Helderheid

Leestijd: 6 minuten

Wat komt er eerst, de kip of het ei? Een retorische vraag, waarover je eindeloos kan discussiëren. Helderheid is een soortgelijk probleem. Wacht je op helderheid als een magisch visioen, of stroop je de mouwen op om actief helderheid te vinden?

De zoektocht

Je kan helderheid structureel benaderen door diep na te denken over wat je wilt bereiken. En vooral Waarom je zaken wilt bereiken. Dat kan beginnen bij de fundamenten van Persoonlijke Groei.

Deze aanpak is zeker de moeite waard, hoewel het een lang en doorgaans moeizaam pad is. Van zelfanalyse tot bepaling van je waarden, je rollen in het leven, de kernpunten van innerlijke tot uiterlijke facetten. Dit kan overweldigend zijn, omdat je veel overhoop haalt in je zoektocht. Je loopt het risico dat je door de bomen op een gegeven moment het bos niet meer ziet.

Je kan deze benadering het Traject van de Persoonlijke Groei noemen. Het is geen verplichte weg, maar beschrijft de weg langs de aspecten van je leven, waar je bewust keuzes over kan maken. Iedereen heeft daarin een eigen beginpunt (en voorgeschiedenis) en een eigen volgorde en een behoefte aan diepte voor elk van de elementen. We komen hier binnenkort op terug…

Sommigen kiezen een retraite, al dan niet samen met een radicale ommezwaai in het leven. Je ziet dat soms als een reactie op een (midlife) crisis. Het is prima als je daarvoor kiest of kan kiezen, want je laat er veel dingen keihard mee los. Langzamer en overdacht veranderen is een optie die de meesten meer aan zal spreken.

Kom in Actie voor helderheid

Een andere optie is Actie. Gewoon een paar dingen proberen, waarmee je duidelijkheid kan krijgen over wat je wil en kan bereiken. Je start bv. met een paar zaken die je interesseren en je leert onderweg, welke andere zaken helderheid geven over je doelen en de manieren om die te bereiken.

Helderheid krijgen over je leven hoeft geen veraf doel te zijn over wat je wilt worden of wat je wilt bereiken. Het is het besef dat je vanaf de eerste stap de instelling kunt kiezen om te ZIJN wat je doel is. Dit lijkt op het advies ‘fake it till you make it’, oftewel doe maar net alsof je weet waar je mee bezig bent en leer ervan. Dit wordt ook wel het ‘Imposter Syndrome’ genoemd, je voelt je niet goed genoeg om iets te doen, maar je houdt de schijn op. Sommige mensen lijden daar helaas hun hele leven onder. Het is daarom goed om aan je zelfvertrouwen te werken.
Je instelling bewust kiezen en ernaar leven en handelen is toch subtiel anders. Het is gebaseerd op een bewuste keuze om te willen groeien naar de persoon die je wilt zijn. Dan is het goed om je na een oriëntatie al te voelen als de degene die ‘in ontwikkeling’ is.

Bv. “Ik schrijf. Daarom voel ik mij al een auteur.” Ik pretendeer niet dat ik de nieuwe Shakespeare ben, maar ik houd vol en werk aan mijn kwaliteiten. Schrijven is voor mij een expressie, een verlangen, een inspiratie en het motiveert terwijl ik het doe. Zonder een concreet doel v.w.b. publicaties ben ik met schrijven begonnen en blijf dat bijna elke dag doen. Het is een drang die in mij zit om de mooie dingen die ik lees te delen met anderen. Ik voelde mij al een schrijver na het publiceren van de eerste artikelen. Daardoor heb ik inmiddels meer helderheid over wat ik kan bereiken, wat mijn sterke punten zijn en waar ik nog aan moet werken (ook al is dat veel…).

Bijsturen en motivatie

Soms is helderheid ook een kwestie van op tijd bijsturen. Er is geen schip of vliegtuig dat vertrekt en zonder correcties de juiste koers aan kan houden. In de praktijk is er altijd de noodzaak om onderweg regelmatig bij te sturen. Dat betreft soms zelfs een (tijdelijke) keuze voor een andere bestemming. Zonder flexibiliteit maar alleen blind doorzetten kom je zelden waar je naartoe wilt. En zonder doelen oftewel helderheid over je doelen kom je overal en nergens.

Een bekende uitspraak van schrijver en denker Mark Twain was “Het geheim om wat te bereiken, is om te beginnen”. Dat lijkt een open deur maar veel mensen dromen over dingen die ze willen bereiken, maar beginnen nooit aan de eerste stap. Elke reis – ook al weet je nog niet veel over de bestemming – begint met de eerste stap.

Op volle kracht beginnen is ook niet altijd verstandig, omdat het vaak neerkomt op ‘Verstand op nul, blik op oneindig’. Stel een helder doel, lange termijn, deadlines op de middellange termijn (kwartaal tot maand), concrete doelen voor de komende week en specifieke taken voor vandaag. Maak af wat je voor vandaag in de planning hebt staan, elke dag. En plan de details voor de volgende dag, ook is het de voortzetting van waar je vandaag aan hebt gewerkt.

Wat het meest motiveert is duidelijkheid over de volgende stap, de haalbaarheid daarvan, en het succes van het afronden van de laatste stap. Alles wat lukt, motiveert en inspireert. Het ‘wachten op motivatie’ is onzin, dan kan je wachten tot je een ons weegt. Begin met enige helderheid over je doelen, motiveer jezelf met kleine winsten en zet door bij tegenslagen.

Focus is een proces

Op wilskracht vertrouwen (het gevaar van ‘verwachtingen’) is doorgaans onbetrouwbaar. Hoop is mooi, maar kleine hoopjes stinken vaak en de baasjes ruimen ze niet vaak genoeg op. Elke dag kleine stapjes maken naar je doel is betrouwbaar en vereist geen wilskracht. Het werkt vrijwel altijd door de gewoonte om met regelmaat aan je doelen te werken.

Elke ochtend een uurtje aan je project werken, of een half uur als de tijd ontbreekt, is bij elkaar meer dan een halve dag per week. En dat tikt op den duur aan.
Dat betekent niet noodzakelijk ‘langzaam aan’ maar ‘Concentratie’ (met een hoofdletter). Met volle concentratie de belangrijkste stappen van je plan aandacht geven, geeft doorgaans veel meer resultaat dan elke avond een paar uur ongericht bladeren (en dromen).

Doe ook zo weinig mogelijk dingen tegelijk. Hoe meer dingen je naast elkaar of achter elkaar probeert te doen, des te meer tijd je kwijt bent aan het steeds weer overschakelen van het één op het ander. Werk een aantal sessies aan taak 1 tot je een vooropgesteld doel (of een bijgesteld doel) hebt bereikt. Dan verder met taak 2. De focus op een enkel onderwerp zonder afleiding van andere zaken (komen later) kan heel verhelderend werken.

Doelgericht

Een doel dat ver in de toekomst ligt, is ontmoedigend. Je mag best heel ambitieuze doelen op lange termijn hebben, dat is je visie. Maar richt je voor de voortgang vooral op het bereiken van je kortetermijndoelen (dag en week).

Een vuistregel is dat je meestal overschat wat je in een dag kan bereiken, maar onderschat wat je in een week of maand kan bereiken.

Elke dag kent zijn ritme en sommige dagen maak je meer vooruitgang dan andere. Op de termijn van een week kan je met enige oefening beter inschatten wat je kan bereiken en achterstand wegwerken, voordat je teveel achterop raakt.

Wacht niet op helderheid

Wachten op helderheid is vergelijkbaar met wachten op motivatie. Geen van beide is zo maar op te roepen. Er zijn allerlei oefeningen om helderheid te krijgen over grotere en kleinere zaken in het leven. Maar uiteindelijk is het geen kwestie van navelstaren tot je een ingeving krijgt.

Probeer gewoon iets uit om te merken of je het leuk vindt, of dat je er in kan groeien. Loop bv. eens een dag of wat mee met iemand die het beroep (of de roeping) heeft dat jou trekt. Praat er met zo iemand over, geef hand- en spandiensten en leer daardoor over het werk en over jezelf in die rol.

De onbevangenheid van een kind dat geen beperking voelt en gewoon zijn omgeving verkent, is ons als volwassenen niet meer gegeven. Maar we kunnen wel openstaan voor nieuwe zaken die ons aantrekken, en ze uitproberen. Nooit geschoten altijd mis. Teleurstelling over zaken die je nooit hebt ‘durven’ doen is zonde. Waar ben je bang voor? Om te groeien, om tegenslagen te overkomen? Of bang voor ‘succes’?

Investeer in jezelf. Geef jezelf de kans om helderheid over levensdoelen en (stille) wensen te vinden. Groei! Vandaag, morgen en de rest van je leven. Maak er wat moois van!