De uitdagende kunst van keuzes maken in je leven

Leestijd: 4 minuten

Zonder bewuste keuzes ben je een speelbal van situaties

In je leven zijn er veel momenten waarop je op een kruising staat. Je kan vaak 2 of meer kanten op. Des te meer mogelijke richtingen, des te moeilijker de keuze. Welke optie is dan wijsheid?

Je kan je allereerst afvragen wat de basis is van je keuzes? Kan ik, wil ik, mag ik, durf ik, moet ik, zal ik, etc. De meeste van die keuzes zijn gedreven door angst en schaarste. Dat zijn geen constructieve adviseurs.

• Kan ik: Is mijn vaardigheid en zelfvertrouwen genoeg? Nog niet, dan verbeteren en nog eens proberen?
• Wil ik: Voel ik een aandrang in mijzelf, past het bij mij? Misschien wel, misschien nog niet?
• Mag ik: Zijn er randvoorwaarden waarom ik deze keuze mag maken, bv. situationeel, sociaal, financieel, etc.
• Durf ik: Is het een werkelijk of een ingebeeld risico? Weeg de winst af tegen de mogelijke afbreuk of juist een leermoment.
• Moet ik: Wat dwingt mij om deze optie te overwegen? Is dat een echte dwang, intern of extern (sociaal!), en wat zijn de consequenties?
• Zal ik: Een kans benutten of laten schieten? Wanneer een kans eenmalig lijkt, weeg dan het belang van anderen af om jou over te halen!
• etc.

Easy Choices, Hard Life. Hard Choices, Easy Life.
Jerzy Gregorek

Wat zijn constructieve uitgangspunten voor een keuze?

Een gezond uitgangspunt voor het maken van een keuze kent meestal meerdere facetten die de positieve aspecten voorop stelt en daarna de minder prettige consequenties of mogelijkheden.

• Je kan allereerst van je waarden uitgaan. Wat is voor jou belangrijk in het leven, waar geef je iets om (en hoeveel) en wat interesseert je? Dat zijn vaak andere dingen dan je ouders, vrienden of adviseurs je ingeven.
  Gebruik je waarden om na te gaan of deze passen bij de consequenties van een keuze. Laat je niet dwingen tot keuzes die ingaan tegen je waarden, want dat pakt meestal verkeerd uit (spijt, verzet, boosheid).
• Wat moet ik opgeven om het resultaat van deze keuze tot een succes te maken? Voor een studie, een roeping of een passie/obsessie moet je meestal andere facetten van je leven op een laag pitje zetten. Is het opgeven van comfort, sociale geborgenheid en (huidige) zekerheid de moeite waard om iets te gaan doen? Wat staat er tegenover? Hoe lang duurt de ontzegging en is dat de moeite waard?
• Mag ik deze kans laten schieten? Welke interessante opties geeft deze keuze? Een uitdaging kan je angst of opwinding geven, kies 1 van de 2 want je hersenen weten het verschil niet, ze voelen beide hetzelfde aan! Ondersteun je keuze met “Yeah!” en niet met “Ehhh…”. En liever “Hell yes!” dan “OK…”.

Ga voor wat je hart je ingeeft met een flinke scheut rationele afweging.

Of je nu denkt of je het wel of niet kunt, je krijgt meestal gelijk.
Henry Ford

Absolute zekerheid is onmogelijk

Het enige waar je 100% op kan rekenen zijn de dood en belastingen. Beide zijn onvoorwaardelijk.

Meestal is 60-70% van de benodigde informatie voldoende om een redelijk betrouwbare keuze te maken. Het advies van een enkele expert is meestal onverstandig, vraag 2 of 3 om advies zodat je de opties vanuit meerdere perspectieven kan bekijken. Praat met iemand die soortgelijke keuzes heeft gemaakt en er tevreden of ongelukkig over is.

Wat wel zeker is, is dat de keuze jouw eigen verantwoordelijkheid is en blijft. Zelfs ergens mee instemmen of geen tegengas geven is een keuze.

Experimenteren is altijd een goede optie

Wanneer je nog geen keuze kan maken, dan is experimenteren een goede optie. Wanneer een bepaalde activiteit je wat lijkt, probeer het dan uit. Praat niet alleen over ervaringen met anderen, maar doe ze zelf op.

Setbacks are inevitable; misery is a choice.
Stephen R. Covey

• Altijd al willen weten hoe het leven is als… brandweer man/vrouw? Ga naar een kazerne en vraag of je kan helpen om de sfeer te proeven. Draag je steentje bij en leer wat het vak echt inhoudt.
• Lijkt XYZ een leuke sport, beoordeel dat niet vanuit je leunstoel, maar trek passende kleding aan en probeer het eens. Enige voorbereiding (training) is meestal gewenst om niet direct door blessures uit te vallen.
• Trekt een bepaalde persoon je aan maar weet je niet of een vriendschap leuk zou zijn? Knoop een praatje aan… niet door te ‘praten’ (je eigen verhaal er in te rammen) maar door vragen te stellen. Op die manier kan je wat leren over de levenshouding en interesses van de ander, en of dat bij je past.

Ervaring opdoen is proeven. Net alsof je aan je partner vraagt “mag ik een likje van je ijsje proeven”. Ja heb je, nee kan je krijgen.
Aan sommige smaken zal je moeten wennen, maar zonder uitproberen weet je niet of het mogelijk interessant is.

Iets uitproberen geeft altijd een kans dat het niet bevalt. Maar dat is dan feedback, een les wat niet werkt… voor jou en op dit moment. Iets kan je op het moment nog niet liggen, maar kan mettertijd op je lijf geschreven zijn. Zeg nooit nooit en gooi openstaande deuren niet te snel dicht.

Conclusie

Besluiteloosheid is vaak dodelijk. Je geeft jezelf geen toestemming om keuzes te maken en nieuwe ervaringen op te doen. Probeer wat uit voordat je de knoop doorhakt.

Zonder uitdagingen en beheersbare risico’s is groei en ontwikkeling moeilijk. Je toetst jezelf met keuzes aan de realiteit.

If I had to embrace a definition of success, it would be that success is making the best choices we can… and accepting them.
Sheryl Sandberg

Neem ook altijd de volledige verantwoordelijkheid op je voor de gemaakte keuzes. Je kan dat niet afwentelen op adviseurs en bronnen, tenzij die bewust misleidend waren.

Accepteer dat sommige keuzes verkeerd uit kunnen pakken. Probeer een ontsnappingsroute in te bouwen. Schepen achter jezelf verbranden is een dwangmiddel, soms noodzakelijk, maar je maakt het jezelf er niet makkelijker mee.

Kies verstandig en groei!