Beter zijn of beter voelen?

Persoonlijke groei is jezelf verbeteren als mens, imperfect maar wel steeds iets beter. Je wilt de beste versie van jezelf zijn. Maar soms blijf je steken in wat zelfliefde in de vorm van geduld met jezelf te hebben en je daardoor wat beter te voelen. Dat laatste is fijn en kan je uit een dip helpen, maar het is geen groei.

Groei is ontwikkeling, vooruitgang in je fundamentele eigenschappen zoals emotionele stabiliteit, zelfbewustzijn, bredere interesses, spiritualiteit, etc. Dat zijn zaken die soms niet eenvoudig te kwantificeren zijn, maar je kan je voortgang tijdens periodieke evaluaties bijhouden. Ga b.v. wekelijks voor jezelf na, bv. aan de hand van je journaal:

• hoe vaak je een emotionele uitschieter had?
• hoe vaak je jezelf betrapt hebt op gedrag dat je wil aanleren of afleren?
• op welke fronten je meer belangstelling en nieuwsgierigheid hebt, wat heb je geleerd, o.a. van de boeken die je las)?
• wanneer had je contact had met de natuur of met hogere waarden?
• etc.

Voelen of meetbaar zijn

Jezelf beter voelen is niet zo moeilijk. Doe iets dat je leuk vindt of eet een paar stukjes chocola (maar geen halve reep). Lach ergens om, bij voorkeur samen met je partner of een vriend. Geef of vraag om een knuffel van je huisgenoten. Wees behulpzaam voor een ander, instant karma omdat het meestal een goed gevoel geeft (hoewel dat niet het primaire doel behoort te zijn).

Psychologische testen hebben aangetoond dat zelfs een potlood overdwars (horizontaal) tussen je tanden houden helpt. Hierdoor komt je mond in een lachende stand, wat een positief effect heeft op je humeur (tot je begint te kwijlen). Lachen om humor is goed, zolang het geen leedvermaak is. Ook de vermakelijke capriolen van huisdieren verbeteren je stemming (nee, geen kattenfilmpjes kijken!).

Een beter mens zijn is een aaneenschakeling van acties. Het is geen tijdelijk en vluchtig gevoel maar een manier van leven. ‘Beter’ vereist een lifestyle waarbij bewustwording een rol speelt, soms op het moment maar ook achteraf. Je denkt na waarom je denkt wat je denkt (metacognitie), voelt wat je voelt (meta-emotion), doet wat je doet (meta-action?). Zowel wat je anders/beter doet als hoe je het doet is belangrijk en met welke intensiteit (meer/minder). ‘Beter’ als mens is zelden zwart-wit als maatstaf of nauwkeurig uit te drukken in procenten, maar kent een scala van kleuren naast vele tinten grijs, of beter nog ‘dimensies‘.

Aan de andere kant is groei geen kwestie van constant bewuste keuzes maken en de hele dag beslissingen afwegen. Dat is slopend voor je energie en je wilskracht. Het bewustwordingsproces zet je aan om onbewust (ingesleten) gewoontes te vervangen door betere gewoontes die je aanleert. Het is goed om je groei periodiek – per week, maand of kwartaal – te evalueren. Iets blijven doen omdat je het al een tijd hebt gedaan is zelden goede reden, afgezien van regelmatig poepen.
Je doet het omdat het bijdraagt aan je functioneren als mens. Daarom kijk je af en toe of het nog zinvol is, wat eenvoudiger kan of waar je meer tijd in kan steken voor een beter resultaat of een ontwikkeling in een andere richting.

Wanneer je tijdens je evaluaties – of tussendoor – merkt dat je groei doel vruchten afwerpt, dan ben je beter en voel je je ook beter. Je mag op die momenten gepast trots op jezelf zijn en met een schouderklopje jezelf motiveren om vol te houden. Dat is een mooi gevoel waar je recht op hebt na resultaat. Vier ook kleine overwinningen (wie het kleine niet eert…).

Let op dat groei een ontwikkeling van jouw potentieel is en niet gemeten ten opzichte van anderen. De enige juiste maatstaf is jouw ontwikkeling, niet hoe goed je anderen kan emuleren.

Het is fijn als je een beter gevoel over jezelf hebt en je daardoor ook beter voelt, maar uiteindelijk is het een kwestie van actie en niet alleen gevoel. Het momentum van vooruitgang geeft motivatie.

Groei doelen

De doelen die je jezelf stelt zijn gericht op jouw persoonlijke kwaliteiten. Probeer die te richten op wat je wil bereiken (levenshouding en -stijl) en minder op wat je wil vermijden (afleren). Het is beter om gezond te willen leven (met volle teugen) dan alleen een niet-roker te zijn (om van hoesten en kortademigheid af te komen). Het is beter om je te richten op je plezier in het leven en actief te kunnen zijn dan je alleen te focussen op je gewicht of je conditie.

Een realistisch plan met een betrouwbaar proces – wat je elke dag doet aan het bereiken van doelstellingen – is beter dan een ambitieuze droom (zonder plan) of een gedetailleerd plan dat je slaafs volgt. Zoek naar een goed ritme – met goede gewoontes – dat past in je leven. Consistentie is beter dan tijdelijke intensiteit.

Je bent een beter mens als je direct begint met concrete stappen zoals het afbouwen van afhankelijkheid van anderen. Blijf aanhankelijk (hartelijk) als je degenen waarvan je (enigszins) afhankelijk was nog steeds waardeert. ‘Beter zijn’ kan ook inhouden dat je meer waarde levert voor de mensen in je binnenste sociale cirkels met persoonlijke aandacht voor de kwaliteit van je werk. Waarde leveren voor anderen, materieel (inhoudelijk) of immaterieel (mentaal/sociaal), is de sleutel tot effectief functioneren binnen je omgeving en waardering.

Je doelen zijn meestal gebaseerd op de bewustwording van hoe je nu functioneert en wat je wilt bereiken. Dat geeft je de stappen van ‘A naar Beter’, geen geplaveide weg maar vaak met lastige omleidingen en wegwerkzaamheden.
Maak daarbij gebruik van je sterke punten. Wat kan je goed? Wat kan je daarin nog verder verbeteren (waarde)? Benut eerst je goede kwaliteiten, wel met aandacht voor de zwakkere aspecten van je functioneren maar nooit met een exclusieve focus op wat ontbreekt. Door steeds iets beter te worden in wat je al goed doet, verbeter je meestal ook je minder sterke punten of je compenseert ze alleen al door de bewustwording ervan.

De invulling van je plan

Probeer steeds acties te ondernemen waarmee je trots op jezelf kan zijn. Kleine uitdagingen zoals een vreemde aanspreken (met een vraag) als je van nature (uit gewoonte en onzekerheid) schuchter bent. Doelen die je net een stukje uit je comfort zone halen zodat je kan groeien. Als je lijdt aan hoogtevrees, dan is het niet direct de beste oplossing om te gaan skydiven. Het mag uiteraard, maar de eerste paar treden op een stevige ladder geven je meer vertrouwen dan uit een vliegtuig vallen (en op de grond je ondergoed moeten verschonen).

Groeien is geen kwestie van grote gebaren, maar van discrete stappen die met samengestelde rente steeds op zichzelf voortbouwen. Gaat er zo’n stap mis, dan is het een leermoment in plaats van een gevoel van totaal falen. Zelfbewustzijn ontwikkel je stapje voor stapje. Zelfvertrouwen stoelt op bereikte resultaten die je geleidelijk opbouwt, niet door constant op je tenen lopen.

Uit de sport komt het begrip ‘No pain, no gain’. Als je een stevige training niet achteraf voelt, dan heb je niet intensief genoeg getraind. Maar aan de andere kant levert regelmatige training je een conditie op die spierpijn voorkomt. Je voelt wel vermoeidheid en je groeit tijdens het herstel, maar je vermijdt om jezelf tijdens de training te slopen. Je wil voorbereid zijn om goede prestaties te blijven leveren. Met een groeimentaliteit is elke dag een training om beter te functioneren.

Beloon jezelf voor overwinningen, ook de kleine die het begin zijn van transformaties. Vier die prestaties met een bescheiden beloning. Trots zijn op wat je doet is onderdeel van zelfliefde en uiteindelijk eigenwaarde en zelfrespect.

Groei-steun

Het bereiken van een doel of een niveau geeft je een duurzaam goed gevoel. Als het je eigen prestatie is en niet over de rug van anderen, dan mag je trots zijn op jezelf. Maar een ‘selfmade man/woman’ blijkt vaak op hulp van anderen te steunen, gewoon door bescheiden genoeg te zijn om daarom te vragen. Wees dankbaar voor de steun die je krijgt en steun op jouw beurt anderen om soortgelijke doelen stellen en te bereiken. Samen werken aan ontwikkeling met een buddy of een mentor helpt om op de rit te blijven.

Beloon jezelf niet voor ambitieus zijn of het hebben van verlangens, maar voor inzet en resultaat. Maak het jezelf niet te moeilijk maar ook niet te makkelijk. Relax en probeer te genieten van de reis. Hoe duurzamer het resultaat als onderbouwing is voor de volgende groeifase, des te beter.

Een overwinning vieren, vooral samen met anderen die je helpen, is mooi. De dankbaarheid die je toont geeft je energie en een goed gevoel. Ook sportief ontspannen na hard werk kan bijdragen aan je stemming. Vrijwel alle lichamelijke inspanning zorgt voor mentale ontspanning en een plezierig gevoel. Het kan ook stress en zorgen verminderen. Bewegen is goed voor lichaam en geest.

Beter zijn zowel als beter voelen

• Leuke en interessante dingen doen om je stemming te verbeteren is oppervlakkiger dan de voldoening van het resultaat van investeren in je eigen groei.
• Zoek inspiratie en om te beginnen aan een groei-doel. Veel zaken schat je als ‘moeilijk’ in maar blijken in de praktijk vaak blijkt mee te vallen.
• Streng zijn voor jezelf kan averechts werken, heb een beetje geduld maar ontwikkel wel de discipline om door te zetten en zaken af te maken.
• Voortgang geeft je een goed gevoel en de motivatie om te blijven groeien.