De school van het leven

Home » Persoonlijke Groei » De school van het leven
Leestijd: 11 minuten
tijd & energie - volledige inzet - productief/efficiënt - scholing

Op school leren wij taal en rekenen, geschiedenis en aardrijkskunde, en tijdens de hogere opleidingen specialistische kennis op een vakgebied. Het is vooral een kwestie van informatie in de (jeugdige) hersenen stampen in de veronderstelling dat je het nodig hebt in je verdere leven. Helaas klopt die veronderstelling maar zeer beperkt.

  • Je leert feiten, maar je leert niet hoe je goed kan leven.
  • Algemene achtergrondkennis krijgt de meeste aandacht, maar je leert niet niet om gezond te denken over belangrijke keuzes (afgezien van seksles bij biologie).
  • Je leert vrijwel niets over omgaan met relaties en emoties.

Scholing is niet hetzelfde als ‘Educatie‘, dat krijg je pas in de ‘school van het leven’

De school bereid nauwelijks voor op het leven

Het resultaat is dat mensen die ‘goed kunnen studeren’ niet noodzakelijk goed en succesvol terecht komen in het werk dat ze uiteindelijk gaan doen. Studeren en (zelfstandig) werk uitvoeren vereist vaak verschillende vaardigheden en instellingen.

Daarnaast richten opleidingen zich op gemiddelden waardoor uitschieters tussen wal en schip vallen. Van hoogbegaafden is bekend dat formele opleidingen ze te weinig uitdaging bieden. Hun gaven worden niet altijd tijdig herkend en ze vervelen zich vaak bij het tempo van de middelmaat. Dat kan leiden tot afwijkend gedrag in en buiten de klas, problemen en ‘mislukken’.

Bij jongeren met ADD/ADHD of Dyslexie (en andere zogenaamde ‘mentale beperkingen’) kan school te veel externe prikkels geven en/of is een andere manier van lesgeven of begeleiding vereist. Dit soort leerlingen staan vaak bekend als ‘lastig’ of ‘probleemgevallen’. Maar met de juiste begeleiding kunnen ze opbloeien tot waardevolle leden van de maatschappij.

Scholing zou gericht moeten zijn op de individuele behoeften van de student, niet op het lesschema dat qua tempo en inhoud niet bij iedereen past. De Montessori aanpak – materiaal waarmee kinderen zelf leren – heeft zich in de praktijk bewezen, maar zal niet de norm worden. Vernieuwende scholen waar ‘probleemkinderen’ zelf de vrijheid krijgen met minimale begeleiding, geven hoopgevende resultaten. Niet langer feiten in hoofden gieten maar zelfredzame jongeren helpen zichzelf te ontwikkelen.
Maar de praktijk loopt soms tientallen jaren achter bij moderne inzichten en het keurslijf van wettelijke voorschriften. Daardoor zijn er veel gemiste kansen. Je zal zelf het initiatief moeten nemen om er wat aan te doen. Er moet nog veel gebeuren voordat iedereen op school lessen krijgt in de ‘school van het leven’.

Beroepskeuze

Al in een vroeg stadium worden beroepskeuze-adviezen gegeven. Ouders vinden het prettig om te weten wat het potentieel is van hun kroost en willen graag opties voor opleidingen kunnen afwegen. De realiteit is dat deze ‘deskundige’ adviezen vaak weinig meer zijn dan pijltjes gooien naar een dartbord. De hersenen en veel aspecten van de persoonlijkheid van de proefkonijnen zijn nog lang niet ontwikkeld en projecties over mogelijkheden en studies zijn doorgaans prematuur.

Sommigen krijgen een hoge beoordeling en lopen daardoor jarenlang op hun tenen in het keurslijf van een te hoog gegrepen opleiding. Anderen worden te vroeg ‘afgeschreven’ vanwege vermeende mentale beperkingen. De grootste groep komt op een middelmatig traject dat weinig uitdaging geeft en nauwelijks boven verveling uitkomt. Alleen betrokken ouders en geïnspireerde leraren kunnen daar nog een positieve draai aan geven.

Onze menselijke hersenen zijn nog niet uitgegroeid als wij wettelijk ‘volwassen’ zijn. Wij zijn dan wel volledig verantwoordelijk voor onze daden, maar nog niet helemaal klaar om die optimaal na te komen. Pas op je 23e zijn sommige delen van je hersenen volwassen. Maar ook dan is nog niet iedereen op volle sterkte. Laatbloeiers lijken soms zelfs pas tegen hun 30e of later wakker te worden, voordat ze optimaal beginnen te functioneren. Voor die tijd kunnen zij als ‘halve zombies’ functioneren, moeite hebben met het formuleren van wensen en het vinden van betekenis. Iedereen ontwikkelt zich in haar of zijn eigen tempo, gegeven de talenten, omstandigheden en de gelegenheden die zich voordoen om de ontwikkeling te stimuleren.

Geen ‘standaard’ mensen

Maar er zijn ook vroegbloeiers die al op jonge leeftijd weten wat ze willen en daar met een indrukwekkende focus op los gaan. Soms intellectueel, soms omdat het ‘oude zielen’ zijn, mentaal stabieler dan menige volwassene.

De algemene conclusie is, dat er standaard testen zijn, maar dat er een beperkte voorraad aan standaard mensen is. Mensen aan een gemiddelde van eisen meten is appels en peren vergelijken. Bovendien zijn in de afgelopen jaren veel traditionele psychologische inzichten als achterhaald bevonden en ook traditionele inzichten weer in ere hersteld. Er is (te) veel geëxperimenteerd in de onderwijssector. Wellicht is het een teken van deze tijd dat de praktijk in veel menswetenschappen en de medische sector soms meer dan 10 jaar achterloopt bij de actuele wetenschappelijke inzichten. De molens van verandering malen langzaam.

Buitenbeentjes

Een verkeerde inschatting van de capaciteiten van mensen komt regelmatig voor. Hier een paar anecdotes.

Geluksformule = plezier in het leven niet alleen werk en scholing

Edison – geen ‘licht’

Een opvallend verhaal is bekend over Thomas Edison. Die kwam op tienjarige leeftijd thuis met een briefje van zijn schoolhoofd. Zijn moeder las het en begon te huilen. “Wat is er Mama?” vroeg Tommy. Zijn moeder antwoordde “Er staat hier dat je een genie bent en dat ze je niets meer kunnen leren. Ik zal je zelf verder les moeten geven.”

Vervolgens zorgde mijn moeder voor thuisscholing. Ze deed dit aan de hand van allerlei onderwerpen die Thomas stimuleerden. Daardoor was hij al snel gewend aan experimenteren en zelf zaken uitzoeken. Hij ontwikkelde zich tot een enorm creatieve persoon die grote maatschappelijke successen behaalde. Lange tijd was hij degene met de meeste patenten op zijn naam.

Na de dood van zijn moeder vond Edison tussen haar papieren het oude briefje van zijn schoolhoofd. Er stond op “Uw zoon is een leeghoofd. Wij kunnen hem niets leren en wensen u veel sterkte.”
Conclusie: Het geloof in andere mensen en het geven van kansen kan enorme gevolgen hebben.

Gerelateerde inhoud  Degene die jou begrijpt als geen ander

Achteraf bezien…

Een persoonlijke anekdote is van een kennis (Kees) die in aanmerking kwam voor de functie van inkoopmanager. De kandidaten kregen een psychologische test. Kees kreeg de functie en vervulde die tientallen jaren met plezier en voldoening. Bij zijn pensionering nam zijn directeur hem even apart en haalde de oorspronkelijke beoordeling uit het archief. Er stond “Deze persoon achten wij ongeschikt voor de functie, wellicht een goede magazijnbediende”. Gelukkig was de mensenkennis van de directeur groter dan de betrouwbaarheid van de psychologische test. Mensen als persoon inschatten vergt veel meer dan het turven van vragen op een testformulier, ondanks de ‘wetenschappelijke’ achtergrond van de testen.

De essentie van het leven!

Ook een mooi verhaal komt van John Lennon. Hij kreeg op school de opdracht om op te schijven wat hij wilde worden. Op zijn papier schreef hij “I want to be happy!”. Zijn leraar zei tegen hem “Je hebt de opdracht niet goed begrepen”. John antwoordde gevat “No sir, you don’t understand life!”.
Dus, is een beroep (werk) je doel in het leven of stel je hogere doelen om betekenis en vervulling te vinden? Als je vervulling nastreeft dan leef je voor je werk (missie, roeping). Dan is het niet enkel werken om te leven. Leef NU!

Wat leer je na of buiten school?

Lessen in ‘leren leven’ krijg je in de ‘School van het leven’, oftewel de harde praktijk. Hoe je succesvol kan functioneren in de samenleving leer je pas in de praktijk. Als je die lessen niet snel genoeg oppikt, dan blijven er kansen voor je liggen en bereik je moeilijker waarvan je droomde. Levenservaringen zijn vormend in een geheel andere zin dan scholing vormt. Vooral tegenslagen zijn vormend als je ze gebruikt om te leren van de gemaakte fouten en mislukkingen. Fouten maken is feedback, je weet dan in ieder geval wat niet werkt en hopelijk waarom.

Een paar tekortkomingen van scholing:

  • Een CV schrijven leer je soms, maar niet het hoe en waarom van vragen de organisaties stellen aan kandidaten voor functies tijdens job interviews.
  • Functioneren in een hiërarchische organisatie met meerdere lagen management is heel wat anders dan zelfstandig studeren.
  • Je dacht op school uitgeleerd te zijn, maar in je eerste baan moet je leren hoe men verwacht dat het werk wordt gedaan (intake, oriëntatie en cursussen) en vaak aanvullende (interne) cursussen volgen om te kunnen functioneren.
  • Partners, werk en woonruimte blijken niet voor het oprapen te liggen en hoe je er aan kan komen blijft voor velen een raadsel.
  • De maatschappij hangt aan elkaar van veel meer regels en wetten dan de meesten denken. Je weg vinden door de bureaucratie is niet eenvoudig.

De maatschappij in

Aan het einde van je formele opleiding, ben je niet alleen onvoorbereid op je leven als volwassene, maar nog minder als werknemer, laat staan als zelfstandige of werkgever. Je bent dan wel afgestudeerd, maar nog lang niet uitgeleerd en volledig klaar voor een beroep of een functie. In het traditionele vakmanschap lag het accent op verdieping van vaardigheden. Tegenwoordig moet je continu blijven leren om alleen al de snelle (technologische) ontwikkelingen bij te kunnen houden. Stilstand is achteruitgang.

Scholen en opleidingen zijn hoofdzakelijk bedoeld om toekomstige werknemers klaar te stomen, mensen die kunnen ‘functioneren’ binnen organisaties. Maar ook in die behoefte voorzien ze niet goed, want ze leveren veel ‘standaard werknemers’ af die passen bij de diversiteit aan banen. Bovendien kan een bepaald vak behoorlijk veranderen tijdens de studie die er voor bedoeld is. De meeste (algemene) opleidingen lopen fors achter bij de behoefte aan werknemers in de markt.

Het vermogen of de ‘kunst’ om praktisch te kunnen functioneren in de maatschappij wordt meestal gezien als de verantwoordelijkheid van ouders (opvoeders). Maar veel ouders zijn zo ‘vrij’ opgevoed dat ze dat gebrek aan structuur liever doorgeven bij gebrek aan beter. Dat laatste kan pijn doen, omdat je op school geen lessen ‘realiteitszin’ krijgt en je de meeste praktische zaken zoals omgaan met relaties, geld en verantwoordelijkheden zelf maar moet zien uit te vinden, niet zelden met veel verkeerde voorbeelden om je heen.

Blijven leren en groeien

Lees een boek - scholing en vorming

Het is een schokkend feit dat de meeste mensen na hun formele scholing zelden of nooit een serieus boek meer lezen. Hooguit wat voor de ontspanning maar vrijwel geen non-fiction.

Een (auto)biografie of een boek over geschiedenis leert je welke fouten er gemaakt zijn en mogelijke oplossingen die ook voor jou van toepassing zijn. Boeken over psychologie helpen je om zowel jezelf als anderen beter te begrijpen. Een boek over filosofie zet je aan het denken hoe je tegen de wereld aan kan kijken. Informatie over neurologie leert je meer over het functioneren van je hersenen. Boeken over voeding zijn zinvol om gezonder te eten. En ga zo maar door.
Doe iets anders dan ‘hangen’ of passief vermaak. Het is allemaal educatief en een investering in jezelf.

“Anyone who stops learning is old, whether twenty or eighty. Anyone who keeps learning today is young”, Henry Ford.

Sneller brede kennis met beperkt lezen

Als je geen zin hebt om een boek te lezen, dan zijn boeksamenvattingen een optie. Zoek op ‘boeksamenvattingen‘ of ‘book summaries’ – optioneel samen met een onderwerp – en je vindt een schat aan samenvattingen waarmee je je snel kan oriënteren. De boeken die jou bijzonder stimuleren kan je alsnog volledig lezen als je wilt. Veel samenvattingen (en boeken) zijn ook te beluisteren als audioversie. Er zijn zelfs leuk geanimeerde video’s over allerlei onderwerpen. Veel bloggers die zich bezighouden met Persoonlijke Groei en andere zaken schrijven recensies vanuit hun eigen visie en voegen daar interessante observaties aan toe.
Blijf lezen of luisteren of video’s bekijken, blijf actief, blijf je ontwikkelen en blijf bij voor meer dan de ‘waan van de dag’ (hoofdzakelijk sensatie, veel geschreeuw en weinig wol).

Gerelateerde inhoud  Hoe simpele leefregels je dagelijkse leven verrijken

Wat je kan missen als kiespijn, is de stroom ellende die ‘nieuwsmedia’ over je uitstorten. Je denkt dat je er verstandig aan doet om ‘bij te blijven’ over actuele zaken, maar het meeste nieuws is alleen maar sensatie. Je kan er niets mee en het maakt je angstig en onzeker. Zie Het ‘Nieuws’ is vergif voor je geest.

Werkgevers en organisaties

Werkgevers verzuchten al jaren dat afgestudeerden met hun diploma’s alleen het bewijs hebben dat er wellicht nog ‘wat van de maken is’ met ervaring en op de praktijk gerichte cursussen. Daarmee verwacht men de ‘ronde werknemers’ in de ‘vierkante gaten’ van functies te kunnen timmeren. Ach, het knelt wat, maar op den duur went alles.

In meer flexibele en zelfsturende organisaties erkent men de sterke punten van mensen en zet ze in op de plaatsen waar ze het meest effectief zijn. In zulke teams vinden mensen op een meer organische manier hun plek. Je vult elkaar aan, leert van elkaar en staat er samen voor om de taken af te ronden. Dat geeft meer tevredenheid en uiteindelijk duidelijkheid over wat er van je wordt verwacht. Maar sommigen voelen zich toch weer beter thuis in organisaties waar ze strakkere leiding krijgen.

Levenslessen en wijsheden

Educatie – letterlijk een ‘opvoeding’ krijgen – is leren hoe je…

  • een missie (meer dan een passie) in het leven kan vinden
  • er achter komt wat je graag doet, goed kan en waar behoefte aan is
  • relaties opbouwt en onderhoudt
  • je sterke kanten kan benutten
  • omgaat met andere mensen
  • verantwoord met geld, schulden en bezittingen kan omgaan
  • mentaal gezond kan blijven onder alle invloeden van de moderne maatschappij.

Van dat alles leer je weinig op school met als gevolg allerlei hulpinstanties die de problemen achteraf moeten proberen op te lossen. Proactief oplossingen vinden voor al dat bovenstaande lijkt schier onmogelijk, maar voorkomen is meestal beter (en voordeliger) dan achteraf proberen te genezen.

Veel zaken kan je leren van je leeftijdsgenoten in het zoeken naar de zin van het leven tijdens het puberen en daarna. Jeugdigen vinden vaak te weinig gehoor bij hun ouders, anders dan ‘je moet dit’ en ‘je moet dat’, wat niet anders is dan geprojecteerde verwachtingen ondanks alle goede intenties. De wijze rol van grootouders ontbreekt vaak met het verdwijnen van nauwe banden tussen de generaties door alleen al de fysieke afstand als oorzaak. En vaak denkt men dat ouderen toch niet meer ’met de tijd meegaan’, maar in de praktijk is gezond verstand en realiteitszin belangrijker dan hoe je met een tablet of een smartphone omgaat (en laat de meeste oudjes daar maar mee schuiven).

De opeenvolgende generaties hebben door afwijkende condities waaronder ze opgroeien, een andere instelling en andere prioriteiten. Het materialisme van de Babyboomers heeft plaats gemaakt voor de onzekerheid van Millennials en de behoefte aan vrijheid van Gen-Z.

Vraagbaak

Vertrouwenspersonen worden soms toegewezen aan jeugdigen die het spoor bijster lijken te zijn (niet verwonderlijk). Het is niet wenselijk om therapeutische begeleiding breed in te zetten ook al lijkt daar in veel gevallen een behoefte aan te bestaan. Aanspreekpunten zijn belangrijk voor zowel jeugdigen als volwassenen. Men name bij omwentelingen in het leven zoals problemen op het werk, het verlies van een baan, relatieproblemen, familieproblemen, verlies van naasten, etc, is er een behoefte aan mensen met wie je problemen kan bespreken. Mensen die naar je luisteren en die je met de juiste vragen weer kracht en richtingsgevoel geven om een constructieve uitweg uit je situatie te zoeken.

De aanspreekpunten kunnen komen uit formele kanalen (overheid, maatschappelijke organisaties), informele netwerken en persoonlijke initiatieven. Ze kunnen beschikbaar zijn in de vorm van maatjes, ‘grote broers’, begeleiders, leraren, coaches en mentoren. Het zijn allemaal mensen die willen luisteren naar mensen die met grote en kleinere vragen rondlopen. Mensen met wat levenswijsheid die interesse tonen in anderen en die suggesties doen over hoe hun doelgroepen hun problemen kunnen benaderen en welke bronnen daarbij voorhanden zijn. Er is geen behoefte aan mensen die problemen voor anderen willen oplossen (als ze dat al kunnen) en daardoor de zoekenden afhankelijk maken. Door mensen te helpen om helderheid te vinden over de belangrijke vragen in het leven, schep je voorwaarde voor meer florerende mensen in de maatschappij.

Persoonlijke Groei voor individu en maatschappij

Als je mensen aanzet tot Persoonlijke Groei en hen daarbij ondersteunt, dan geeft dat alleen maar pluspunten. Het schept nieuwe kansen voor ‘groeiers’, voldoening bij begeleiders en minder behoefte aan ondersteuning bij mentale en sociale problemen voor de maatschappij.

“Geef iemand een vis tegen de honger van vandaag. Leer iemand vissen om in de toekomst nooit meer hongerig te hoeven zijn”, Anoniem (Bijbels?)

Met Educatie schep je meer zelfredzame mensen die weerbaarder zijn in een maatschappij die te weinig sociale ondersteuning geeft met aandacht en respect voor de persoon. Mensen zijn gemaakt om samen sterk te staan en het individualisme laat te veel mensen alleen met hun vragen en problemen. Georganiseerde steun voor diverse doelgroepen komt niet altijd aan. Niet weten waar men terecht kan en een taboe op ‘hulp vragen’ speelt daarbij een rol.
Er vallen nog teveel mensen tussen wal en schip. Ook kunnen sommigen verpletterd worden tussen formele regeltjes die (ooit) bedacht zijn om ze te helpen, of de hulp is niet op maat. Het is beter om mensen alleen de steun te geven om zichzelf te leren helpen en beperkende situaties te ontgroeien. Leer mensen te ‘vissen’ en ze kunnen beter voorzien in hun eigen behoefte.

Zie ook School of Life.

Nog even het volgende…

Zoek jij een PG Gids/Begeleider? Vraag NU een gratis en vrijblijvende eerste inventarisatie aan voor begeleiding voor Persoonlijke Groei.

Het doel van deze cursus is om met Gedragsverandering stress-bestendig te worden.

Info / Bestellen

Plaats een reactie