Het advies om dankbaarheid te tonen is op zich goed. Het draagt bij aan je geluksgevoel. Je realiseert je telkens weer hoe goed wij het hebben met al onze luxe-problemen. Zelfs tijdens een pandemie! Vergeleken bij de grote meerderheid van de mensheid leven wij in ons kikkerlandje zonder al te veel existentiële zorgen. We weten dat echt wel, maar een dagelijkse herinnering voor al de grote en kleinere zaken waarvoor wij dankbaar kunnen zijn, bevordert de bewustwording.
Dankbaarheid is ‘blij zijn met iets’’. Het is een erkenning van het gevoel dat het fijn is dat je iets hebt of mag ervaren. Je staat even stil bij het feit dat het in je leven is. Dat geeft je een goed gevoel, waardoor je uitdagingen beter aan kan.
De keerzijde van dankbaarheid?
Je leest vaak het advies om elke dag een paar dingen op te schrijven waar je dankbaar voor bent. Maar dat vervlakt vaak in een sleur van steeds weer dezelfde zaken. Daardoor heeft het minder effect.
Dankbaarheid heeft een keerzijde in de zin dat je er (te) behoudend door kan worden. Je bent dankbaar voor je partner, je kinderen, je huis, je auto, je baan, etc. Maar tegelijk wil je die zaken ook houden en dat maakt je bezitterig. Je wilt niet dat potentiële concurrenten naar je partner kijken, je maakt je zorgen om je kinderen, inbrekers bedreigen je huis, op de weg ga je verdedigend rijden (op zich niet slecht) en je wilt meer uit je carrière halen.
Bezittingen (materieel en immaterieel) brengen doorgaans met zich mee dat je meer wilt. Vooral bij de ervaring van status wil je meer. Meer inkomen, een grotere/duurdere auto, een titel of positie die erkenning van jou als persoon brengt. Maar wat je bezit – op dit moment – mag jou niet bepalen als persoon. Het is goed als je de persoon bent die je wilt zijn en dat moet je los kunnen zien van externe factoren.
Meer is niet hetzelfde als beter
Door bezittingen kan dankbaarheid omslaan naar het voornamelijk conserveren van wat je hebt. Dat kan je zien als een bedreiging voor de mooie dingen die je mag ervaren. Je vergeet door de dankbaarheid op het moment dat alles uiteindelijk vergankelijk is. Al die dingen waar je dankbaar voor bent, kan je al te makkelijk kwijt raken. Van dat gegeven kan je onzeker en nog behoudender worden. Dankbaar voor van alles, terwijl “Ja, maar…” of “Maar als…” constant door je hoofd speelt.
Met name mensen die veel bezitten, de zogenaamde ‘rijke’ of ‘welvarende’ mensen worden vaak bezitterig (letterlijk). Er zijn veel voorbeelden van vermogende mensen die alleen maar ‘meer’ willen, maar ook daarmee geen vervulling vinden. Er zijn veel artiesten die zowel roem als vermogen bezaten, maar niet gelukkig waren omdat ze wantrouwig en onzeker waren. Voor de buitenwacht leken ze een perfect leven te hebben, maar in realiteit voerden ze een constante strijd om hun rechten te bewaken. En uiteindelijk gingen ze vermogend maar ongelukkig dood.
Als je financiële vrijheid hebt en je koopt voor je geliefden allerlei zaken, wordt je daar dan blijvend gelukkig van? En worden zij daar ook gelukkig van? Van mooie bezittingen wordt je niet blijvend gelukkig. Je hebt steeds weer een nieuw speeltje en je kijkt weer naar het volgende uit. Net als kraaien oefenen blinkende nieuwe dingen een sterke aantrekkingskracht op ons mensen uit.
Uit de media ken je ongetwijfeld de verhalen over vermogende ouders die hun kinderen ‘alles’ geven. Het is een populair onderwerp voor een aantal ‘reality’ series die niet veel ‘realiteit’ tonen. Die kinderen groeien meestal op tot verwende krengen. Ze hebben geen uitdagingen en krijgen alle materiële zaken die ze maar willen. Alles behalve warme en persoonlijke aandacht.
Waardering en positieve hoogtepunten als alternatief
Een alternatief voor dankbaarheid is waardering. Het verschil lijkt te subtiel om wat uit te maken, maar laat het even op je inwerken. Het geeft meer ontspanning als je waardering voelt voor wat je mag meemaken aan mooie momenten in het leven. Het geeft tevredenheid over de positieve zaken uit het verleden en de negatieve zaken die achter je liggen. Je richt je ook eerder op de ervaringen samen met anderen dan op persoonlijke bezittingen. Dat laatste lijkt mij een mooie instelling.
Sommige (vermogende) mensen kiezen bewust voor waardering en delen. Ze geven geen dure kado’s maar doen wel veel leuke dingen samen met hun kinderen, familie en vrienden. Samen ‘quality time’ doorbrengen, op reis naar natuurwonderen en pretparken, cultuur en spiritualiteit ervaren. Daarmee bouwen ze gedeelde ervaringen op die hun familie de rest van hun leven mee kan dragen. Dat is een mooie basis voor waardering die je ook zonder een groot budget kan realiseren.
Samen gezellig eten, tenminste 1 keer per dag in plaats van iedereen apart. Niet met een bordje op schoot voor de buis zonder aandacht voor elkaar. Interesse voor elkaar tonen in plaats van alleen aandacht voor de eigen smartphone. Of is voor jou samen facebooken op de bank gezelligheid? Samen wandelen in de natuur, naar een museum (wanneer dat weer kan), ouderwets samen een vlieger oplaten. Dat soort herinneringen zijn later onbetaalbaar.
In plaats van de dankbaarheid die gericht is van buiten naar binnen (perceptie en ervaring), kan je met waardering de gevoelens in je hart naar buiten projecteren. Waardeer wat je in het verleden en vooral in het moment van nu mag meemaken.
Geef waardering een vaste tijd en plaats
In plaats van elke dag een paar notities over zaken die je waardeert te maken kan je een wisselende focus kiezen. Je kan je daarbij door de week telkens richten op een andere rol in je leven (relaties, werk, ontspanning, etc.). Daarmee kan je het wat makkelijker fris houden.
Of je kan eens per week een uitgebreide oefening doen. Een hele pagina vol schrijven met korte observaties of een uitgebreider verhaal over alles dat je waardeert. Dat is een goede oefening voor het weekend.
Ook is het goed om elke avond even stil te staan bij de hoogtepunten van je dag. Noteer bv. (in 1 zin/regel), een paar leuke en mooie dingen die je meemaakte, wat je bereikt hebt voor jezelf en anderen. Sta open voor wat je voor anderen kan betekenen.
Een goede manier om positief te zijn, is om elke dag vooruit te kijken naar wat je mag doen. Naar die dingen waar je blij van wordt en die je energie geven. Zijn er te weinig zaken waar je naar uit kan kijken, breng dan wijzigingen in je leven aan om die wel mogelijk te maken.
Of buig je instelling om. In plaats van werken om te leven (inkomen), kan je werken om samen met anderen fijne dingen te mogen doen. Maak het beste van je dag, maak collega’s en klanten een beetje blijer dan gisteren. Met plezier en een positieve instelling is je leven een stuk makkelijker dan alleen behoudende dankbaarheid.
Zonder waardering (en een beetje dankbaarheid) sta je nors en ontevreden in het leven. Druk je waardering voor je mooie ervaringen uit in het delen van de mooie kanten van het leven met je gezin, familie, vrienden en kennissen.
Pluk de dag, ook in moeilijke tijden zijn er altijd weer grotere en kleinere hoogtepunten te vinden.
