Introspectie maakt je niet noodzakelijk slimmer

Leestijd: 2 minuten

Introspectie is het overdenken van wat je bezig houdt. Maar de conclusies die je trekt maken je niet noodzakelijk slimmer.

Met name bij het denken over de mening (opinie) van anderen, kan je de volgende denkfouten maken.

1. De ander mist inhoudelijke kennis van de materie. Als ze nuchter – zoals je zelf doet (toch?) – naar de feiten zouden kijken, dan komen ze ongetwijfeld tot dezelfde conclusies die jij trekt.
   Correctie: Hoe zijn de feiten geformuleerd en gecontroleerd? Zorg eerst dat de basis-informatie van alle betrokkenen op dezelfde lijn zit.
   
2. De tegenpartij is te dom om jouw rationele argumenten te begrijpen. Helaas maar het is niet anders.
   Correctie: Probeer het geduldig uit te leggen alsof je het duidelijk probeert te maken aan een kind van 8. Lukt je dat niet, dan snap je het zelf vaak niet goed genoeg… of één van de andere denkfouten is van toepassing,
   
3. Je trekt de conclusie dat de ander kwaadwillig is en expres een tegendraads standpunt inneemt met kennis van jouw informatie en argumenten. Er is geen erkenning van jouw redenatie en conclusies.
   Correctie: a. Kwaadwilligheid is vaker te verklaren als domheid (zie 2, ehhh… hoewel… zie correctie). b. Neem de opinie van anderen niet persoonlijk, hun mening is hun eigen verantwoordelijkheid. c. Je hebt geen beheersing over wat anderen begrijpen over jouw redenaties, maar wel een eigen verantwoordelijkheid.

Feitelijkheid en waarheid

De waarheid ligt uiteraard in het midden want discussies over feiten zijn zelden zwart wit. Wanneer iemand argumenten als 100% goed of fout aangeeft, dan weet je meestal dat er iets mis is.

Wat mensen vaak doen is een standpunt innemen op grond van intuïtie en gevoelens die ze vervolgens proberen te rationaliseren. Snap je!? :-).

Over-denken

Overdenken is ergens rustig over nadenken. Maar over-denken, is teveel ergens over piekeren en conclusies trekken die niet bij de feitelijke situatie passen. Denk constructief en maak van de opinies van anderen geen wilde complot-theorie.

Zie ook Think again van Adam Grant over het voordeel van twijfelen in plaats van overal zeker over zijn (bescheidenheid). Je kan zelfs plezier beleven aan een correctie van je foute indruk of opinie.

Toekennen dat je iets niet (goed) wist is geen teken van zwakte maar juist een voorbeeld van een robuuste identiteit die wel een stootje kan hebben.

Ter overweging (oeps… introspectie): Betrap je jezelf wel eens op de bovenstaande denkfouten? Nee, ben jij altijd puur rationeel? Wow! 🙁