat het veel meer invloed heeft op veel meer mensen dan alle rottigheid in de media.

Waar gaat het ‘nieuws’ over?

Het ‘nieuws’ gaat meestal over een zwaar ongeluk, een natuurramp, slecht nieuws voor bedrijven of de overheid, politiek gekibbel, en nog een paar vaste rubrieken. Oh ja, en het slechte weer! Maar slecht weer bestaat niet, alleen slechte regenkleding.
Het komt hard aan als er mensen omkomen door welke oorzaak dan ook. Maar hoe verder weg, des te minder blijft het hangen. Ver van je bed, gelukkig. Maar je vergeet gemakshalve, hoeveel mensen in ons eigen land er dagelijks doodgaan aan ‘gewone’ verkeersongevallen, aan ‘gewone’ kwalen als een griep, hart- en longproblemen, terminale aandoeningen, slepende en te voorkomen gezondheidsproblemen. Dat is een VEELVOUD van de ‘rampen’ die breed uitgemeten worden in de media. En vaak betreffen de onopgemerkte zaken problemen die maatschappelijk opgelost kunnen worden, maar die o.a. door de overmaat van ellende in de media onopgemerkt blijven. De waan van de dag en ‘Nu actueel’ krijgt de meeste aandacht. Drama verkoopt beter!

Er gebeuren veel negatieve zaken, maar specifieke gevallen worden breed uitgelicht en uitgemolken door de media. Je voelt je daarna op straat niet meer veilig. Drama! Ach en wee! Maar de meeste moorden worden gepleegd in de ‘relationele sfeer’ door onvolwassen gedrag van mensen. De aanleidingen zijn meestal ego, lange tenen, onvermogen om te relativeren, stress, boosheid, agressie. Je kan veiliger midden in de nacht over straat dan dat je per abuis je gestresste partner in bed aanstoot die je vervolgens aanvliegt. Echt, statistisch ben je veiliger op een stil plekje dan in ‘veilig’ gezelschap.

Een ramp als destijds in Haïti wordt breed uitgemeten, en allerlei internationale organisatie storten zich erop. Maar dat het er jaren later door corruptie en incompetentie nog steeds een zooitje is, dat is dan geen nieuws meer. Ach, zo gaat dat nu eenmaal in ‘die landen’. Nieuws is ellende die NU gebeurt.

Hoe vaak zijn wij de afgelopen jaren al niet gewaarschuwd voor ‘de storm van de eeuw’ en andere catastrofes? Dat liep 9 van de 10 keer af met een sisser. Het loont kennelijk om ‘drama’ te verkopen als ‘nieuws’, want dan krijgt het betreffende medium pas goed aandacht. Net zoals een paranormaal medium dat het ‘einde van de wereld’ voor de zoveelste maal aankondigt.

Fake news manipuleert je nog meer dan ‘echt’ nieuws. Als het fake is, dan zijn vaak 1 of 2 feitjes correct, maar daar wordt vervolgens een opinie aan opgehangen om een vooringenomen stelling te bewijzen. Het is niet anders dan manipulatie om mensen op het verkeerde been te zetten. Psychologisch is het slim, want door eerst een paar zaken te presenteren die waar zijn of lijken, wordt je voorbereid om de rest ook de slikken. Net zoals oplichters, die zich heel redelijk voordoen en je ondertussen uitkleden!

De informatie lawine

De mensen die regelmatig en veel nieuws consumeren, zijn niet ‘goed ingelicht’, maar veelal eenzijdig voorgelicht. Als je heel cynisch bent, zijn ze vooral ‘opgelicht’ door de ‘informerende’ media, opiniemakers (influencers zonder veel kwalificaties) en stemmingmakers.

Er is een concreet probleem met opinies die grotendeels gestoeld zijn op een negatief beeld van de mens. Daarmee worden politieke agenda’s er doorgeramd met de waan van de dag als drijfveer. Volgend jaar zal het probleem met de fraude van de kinderbijslaguitkeringen breed worden uitgemeten in de media met de ‘verontwaardigde’ politiek in de hoofdrol. Diezelfde media hebben indertijd met tendentieuze berichten een sfeer opgewekt die door politieke manipulatoren is gebruikt, om de basis te leggen voor een financieel drama voor duizenden gezinnen. En rücksichtslose ambtenaren hebben de opdrachten ‘creatief’ uitgevoerd. Daar kunnen de media weer fijn over berichten. En over een paar jaar mogelijk weer een mooie insteek over dezelfde ambtenaren die hebben moeten lijden voor de beslissingen van de politiek, terwijl ze ‘alleen maar hun werk deden’. En zo blijft de mediamachine maar doordenderen, een spoor van verwarring en onzekerheid achterlatend maar elke verantwoordelijkheid van de hand wijzend.

Mensen die veel politiek nieuws volgen, zijn niet beter op de hoogte van wat er speelt. Ze zijn vooral druppelsgewijs steeds meer overtuigd van de opinie van ‘hun clubje’ waardoor polarisatie steeds extremer wordt. Dit wordt ook de ‘echokamer’ genoemd, je hoort alleen de echo van je eigen stem en gelijkdenkenden, niet van degenen met een andere mening. De ‘tegenpartij’ brengt ‘het land in gevaar’, is ‘een bedreiging voor de mensheid en de aarde’ en ga zo maar door. Opgeklopte bangmakerij, waaraan de meeste media kanalen maar al te graag aan meewerken. Drama! De Amerikaanse politiek is hier een extreem voorbeeld van, een realitydrama waarbij de Kardashians nog braaf afsteken.

Deskundigen die hun opinie desgevraagd inbrengen – o.a. in het schnabbelcircuit – hebben helaas vaak feitelijk evenveel in te brengen als de spreekwoordelijke beursgorilla. Dat brave beest verdient peanuts door met pijltjes gooien naar een lijst met namen van aandelen en doet het daarmee beter dan de beurskenners. Die laatsten zijn voornamelijk handelaren die voor eigen belang ‘adviseren’. Veel koffiedik kijken en weinig echte deskundigheid. Statistisch is het grootste deel van de financiële industrie een poging om verwarring te scheppen en daar beter van te worden. De miljardairs zijn er rijk mee geworden, dankzij misleiding van de op winst beluste massa door deskundigen die het minder goed doen dan een dobbelsteen. En de media publiceren het graag zonder controle of kritische noten als deskundigheid die ze graag met hun publiek delen.

Overdaad schaadt en de media dragen daaraan bij. Wellicht ken je het verhaal over de The boy who cried ‘Wolf’. Een jonge schaapherder bedacht het verzinsel dat er een gevaarlijke wolf te zien was en schreeuwde alles bij elkaar om wat aandacht te krijgen. Maar de derde keer dat hij alarm sloeg, geloofden de mensen hem niet meer. Helaas bleek er toen echt een wolf te zijn (of een hele roedel) en werden de schapen van de jongen opgevreten.
Wij worden zo vaak door de media gewaarschuwd voor allerlei bedreigingen dat wij blasé reageren als er echt stront aan de knikker is. Pas op dat je door nieuws niet afstompt!

Een andere aanpak?

Wat als wij meer positief en hoogwaardig nieuws gingen consumeren, bv. 50% van al onze informatie uit echt onafhankelijke bronnen of liever nog meer? Wat als een club als ‘De Correspondent’, die niet afhankelijk is van adverteerders, van 70.000 leden naar 700.000 leden ging (7 miljoen is wellicht wat teveel gevraagd). Dan moesten de sensatiemedia ombuigen van hoofdzakelijk negatief nieuws naar meer evenwicht en werden ze gedwongen om de betrouwbaarheid van hun informatie drastisch te verbeteren.

• Beperk jezelf tot goed achtergrondnieuws en feitelijk onderbouwde opinie, vooral als je ook iets wilt bijdragen aan de oplossing van problemen. Veel zaken beginnen dichter bij huis dan je denkt.
• Minder passief informatie consumeren, minder ‘denken’ in de zin van piekeren over allerlei zaken in de media, en meer dingen doen die passen bij de waarden die fundamenteel voor jou zijn.
• Wat als je in plaats van alleen passief te consumeren, nu eens constructief gingen produceren?
  Meer samenwerken met anderen, meer problemen oplossen en initiatieven starten of ondersteunen.
• Meer uitgaan van het goede van de mens, open staan voor afwijkende meningen, opkomen voor misstanden op een feitelijke basis, meer positief gevoel en minder verdedigend rationaliseren

Individueel en met zijn allen kunnen wij leren hoe wij de wereld beter en veiliger maken.

Verslavend

Nieuws is verslavend. Je wil steeds weer op de hoogte blijven. Maar afkicken is niet zo moeilijk, doe gewoon andere positieve zaken zoals kwalitatieve achtergrondartikelen lezen. Of lees een boek, informatief of voor de ontspanning. Het is mogelijk om te veranderen van een nieuwsjunkie naar een serieuze lezer. Lees bewust en laat je niet afleiden door de waan van de dag.

Draai de knop om en sluit een scala aan negatieve invloeden in je leven uit. Geen NOS journaal meer, geen algemene kranten en nieuwssites, geen Facebook nieuwsstroom, etc. Echt, je mist heel weinig! Volg actualiteit uit bronnen die minder op sensatie en het moment van nu zijn gericht.

Stel bij de koffiemachine eens kritische vragen in plaats van mee te praten. Vraag hoe anderen zaken relativeren en een breder perspectief zoeken. Vraag naar bronnen en feitelijke correctheid. Je zal niet direct populair zijn, maar in ieder geval minder oppervlakkig dan de massa.

Zie ook Negatieve gedachten, Digitale detox en Denken: Je bent wat je denkt!.

Pas vooral op met tendentieuze berichten… zoals dit artikel!
Je weet nooit wat voor fake news er nu weer opgedrongen wordt…

Dit was het ‘Nieuws’. Dit was Brandhout!
Prettige avond!