Angst voor verandering is meer dan een ‘ouderdomsziekte’

Leestijd: 3 minuten

Angst voor verandering is de eerste ouderdomsziekte die zich aandient in een mensenleven.
Rutger Bregman

Ouderen hebben vaker een hang naar de ‘goede oude tijd’. In de praktijk had die tijd zowel goede als slechte kanten. En het verlangen naar het comfort van ‘goede tijden’ – zoals men de herinneringen eraan reconstrueert – is niet per definitie een ‘ouderdomsziekte’.

Last hebben van plotselinge veranderingen is te vergelijken met wagenziekte. Je rijdt met iemand mee en het gaat fout op het moment dat de chauffeur plotseling afslaat. De scherpe bocht naar links of rechts is een te grote aanslag op het evenwichtsorgaan en …. bleehhhh … De chauffeur leert daardoor vanzelf met jou in de auto wat rustiger door de bochten te gaan (of extra geurvreters aan te schaffen).

Mensen voelen zich doorgaans prettig in hun comfort zone. Daar willen ze graag rustig blijven zitten en verstoringen worden niet op prijs gesteld. Dat is begrijpelijk.

Maar de wereld om ons heen is helaas niet statisch en bij gebrek aan stabiliserende dogma’s onderhevig aan veranderingen. Veranderingsprocessen negeren werkt maar beperkt en het is beter om je flexibel op te stellen. Soms kun je de verandering iets in jouw voordeel ombuigen en vaak is het beter om jezelf en je gewoontes aan te passen zodat de schade beperkt blijft.

Maar de veranderingen gaan wel snel en lijken te versnellen!

Het enige constante is de toenemende snelheid van veranderingen.

Zelfs de snelheid waarmee Kunstmatige Intelligentie (AI) zich ontwikkelt verbaast experts.

Onstuitbaar

Sommige krachten in de maatschappij zijn nu eenmaal vrijwel onstuitbaar.

Paradox: Een onstuitbare kracht ontmoet een onwrikbaar object.

Aristoteles hield zich al bezig met deze filosofische vraag. In de praktijk past een van de twee zich aan, of beide. Water vloeit om een rots heen maar door de tijd erodeert de rots terwijl het water wat in snelheid zal afnemen. Er zal in de meeste gevallen een nieuw evenwicht ontstaan tussen de kracht en de wens om stabiliteit.

Aanpassen of ermee leren leven?

Soms is het mogelijk om een verandering met wat aanpassingen te accepteren. Kan of wil je dat niet, dan zal je ermee moeten leren leven. In dat laatste geval kan dat stil verzet zijn of steeds weer klagen. Zie Klagen is slachtoffergedrag. Wees zowel flexibel als assertief. Klagers en slachtoffers dragen zelden iets bij aan de oplossing van problemen.

De angst voor verandering wordt door Bregman voorgesteld als een ouderdomsziekte. Voor de jongere generaties is de verandering iets dat ze doorgaans als ‘normaal’ accepteren. Hun verwachtingen van ‘normaal’ zijn vaak nog niet echt ingesleten. Een uitzondering is het geweeklaag als ze op school hun dierbare mobieltje tijdens schooltijd moeten inleveren. Maar dat zijn afkickverschijnselen die vanzelf overgaan. Na schooltijd kunnen ze de schade weer inhalen.

Onzekerheid

Onzekerheid is iets dat je zal moeten accepteren. Een 100% zeker leven is nu eenmaal niet mogelijk. Je kan niet alle problemen voor zijn en daarom is het beter om voorbereid te zijn op onvoorziene zaken. In plaats van als een padvinder ‘altijd voorbereid te zijn’ is het beter om vertrouwen te kweken is je vermogen om situaties op te lossen.

Als je ervan uitgaat dat elke ongewenste verandering aanzienlijke problemen met zich mee gaat brengen, dan wordt het moeilijk. De instelling dat problemen er zijn om opgelost te worden geeft je minder stress. Van uitdagingen kan je leren en groeien, althans als je jezelf een kans geeft.

Angst?

Weerstand proberen te bieden aan veranderingen is nog iets anders dan angst. Vaak is de angst iets dat is ingebeeld voor een verandering die er aankomt. Negatieve voorpret dus.

Wij leiden vaak meer in verbeelding dan in werkelijkheid.
Seneca

Bang zijn voor de toekomst en het verlies van vertrouwde zaken is zinloos als je geen invloed kan uitoefenen op de komende aanpassingen. In de praktijk kunnen de meeste mensen best mee met omwentelingen, ook al vinden ze die niet leuk. Er stelt zich vanzelf een nieuw evenwicht in. Mentale flexibiliteit en een groei-instelling houden je weerbaar om veranderingen te overleven of er zelfs onder te floreren.

In plaats van een angstvoorstelling van komende veranderingen is het beter om te vertrouwen op je eigen vermogen om je aan te passen. Als je weet dat het gaat regenen, dan is het verstandig om een paraplu mee te nemen!

Verander voorzichtig en blijf groeien.