Mentor Momenten augustus 2021 – Gezond is veel meer dan niet ziek

PG advies met het meeste groeipotentieel per vierkante pixel!!!

Redactioneel

Hallo Groeiers!,

Vanaf het midden van de 20e eeuw definieerde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gezondheid als ‘een toestand van volledig lichamelijk, mentaal en sociaal welzijn, en niet enkel de afwezigheid van ziekte of gebreken’. Bovendien werd gezondheid gezien als een fundamenteel recht. Dit diende niet zozeer als een maatstaf maar als een richtlijn voor de activiteiten van de organisatie.

In latere jaren werd gezondheid niet langer als een statische conditie gezien maar als een dynamische weerbaarheid die de kwaliteit van het leven bevorderd. Met name sociale factoren bepalen het welzijn, zie ook de effecten van Eenzaamheid. Daarnaast zijn er relaties met inkomen, opleiding en omgeving, genetica en genexpressie, geslacht, etc.

De WHO vermeld nog een aantal aanvullende clausules, maar vaak wordt de eerste voorwaarde voor gezondheid zonder context weergegeven. Zie de volledige definitie.
Het is niet zo moeilijk om deze definitie ter discussie te stellen, maar het lijkt constructiever om met dit in het achterhoofd je eigen ervaring van je gezondheid en welzijn eens tegen het licht te houden.

Jouw welzijn

Uiteindelijk wordt je welzijn bepaald door de verwachtingen die je hebt en in hoeverre daarin voldaan wordt. Veel mensen zijn er zich niet van bewust dat te hoge verwachtingen hen beperken in hun welzijn. Je hebt verrassend weinig nodig om een niveau van welzijn te ervaren en daarbinnen je actief in te zetten om je eigen welzijn en dat van de mensen om je heen te verhogen. Dat begint al met een positieve instelling en het afwijzen van een slachtoffer rol. Zorg ervoor dat je zelf je leven stuurt en niet dat het je alleen maar overkomt. Leef in plaats van overleven (dramatische en hopelijk tijdelijke omstandigheden daargelaten).

De afwezigheid van ‘gebreken’ is een moeilijk punt want met een bril, kunstgebit, gehoorapparaat, stok, etc. kan je gezondheid ook goed zijn binnen het kader wat je wil en kan bereiken in je leven. Volledig gezond is een ideaal wat maar voor weinigen is weggelegd en altijd onderhevig aan schommelingen. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat de ervaring van ‘geluk’ (en welzijn?) na enige tijd verrassend weinig verschillen vertonen tussen bv. loterij winnaars en mensen die een ernstige fysieke beperking hebben. Om het bruut te stellen, uiteindelijk went alles en ga je over tot de orde van de dag. Mensen hebben gelukkig een groot vermogen om zich aan te passen.

Gezondheid als proces i.p.v. status

In hoeverre je gezond bent is meestal een momentopname, waarbij je zelf doorlopend de vinger aan de pols kan houden. De consequenties van wat je doet en denkt zijn daarbij belangrijk. Je voelt je fysiek goed, mentaal sterk en je drinkt gezellig met je maten een paar kratten bier leeg. De volgende ochtend merk je dat je gezondheid niet helemaal optimaal is :-(. Voel je je prima (geen kater), dan is het tijd om je levensstijl toch eens kritisch tegen het licht te houden. De kruik gaat zolang te water tot hij barst.

De processen die de gezondheid bepalen kunnen sterk dynamisch zijn. Allerlei zaken die zich in je lijf, in je geest en in je omgeving afspelen zijn van invloed op je gezondheid. Iets dat je eet kan je gezondheid of welbevinden (hopelijk tijdelijk) beïnvloeden. Je gedachten kunnen op hol slaan, piekeren over het verleden of angst voor de toekomst. Een verschil van mening in je omgeving kan je zowel mentaal (emotioneel) als fysiek (bloeddruk en maagklachten) van streek maken.

Wanneer je gezondheid en welzijn ziet als een proces, is het beter aan te pakken dan wanneer je het ziet als een status zonder uitzicht. Iemand met fysieke, mentale of sociale beperkingen kan evengoed een acceptabel tot goed niveau van welzijn ervaren, goed functioneren binnen zijn omgeving en net zoveel mens zijn als een supergezonde topatleet.

Je welzijn is daarom meestal een kwestie van weerbaarheid tegen interne en externe verstoringen. Heb je een dipje, neem dan niet alleen even ‘tijd voor jezelf’ met een kopje thee, maar probeer te relativeren en zaken in context zien.

Betekenis

Je welzijn is ook sterk afhankelijk van de betekenis van je leven. Dat uit zich in de betrokkenheid bij sociale gebeurtenissen. Uitstoting was vroeger één van de zwaarste straffen, nu loop je het risico van cancelling of gaslighting. Zowel betekenis als betrokkenheid liggen besloten in de waarde die je voor anderen hebt. Je leeft niet alleen op een eiland, maar in een gemeenschap. Je bent een goede partner, vriend of kennis, of je verliest je waarde voor anderen. Samen maak je er het beste van.

Het begrip ‘waarde’ moet je niet zien als een absolute eenheid, maar in de acceptatie van anderen, de belangstelling die je toont voor je medemensen. Een ouder iemand die naar je luistert en de juiste vragen stelt kan enorm veel waarde voor je hebben een ‘actieve’ bijdrage. Mensen die hoofdzakelijk over zichzelf praten en weinig interesse tonen voor het wel een wee van hun directe kringen, hebben over het algemeen een slinkende sociale kring.

Betekenisvol leven moet voorop staan, niet een gezondheidsindustrie. En wat een betekenisvol leven is, dat is voor iedereen iets anders. Het is de sleutelvraag op weg naar herstel en een leven met vervulling.

Blijf gezond, blijf groeien.

Redactie WellNed.nl

—

Als ‘Mentor Moment’ deze maand aandacht voor ‘Fouten maken is menselijk’.

In de rubriek ‘PG Hacks’ (Groei Tips) de volgende drie onderwerpen:
1: Omdenken
2: Problemen zijn jouw probleem
3: Occam’s razor (Keep It Simple… Stupid)

Nieuwe artikelen deze maand

• Positieve Psychologie voor je welzijn
• Maslow’s echte model van zelf-actualisatie
• En nog meer…

Over welk onderwerp zou je graag meer willen weten? Wij staan altijd open voor suggesties voor nieuwe artikelen.

Mentor Moment

Een mentor is geen Yoda maar probeert inzichten over te brengen met nuchtere observaties. Dat zijn niet altijd feiten of antwoorden, maar ook vragen die je inzicht kunnen geven.

Fouten maken is menselijk

Niemand is onfeilbaar en ook mensen die goed functioneren en goed in hun vel zitten maken af en toe een fout. Van je fouten leer je… of niet. In het eerste geval maak je aanpassingen om herhaling te voorkomen. In het tweede geval ben je de spreekwoordelijke ezel die zich twee keer stoot aan dezelfde steen. Slimme ezels maken het excuus dat ze de vorige keer tegen de andere kant van de steen aanliepen maar het blijven ezels. Steeds weer hetzelfde proberen en andere resultaten verwachten is volgens Einstein ‘waanzin’.

Het is normaal dat je mensen wilt beschermen tegen het maken van fouten. Niet zelden zijn het fouten die je zelf al eens hebt gemaakt en je wilt dan voorkomen dat anderen dezelfde (kostbare) fouten maken. Maar waarschuwingen op zich zijn vaak onvoldoende, met name als de consequenties niet voldoende zijn belicht.

Woordjes en redenen

Soms laat je zo duidelijk mogelijk zien dat het op de ene manier beter/makkelijker gaat en op de andere manier fout/slechter. Vervolgens zie je mensen botweg een onvoordelige aanpak gebruiken. Hebben ze niet opgelet of vonden ze jouw uitleg niet duidelijk genoeg? Of zijn ze gewoon ‘dom’, in ieder geval dommer dan jij? Dat laatste kan uiteraard voorkomen, maar vaker ontbreekt bij de uitleg het woordje ‘omdat’ of ‘daarom’. Dat geeft bovendien een indicatie van het ‘waarom’ van een bepaalde procedure.

Een nog betere uitleg is om aan te geven wat de reden is van een aanpak, bv. het effect op andere betrokkenen. Als je dan vervolgens vraagt “Hoe kunnen we dat resultaat bereiken?”, dan beginnen mensen vaak zelf te denken. De oplossingen die ze zelf aandragen zijn vele malen makkelijker te onthouden dan jouw gedetailleerde instructies. Zijn hun oplossingen onwerkbaar, vraag dan wat er eventueel mis kan gaan en hoe ze de kans van slagen kunnen verbeteren.

Aanmoedigen zelf te denken

Een klassiek voorbeeld werd gegeven door Staalmagnaat Andrew Carnegie. Hij was een keiharde zakenman (en later een groot filantroop) maar hij ging er prat op dat hij zelden specifieke instructies gaf aan zijn mensen. Een goed voorbeeld was de staalproductie in een fabriek. Tijdens een bezoek vroeg hij aan een voorman hoeveel cycli van smelten en gieten ze tijdens een dienst haalden. Het antwoord was 7 voor de dagploeg en 5 of 6 voor de avondploeg. OK, zei Carnegie. Vervolgens vroeg hij om een stuk krijt en schreef een grote ‘7’ op de werkvloer, verder zei hij niets. Bij zijn volgende bezoek maanden later bleek de productie op gemiddeld 10 te liggen. Zonder details van de organisatie, doelen en middelen aan te geven, had hij een wedstrijd tussen de verschillende ploegen op gang gebracht die vervolgens zelf hun werkmethoden hadden geoptimaliseerd. Het resultaat was een productieverhoging van rond de 40%.

Dat is wat je kan bereiken door mensen aan het denken te zetten en een beetje wedijver te bevorderen. Is dit manipulatie? Wellicht, maar niet door het afdwingen van werkwijzen of het opleggen van sancties. Vraag de mensen waar je mee samenwerkt (op verschillende niveaus) eens hoe er beter gewerkt kan worden. Laat ze zelf denken en oplossingen genereren. Stel vragen over aspecten waar je problemen mee voorziet. Wanneer dit tot verbeteringen of besparingen leidt, laat ze dan meedelen in de bereikte voordelen (bonus, beloning, etc.) en bij voorkeur als groep i.p.v. individueel.

Leidinggeven werkt vaak beter als je mensen zelf met oplossingen aan laat komen en ook fouten laat maken. Stel kritische vragen over de kans van slagen of vraag om een experiment. Als een groep voor een betere aanpak kiest, dan is de kans van acceptatie vele malen hoger dan bij een opgelegde oplossing.

PG Hacks – Groei Tips

‘Hacks’ zijn trucjes om snel resultaat te scoren. Die passen in feite niet bij Persoonlijke Groei omdat gestage groei beter resultaat geeft op de lange termijn. Groei is al moeilijk genoeg en jezelf ontwikkelen in intensieve spurts kan nog pijnlijker zijn, te vergelijken met spierpijn na overmatige en ongewone inspanning.

Toch is de titel van deze rubriek ‘Hacks’ omdat er met de juiste focus snellere resultaten te behalen zijn.

PG Hack #1: Omdenken

Je hoort een sirene en je denkt “OMG er is een ongeluk gebeurd”. Maar je kan ook denken “Foute boel, maar er is gelukkig hulp onderweg”. In het eerste geval speelt er vaak ook angst dat het jezelf kan overkomen en in de alternatieve benadering ben je dankbaar dat er hulp is. Dankbaarheid en waardering zijn constructieve emoties die je helpen om anderen te steunen en ook zelf steun te ontvangen. Alleen bang en bezorgt zijn, geeft teveel beperkingen om positief in het leven te staan.

De Hack:
Draai een negatieve situatie zo veel mogelijk om en bedenk welke kansen op een positieve ontwikkeling het geeft. Elke wolk heeft een zilveren randje. Je moet het alleen willen zien!

PG Hack #2: Problemen zijn jouw probleem

Een komiek merkte eens op “Je kan je problemen beter niet met anderen delen want 80% van de mensen interesseert het niets en de overige 20% is blij dat het jou overkomt in plaats van henzelf”. Dat is een zwartgallige observatie die bij de meesten wel een wrange lach zal opwekken. Maar het bevat ook een kern die confronterend is.

Wij praten graag over onze eigen problemen en over situaties die ons niet bevallen. Maar doen wij er actief wat aan? Alleen klagen zonder alternatieven te bieden of actie te ondernemen is niet constructief. Vraag concreet om hulp of advies. Een lang verhaal en dan verwachten dat mensen je helpen… helpt meestal niet. Wees kort in je uitleg en vraag dan of de ander je met een concreet probleem kan helpen of iemand kent die raad weet.

De Hack:
Praat niet te veel en te vaak (en in te veel detail) over je zorgen en problemen. Klagen is een slachtoffer mentaliteit. Vraag om advies of hulp, concreet en specifiek.

PG Hack #3: Occam’s razor

Dit is een oude ‘wetmatigheid’ – geformuleerd door de filosofische monnik ‘William of Occam’ in de 13e eeuw – voor het maken van afwegingen. Het komt erop neer dat de simpelste verklaring meestal de beste is. Oftewel, KISS, Keep It Simple Stupid. Elimineer alles wat onwaarschijnlijk of gekunsteld is om tot de kern door te dringen.

Des te ingewikkelder je iets maakt, des te groter de onwaarschijnlijkheid dat het werkt en/of de foutkans. Dit geldt zowel voor het vinden van verklaringen voor waarnemingen als het bedenken van oplossingen.

Ook Sherlock Holmes paste dit principe graag toe. Door het afwijzen van alle onmogelijkheden is wat je overhoud, hoe onwaarschijnlijk ook, meestal de waarheid of je beste keuze. Helaas is de ‘beste’ keuze is niet altijd de prettigste.

Realiseer je wel dat deze formulering even vaak gebruikt als misbruikt wordt om iemands ‘gelijk’ aan te tonen, soms met dramatische gevolgen. Logica is moeilijk voor de meeste Watsons (de massa) en alleen vanzelfsprekend voor Sherlocks (het genie). De meerderheid trekt meestal aan het langste eind.

De Hack: Kies een simpele verklaring of oplossing en maak dingen niet moeilijker dan ze (behoeven te) zijn.

—

Wat is jouw favoriete PG Hack? Afgezien van ‘chillen’, zijn alle andere constructieve bijdragen welkom!

Feedback

Wij horen heel graag over jouw ervaringen met het PG traject.
Wat zijn je doelstellingen, hoe onderneem je stappen om die te bereiken en welke problemen kom je tegen? Zijn er punten waarop je hulp wilt hebben en kan je die omschrijven?

Mentor Momenten (zie Archief) is een uitgave van WellNed.nl.
Welzijn zit tussen je oren. Jouw online Mentor voor serieuze Persoonlijke Groei.