Een thema dat je vaak hoort bij mensen die vragen om begeleiding is “Ik wil graag anderen helpen”. Dat is een nobel streven, maar ook een rekbaar begrip en niet gespeend van valkuilen. Hierbij een paar essentiële observaties.
Groeiers zijn vaak mensen die allerlei mentale problemen grotendeels overwonnen hebben, of letterlijk ‘ontgroeid’ zijn. Dat geeft vaak de motivatie om anderen met soortgelijke – maar emotioneel vaak heel verschillende – problemen te willen helpen.
Zelfhulp eerst
Wanneer je anderen wilt begeleiden, dan is het allereerst belangrijk om jezelf mentaal en emotioneel op de rit te hebben. PG gidsen/begeleiders zijn geen therapeuten maar krijgen wel vaak dezelfde soort dramatische verhalen van anderen over zich heen. Daar moet men mee kunnen omgaan met compassie, maar niet met te veel inleving. Medelijden lijkt sympathiek, maar kan je overweldigen. Bovendien heeft medelijden een “Ach gut..” gehalte, waarmee je onbedoeld mensen buiten sluit. Compassie is meer inclusief waarmee je mensen valideert door hen en hun problemen te accepteren.
Zorg dat je duurzaam in staat bent om te helpen. Het klassieke voorbeeld zijn de zuurstofmaskers in vliegtuigen. Doe eerst je eigen masker voor, voordat je anderen probeert te helpen. Anders kom je in ademnood waardoor je zelf weer geholpen moet worden en de problemen alleen maar toenemen.
Helpen is niet hetzelfde als problemen oplossen
Beginnende helpers denken vaak dat ze de problemen van anderen net zo kunnen oplossen als destijds hun eigen problemen. En dat is helaas faliekant de verkeerde aanpak. Jouw problemen zijn zelden exact de problemen van anderen. Zowel oorzaken, achtergronden als de beste begeleiding kunnen sterk verschillen.
Helpen is veel meer een kwestie van begrip en compassie tonen zonder oordelen uit te spreken. Daarbij is het essentieel om goed te luisteren en de juiste vragen te stellen. Je helpt mensen het meest door ze – met geduldige vragen – hun eigen problemen onder ogen te laten zien en hun eigen oplossingen af te wegen.
Uiteindelijk wil iedereen begrepen worden. Wanneer je aangeeft dat je iemands problemen en achtergronden wil begrijpen, dan is dat de basis om samen aan problemen te werken.
Wees uitermate voorzichtig met het aandragen van oplossingen. Ze kunnen averechts uitwerken en dat verstoort de onderlinge verhoudingen.
In de put
Een begeleider gaf ooit het voorbeeld van in de put zitten. Hij kon daar niet meer op eigen kracht uitkomen. Allerlei mensen zagen hem in het figuurlijke gat zitten en boden adviezen, maar wisten er niet goed raad mee. Tot een goede vriend bij hem in het gat sprong. “Waarom doe je dat!?” riep hij, “Nu zitten we allebei vast!”. Maar de vriend zei “Ik weet hoe je er uit komt!”. Soms kunnen ervaringsdeskundigen helpen, maar dat moeten ze leren om het op een verantwoorde en duurzame manier te doen.
Bescheiden helpen is twee keer goed
Mensen helpen is goed voor je humeur en de ander voelt zich erkend. Merk maar eens op hoe het voelt bij eenvoudige acties zoals een deur openhouden, iets voor iemand oprapen of een pakje dragen. Het geeft je een goed gevoel en helpt je zelfvertrouwen. En de ander stelt het meestal op prijs.
Bij complexere problemen is het beter om eerst te vragen of je iemand ‘mag’ helpen! Dat komt net weer iets anders over dan vragen of de ander hulp nodig heeft en moet toegeven dat er problemen zijn waar ze zelf niet uitkomen.
Veel mensen in de problemen voelen zich al beter als er iemand naar ze wil luisteren. Maar let op dat begrip geen goedkeuring behoeft te zijn!
Voorzichtig helpen
Veel mensen zitten vast in hun verleden. Het is beter om ze voorzichtig hun eigen weg te helpen vinden dan ze het heden in te sleuren met goede bedoelingen.
Help anderen waar je kan, maar doe het wel voorzichtig.
