Een definitie van welzijn

Leestijd: 5 minuten

Welzijn is hoe goed/prettig je in je vel zit gegeven je omstandigheden. Niet hoe ‘gelukkig’ je bent van moment tot moment, maar je duurzame gevoel van tevredenheid en dankbaarheid voor wat je ervaart. Dat gevoel kent verschillende aspecten van je leven en je persoonlijkheid, wat ook voorkomt in de P.E.R.M.A. formule van Martin Seligman (the godfather of Positive Psychology).

PERMA:

• (P)ositive Emotion: Goede gevoelens en een open instelling, optimistisch zijn
• (E)ngagement: Diepe verbondenheid en ‘flow’ in wat je doet
• (R)elationships: Authentieke relaties (Win-Win)
• (M)eaning: Betekenisvol en doelgericht leven, vervulling
• (A)ccomplishment: Besef van vervulling als mens, het verschil maken al is het in kleine dingen

Zie de uitgebreide bespreking hiervan.

Het belang van welzijn

Welzijn of Wel-Zijn – wordt niet bepaald door allerlei meetwaarden die zich binnen een ondergrens en een bovengrens bevinden. Die kunnen alleen een indicatie zijn van een vermindering in welzijn in de onbalans van specifieke aspecten. Sommige aspecten versterken elkaar, anderen verzwakken andere. Het is een complexe dynamiek waar de reductionistische wetenschap geen raad mee weet, maar een holistische benadering wel enige helderheid kan geven. Het geheel is in dat laatste geval meer dan de som der delen.

Bovendien is er een intensieve wisselwerking tussen fysieke en mentale processen die de medische wetenschap nog te vaak ontkent. Het is geen kwestie van ‘lichaam of geest’ en zelfs niet ‘lichaam en geest’ als een integraal totaal van 2 aspecten. Levende wezens zijn wij ‘lichaam + geest’ (BodyMind) waarvan alle onderdelen en deelsystemen elkaar steeds beïnvloeden.

Kenmerkend voor homo sapiens is, dat onze geest vaker voor problemen zorgt dan bij dieren. Een hond gaat niet liggen mokken als hij een keer wat minder brokjes krijgt. Maar wanneer je als mens wat tekortkomt, dan kan je daar behoorlijk door van slag raken. Met name als het emotionele brokjes zijn.

Een goede graadmeter voor welzijn is of je enig vertrouwen hebt in de toekomst. De tegenhanger van gelukkig is niet ongelukkig, maar hopeloos (uitzichtloos en hulpeloos met een schaal van nul tot oneindig). Ook met problemen en beperkingen kan je een vervullende doelstelling hebben binnen je mogelijkheden. Die doelen geven je meer voldoening dan alleen het bereiken van specifieke resultaten. Bovendien geeft intrinsiek bezig zijn (vanuit een eigen zingeving) met doelen meer voldoening dan extrinsieke drijfveren van beloningen (bezittingen of status).

Subjectief welzijn

Uiteindelijk is welzijn een subjectieve zaak. Je instelling kan een enorm verschil maken in je bevinding van je omstandigheden. Mensen met soms aanzienlijke fysieke beperkingen, zijn vreemd genoeg vaak even ‘gelukkig’ (lees ‘tevreden met hun bestaan’) als valide mensen. Dat is moeilijk voor te stellen voor de laatsten, maar onderzoeken hebben dat herhaaldelijk aangetoond.

Sommige mensen zijn mentaal en fysiek moe van een saaie baan terwijl anderen energie putten uit uitdagend werk dat ze stimuleert.

Het maakt ook uit hoe je welzijn meet. Kahneman (Thinking Fast & Slow) mat door zijn vraagstelling in 2010 hoe ongelukkig mensen zich voelden door hun inkomen. In 2021 vroeg onderzoeker Killingsworth hoe gelukkig mensen zich voelden. Met het accent op negativiteit werd in 2010 een lager niveau van ‘geluk’ gemeten! Op zich geen vreemde uitkomst, maar het geeft aan hoe voorzichtig je moet zijn met de vraagstelling van onderzoeken.

V.w.b. je eigen welzijn kan je jezelf de volgende twee vragen stellen (een goede oefening voor je groei-journaal!):
Vraag 1: Hoe tevreden ben ik met ‘X’, en waarom?
Vraag 2: Hoe ontevreden ben ik (of welke problemen heb ik) met ‘X’
Hierbij is ‘X’ een reeks aan persoonlijke zaken, van karakter, integriteit, relaties, emotioneel, spiritueel tot doorsnee levenskwesties.

Maakt geld gelukkig?

Geld maakt wel iets gelukkiger maar er is geen 1-op-1 relatie tussen geluk en inkomen. Je oorspronkelijke gevoel van geluk bepaalt hoe gelukkig je bent met meer inkomen. Des te gelukkiger je al bent oftewel het vertrouwen dat je hebt in de toekomst, des te meer geniet je van de ‘zegeningen’ van meer inkomen. Pessimisten genieten derhalve aanzienlijk minder dan optimisten. Waarschijnlijk idem voor mensen die twijfelen aan hun potentieel (fixed mindset), t.o.v. degenen die geloven in hun vermogen om te groeien (growth mindset). Het lijkt een kip-en-ei probleem maar je instelling lijkt toch het ei te zijn waar een betere kip uit groeit :-). Tok!

PERMA toepassen voor beter welzijn

Er zijn verschillende manieren waarop je voorwaarden kan scheppen om je welzijn te verbeteren. De meest voor de hand liggende aanpak is om aandacht te besteden aan elk van de punten van het P.E.R.M.A. model van Martin Seligman.

1. Probeer optimistisch of beter nog realistisch in het leven te staan. Met realisme zie je zowel de mogelijkheden als de potentiële problemen en hun wisselwerking. Erken je emoties maar laat niet toe dat ze je handelen negatief beïnvloeden. Vooral in de omgang met anderen kan dit principe soms moeilijk zijn, maar blijft essentieel voor goede sociale contacten.
2. Voor veel mensen is het leven een sleur met werk dat geen betekenis voor ze heeft anders dan de beloning. Zoek werk wat je aanspreekt en waarmee je een verbinding voelt als zingeving. Of zoek iets naast je werk dat je wel aanspreekt. Geef niet op!
3. Authentieke relaties waarbij alle betrokkenen hun bijdrage leveren zijn de hoekstenen van een bestaan met welzijn. Wanneer je plezier hebt in de omgang met de mensen om je heen, dan draag je bij aan hun welzijn, ook al krijg je dat niet altijd 1-op-1 terug. Karma rules!
4. Betekenis vinden in je leven kan een levenslange zoektocht zijn. Kijk naar de waarden (waarin je gelooft) en je principes (de regels waarnaar je wil leven) om een vol en doelgericht leven met vervulling te bereiken. Bij ups en downs houdt je betekenis je overeind.
5. Probeer tevredenheid te bereiken over je inzet en je bijdrage. Dit is niet noodzakelijk ‘succes’ – met een scala aan persoonlijke definities – want daarbij komen veel factoren kijken die je niet beheerst. Kweek een besef van vervulling als mens en de zin van jouw bijdrage.

De fundamenten van Groei

Het credo van WellNed is dat je voor welzijn het beste kan kijken naar de fundamenten van wat ons mens maakt, die ook het fundament zijn voor persoonlijke groei.

Spiritualiteit komt alleen indirect in het PERMA model voor via de component ‘Betekenis’. Maar je gezin kan bv. een grote bron van zingeving zijn zonder dat het noodzakelijk een spirituele dimensie heeft, afgezien van de liefde voor elkaar.

Betekenis verwijst naar een doel dat ‘groter is dan jezelf’ in de zinvolheid en het doel van je leven. Is dat doel zo groot als je gezin, je familie, je vrienden, collega’s, kennissen, specifieke groepen, etc. of zelfs je straat, wijk, stad, regio, land of meer? Spiritualiteit is uiteindelijk de basis voor transcendentie waarbij je de eigen behoeftes kan ontstijgen door je altruïstisch in te zetten voor het welzijn van anderen. Schrijf je het met een kleine ‘s’ of een grote?

SDT, de Self Determination Theory beschrijft het gevoel van vrijheid en zelfbeschikking. Accepteer je een keurslijf tijdens je werk (incl. micro-management) en daarna de letterlijke ‘vrijheid’ (zie ‘vrije’ tijd) om te doen wat je fijn vindt waardoor je welzijn toeneemt? Welk niveau van ongemak accepteer je om voldoende vrijheid te hebben om je eigen (intrinsieke) doelen na te streven?

Concreet welzijn bevorderen

Welzijn zit in je en kan je uitdragen. Het is gericht van binnen naar buiten. Je projecteert je karakter op je omgeving. Niet om die te beheersen (manipulatie) maar om een zinvolle bijdrage te leveren. Je geeft daarmee wat van jezelf.

Je omgeving is niet verantwoordelijk voor jouw gevoel van geluk en tevredenheid, dat ben je zelf. De middelen daarvoor liggen besloten in de doelen die je jezelf stelt en de bijdragen (inzet) die je daaraan levert.