Gevaarlijk meten met twee maten is typisch menselijk

Leestijd: 4 minuten

Het resultaat van meten met verschillende maten is een subjectief zootje, maar dat wisten we al lang. Zie o.a. Thinking fast and slow.

Too often, we judge other groups by their worst examples while judging ourselves by our best intentions.
George W. Bush

Bush junior, de 2e Bush president, stond niet bepaald bekend als een intellectuele gigant, en maakte soms rake en dan weer rare opmerkingen. Cynisch: Hij had een goede speechwriter maar verzon soms zelf wat!

De les van onderschatting is dat je beter attent kan luisteren tijdens conversaties, ongeacht je waardering voor iemand. Let op sterke punten of doordenkertjes, negeer onzin. Je kan altijd lessen trekken uit ’toevallige’ observaties en zelfs uit een kern van waarheid in wat onzinnig lijkt. Zelfs in prietpraat zit soms een bron van onbedoelde wijsheid.

Overigens maakte Bush die opmerking in 2017 als reactie op de onverdraagzaamheid en het isolationisme dat Trump aan de macht bracht. Dapper!

Maar terug naar het citaat!

Oordeel met mate

Wij hebben snel een oordeel over uitspraken of handelingen. Dat is een instinctieve reactie om vertrouwen in te schatten. Hierdoor zien wij negatieve aspecten (gevaar) eerder dan positieve.

Een eerste indruk kan raak zijn, maar is niet altijd de beste en de meest betrouwbare. Zie Adam Grant’s boek Think Again. Probeer te achterhalen waarom iemand iets doet en waarom je dat zo snel beoordeelt.

Anderen proberen te begrijpen is een beter instinct. Nieuwsgierig en open in plaats van te oordelen of veroordelen. Dit is Stephen Covey’s 5e eigenschap in “Begrijpen voor begrepen willen worden”. Zodra je de insteek van de ander weet, kan je makkelijker inschatten of en hoe dat past bij jouw eigen benadering.

Hetzelfde gaat op voor oordelen over je eigen functioneren. Jezelf steeds op je kop geven over fouten en onvolkomenheden is niet constructief en duurzaam. Wanneer je de kritiek van anderen voor probeert te zijn door jezelf dom of stom te noemen, dan loop je het gevaar dat je er zelf in gaat geloven.

Er zijn goede redenen om te stoppen met kritische oordelen over anderen.
Alleen al voor je eigen mentale evenwicht!

Resultaten en intenties

Een niet zo subtiel onderscheid in het citaat is het verschil tussen voorbeelden (resultaten) en intenties. Dat is knollen met citroenen vergelijken!

Een resultaat (uiting of handeling) kan je als goed of slecht beoordelen. Dat is puur subjectief. De één classificeert het als goed en de ander slecht. Als jij wint is het goed, maar ook als de ander verliest. En andersom is het slecht. Helaas is dat een win-lose instelling gebaseerd op schaarste met nul als totaal.

Een intentie kan heel goed zijn. Maar iedereen kent het gezegde “De weg naar de hel is geplaveid met goede intenties”. Wat je uiteindelijk doet en met welke inzet en kwaliteit weegt vele malen zwaarder dan je intenties.

“Willen/wensen” en “Doen” zijn twee heel verschillende dingen. Zeggen dat je promotie wilt maken (meer verdienen) is prima. Maar de kwaliteit leveren waarmee je dat mogelijk verdient, is vers 2. Je verdient niets met je intentie, wel met het resultaat. Je intentie is alleen hoe jij erover voelt.

Lessen van Stephen R. Covey

Mijn mentor Stephen Covey maakt dit helder door het uit te leggen als de 1e en 2e creatie. Eerst bedenk je iets (met de intentie om een doel te bereiken) en daarna voer je het uit (concreet werken aan het bereiken van het doel). Eerst leeft het alleen in je fantasie, daarna in de echte wereld waar het gestalte krijgt.

Veel ideeën blijven – als intentie – hangen in je achterhoofd en komen nooit tot uitvoering. Het kan door uitstelgedrag komen, of door het verkeerd stellen van prioriteiten (Covey’s eigenschap 3: eerst de belangrijke dingen doen). Of het is helaas (nog) niet de juiste tijd, want timing is alles! En nog honderdduizend verhalen die wij onszelf vertellen over onvervulde verlangens en verwachtingen.

Je kan uitvoeren wat je wilt, maar niet ‘alles’. Maak goede keuzes en aanvaard de consequenties.

Je denkt soms: “Maar mijn bedoelingen waren toch goed!”. De consequenties van je intentie zowel als het resultaat kunnen heel verschillend opgevat worden door anderen. Bij enige twijfel, stel een vraag! “Wat denk je hiervan?” kan voorkomen dat je later de wind van voren krijgt als je sommige consequenties niet goed hebt overzien. Een gram voorbereiding is beter dan een kilo correcties.
Maar aan de andere kant zijn sommige mensen nu eenmaal onredelijk en daar verander je weinig aan. En toch zijn hun intenties meestal goed! Althans, daar gaan wij vanuit, de enkele ‘gek’ daargelaten.

Goede intenties of goede resultaten

De grootste denkfout is om de intenties (als ideologie) centraal te stellen. Een ideologie is een keurslijf dat weinig of geen vrijheid overlaat. Het geeft polarisatie die los staat van inhoudelijke zaken. Het resulterende zootje heet ‘Politiek’!
Primair belangrijk is het doel waarnaar wij allemaal streven, meer welzijn en welvaart, vrijheid en samenwerking. Ideologie verblindt de visie op dat doel.

De enige manier om betere samenwerking te bereiken zijn:

a. Naar elkaar luisteren en elkaar willen begrijpen (Covey’s eigenschap 5)

b. De intentie om met Win-Win (Covey’s eigenschap 4) allemaal voordeel te hebben van de oplossing die we samen afspreken.

c. Daardoor kan je Synergie (Covey’s eigenschap 6) bereiken, naadloze samenwerking en onderlinge versterking zonder ego.

Goede intenties zijn prima. Maar uiteindelijk is het resultaat wat telt, niet achteraf de oorspronkelijke intentie. “De wens is de vader van de gedachte”, maar het resultaat is wat uiteindelijk telt.

Probeer altijd meer te leveren dan je toezegt. En beloof niet meer dan je realistisch kan leveren. Je verrast de ontvanger – en mogelijk jezelf – met een beter resultaat dan verwacht.

Nog een mooi citaat van Dubya ter afsluiting.

We must get this ‘vision thing’ under control!
George W. Bush

Tja, je hebt een visie of niet als basis voor je intenties. De beste manier om een visie te ontwikkelen is door grondig na te denken vanuit je waarden. Dat geeft helderheid en maakt je doelgericht voor alles wat je doet. Het is niet iets dat je even als een taak kan afvinken.