De nieuwste WellNed redactie assistenten zijn Kunstmatige Intelligenties. Kortom, AI-ondersteuning. Wanneer je de weerstand tegen de toepassing van nieuwe technologie zoals Artificial Intelligence overwint, kan je effectief gebruik maken van de snelle digitale slaven. We experimenteren met een symbiose van mens en machine.
Dit artikel bespreekt een aantal tools en ervaringen. Voorbeelden laten zien hoe je ze kunt inzetten voor je persoonlijke groei.
Alleskunner?
AI lijkt op een keukenhulp die ‘alles kan’, maar die uiteindelijk vaak eenheidsworsten produceert. De menselijke touch blijft nodig voor de smaak en creatieve bereidingen.
Sommigen laten zich verleiden tot het onverkort gebruik van teksten gegenereerd door een AI, maar dat werkt al averechts. Diverse platforms zoals Amazon weren boeken die overduidelijk door een AI zijn geschreven. De automatisch gegenereerde teksten zijn doorgaans een bloedeloze PowerPoint-achtige opsomming. Ook blijft een inhoudelijke controle op onjuistheden en ‘digitale dromen’ (hallucinaties) nodig. Menselijke creativiteit en speelsheid is onze sterkste troef. Mens en machine kunnen samenwerken aan de kwaliteit van het werk.
Research met AI-ondersteuning
Een AI kan goed helpen bij research om informatie sneller bij elkaar te schrapen dan met oeverloos zoeken in de ‘konijnenholen’ van het web. Vaak vind je bronnen van informatie die voorheen buiten beeld bleven. Met goed geformuleerde prompts (vraagstellingen) om een AI aan te sturen, kan je snel een aantal perspectieven over een onderwerp naast elkaar zetten. Dat kan je samenweven met parate kennis en voorbeelden tot een pakkend verhaal.
Het is je eigen verantwoordelijkheid wat je uiteindelijk doet met de AI-output. Niet alleen knippen en plakken, maar stof tot nadenken om zinvolle inzichten op te bouwen. Uiteindelijk is je eigen integriteit de scherprechter in dit soort zaken.
Redactionele ondersteuning
Naast de functie als researchassistent kan AI een bruikbare redacteur zijn, al zijn ze daar niet allemaal even goed in. Bij deze toepassing geeft WellNed het stuur absoluut niet uit handen. Het blijft onze eigen verantwoordelijkheid om te beoordelen wat er verantwoord met de AI-adviezen mogelijk is.
Hieronder volgen een paar voorbeelden. We laten hier de veelbesproken grote modellen van OpenAI, Google, Meta, etc. buiten beschouwing, al gebruiken andere AI’s die soms onder de motorkap. Het werken met Google AI’s geeft mij kippenvel, want die webgigant weet meer van je dan je eigen partner. “Sorry schat, hard maar waar, eh… waarom wil je nu de toegangscode van mijn telefoon hebben!?”
AI Lex
WellNed gebruikte de afgelopen maanden al Lex.page, een AI-ondersteunde tekstverwerker, voor een aantal artikelen. Je kunt het inzetten voor brainstormen en om goede feedback te krijgen over de kwaliteit van je teksten.
Lex betrapt je op inconsistenties en onvolledigheden, hoewel sommige menselijke lezers scherper zijn. De inhoudelijke adviezen zijn to-the-point en goed toepasbaar. Vervolgens laat je de aangepaste versie nog een keer beoordelen zoals een menselijke redacteur dat doet.
Een ‘kale’ of algemene AI is minder bedreven in dit soort taken. Lex gebruikt een verborgen set redactionele prompts om de beoordeling van teksten aan te sturen. Dat voegt waarde toe en vereist minder ‘prompt engineering’ van de gebruikers.
AI Perplexity
Ik gaf Perplexity AI, een grote broer van Lex met meer algemene functies, de bijnaam ‘Plex’. Gelukkig geen van beide familie van ‘X’…
Plex is goed bruikbaar voor research en algemene taken, maar niet gespecialiseerd in het beoordelen van teksten, zonder goed gestructureerde prompts.
Zonder die ‘prompt engineering’ kreeg ik het antwoord: “Ik zal je stukje wel even herschrijven.” Nee, dat was niet de bedoeling en de herschrijving al helemaal net! Ook al bleef de tekst inhoudelijk gelijk, het resultaat bleek een bloedeloze opsomming. Een ‘zakelijke’ presentatie onder een paar kopjes boeit niet. Geen sjeu!
Maar in tweede instantie hoestte deze AI een aantal zinvolle observaties en suggesties op over een aangeboden tekst. Met betere prompts is het resultaat ongetwijfeld te verbeteren.
Windows Co-pilot
Microsoft’s Co-pilot is geïntegreerd in Windows en geeft zinvolle adviezen per paragraaf van beoordeelde teksten. Maar de kwaliteit is minder dan Lex of Plex.
AI-ondersteuning voor groei
Nieuwsgierigheid is een essentiële eigenschap van groeiers. Je kan gerichte vragen stellen om kennis te nemen van info over psychologie en filosofie.
Een paar voorbeelden.
Welke denkers hebben door de eeuwen het Stoïcisme levend gehouden?
Sommige AI’s hebben moeite met ‘moderne tijd’ en sommen alle kandidaten op, ook van voor het begin van onze jaartelling. Beperk het dus tot vanaf het jaar 500, 1000 of zo. Meestal krijg je een beperkt aantal namen, dus geef aan dat je bijvoorbeeld 25 vermeldingen wilt zien.
Zonder een sortering op jaartal (geboorte van de betreffende persoon) staat alles door elkaar. Stel een duidelijke vraag en pas die aan als het antwoord in eerste instantie niet is wat je verwacht.
Welke boeken zijn de beste mentoren voor persoonlijke groei?
Co-pilot haalt een lijstje op van de website GoedeBoekenTips.nl. Dat is al te gemakkelijk. Foei Microsoft! Ah… ‘gratis’, niet klagen dus!
Perplexity geeft een netjes geformatteerd overzicht van boeken uit 10 verschillende bronnen, zowel Engelse als Nederlandse titels. Beter!
Stel vragen over je persoonlijke groei.
Stel een AI vragen waar je mee worstelt, zoals:
- helderheid over groeidoelen
- aspecten van negatieve zelfpraat
- je beperkende overtuigingen
- tactieken om je mentale en emotionele evenwicht te verbeteren
- het opbouwen van weerbaarheid.
Vraag door naar gerelateerde onderwerpen of details, maar niet te ver want dan loop je de kans dat de AI gaat hallucineren. Dat lijkt een vreemd neveneffect van de intentie om de gebruiker ter wille te zijn. Een AI kan kennelijk niet zeggen “Sorry, ik weet het niet!”, dat is aan mensen voorbehouden. Je onderscheidt je van een AI door dat laatste gewoon toe te geven en niet maar wat slap aan te kletsen.
Uiteraard is dit geen vervanging van een goede begeleider, maar iedereen kan er mee aan de slag. Pas wel op dat je niet verslaafd raakt aan een digitaal vriendje zoals met Character.ai, een persoonlijke chatbot, is voorgekomen. Dit heeft al een tragische afloop gehad en er zijn ongetwijfeld meer die niet de pers haalden.
Gebruik bij voorkeur een paar verschillende AI’s en vergelijk hun antwoorden en de bronnen die ze aangeven. Neem de antwoorden over en ga er mee aan de slag in een groei-journaal. De gegeven adviezen zijn suggesties om hardop na te denken op papier of het toetsenbord/scherm.
Conclusie
Net als met elke nieuwe technologie, van vuur tot het rollende wiel, moet je wennen aan de mogelijkheden en de beperkingen van toepassingen. Elk voordeel heeft zijn nadeel.
Naast research en ondersteuning van schrijven, zijn er uiteraard veel andere taken die je een AI kan laten doen. Daar wordt al genoeg over geschreven. Persoonlijk was ik verrast door de snelheid en nauwkeurigheid van de transformatie van een wat rommelig document met honderden verzamelde citaten. Het bespaarde uren saai handmatig werk om het om te zetten naar een comma-separated formaat dat ik direct in de WellNed database kon laden. Mooi! Tijd over om lekker te wandelen :-).
En zo zijn er nog veel meer veelbelovende mogelijkheden!
Een veelgebruikte toepassing van AI is zoeken naar informatie. Zonder AI is dit een tijdrovende klus, ondanks de populariteit van zoekmachines. Je krijgt duizenden websites en pagina’s met potentiële antwoorden voor je kiezen. Met AI-ondersteuning krijg je een beter gestructureerd antwoord met bronvermeldingen. Dat maakt research aanzienlijk makkelijker.
Maar zoals met alles, is het zoeken naar antwoorden inferieur aan het stellen van de juiste vragen. Inzichtelijke vragen zijn sterk omdat je gericht zoekt op indirecte referenties, ‘waarom’ en niet alleen ‘wat’.
Het is goed om eerst zelf na te denken over de uitgangspunten van je vraagstelling. Welke ingangen en achtergronden zijn onbekend of onbenut? Daarna kan je research doen met AI en ondersteuning van het productieproces.
Laten we eens kijken wat mijn digitale redacteur van het bovenstaande vindt. Ze neemt de gelegenheid om stiekem haar eigen vermelding wat op te poetsen. Nee, dat bleek gelukkig niet het geval.
Het uiteindelijke oordeel over de kwaliteit van dit artikel is aan de lezers van dit artikel. Reacties (onderaan de pagina) of direct aan de redactie worden bijzonder op prijs gesteld.
