Persoonlijkheid – testen en zelfonderzoek

Bewustwording van je eigen persoonlijkheid is een voorwaarde van persoonlijke groei (PG). Het gaat immers om jou en je doet er goed aan om goed naar jezelf te kijken als uitgangspunt. Die kennis geeft je aanknopingspunten om te verbeteren en te groeien als mens.

Nodig voor groei

Door je intellectuele kwaliteiten te verbeteren zonder te werken aan je groei schiet je voorbij aan de doelstellingen van persoonlijke ontwikkeling. Het doel is om jezelf als mens te verbeteren in alle fundamentele aspecten en niet alleen aan je kennis en vaardigheden te werken. Je kan beginnen met kennis, maar die moet je dan wel actief toepassen voor je ontwikkeling.

Je kan een vertrouwenspersoon, een goede vriend of familielid of een professional zoals een psycholoog, om advies vragen. Als iemand die je goed kent, je wijst op je sterke, maar vooral op je zwakke eigenschappen, dan zal dat best even slikken zijn. Door de persoonlijke relatie zal het mogelijk ook moeilijk zijn om de juiste objectiviteit te vinden en toch het vertrouwen in elkaar te behouden. Professionele hulp kost uiteraard geld, maar zal een meer systematische beoordeling en advies opleveren. Je raadpleegt zo iemand niet alleen omdat je problemen hebt, maar om erachter te komen, hoe je een meer volwaardig en evenwichtig mens kan worden. Laat je alleen geen therapie aanpraten, omdat je onzeker en zoekende bent.

Zelfanalyse van je Persoonlijkheid

Een andere manier om je persoonlijkheid te evalueren is een (online) test. Het probleem met deze testen is wel dat de resultaten aanzienlijk kunnen verschillen, als je de test na een maand herhaalt. De antwoorden die je geeft kunnen bv. afhangen van je stemming, relaxed of gespannen of opgewonden. De zorg die je besteedt aan 15-20 minuten vragen beantwoorden, speelt uiteraard ook een rol.
Krijg je bij de herhaling na een maand wel dezelfde score, dan lijkt die daardoor wat betrouwbaarder te worden. Maar dat zegt nog niet veel over de adviezen die op basis van de test worden gegeven. Zie hiervoor o.a. onze zelfanalyse test.

Het kan echter geen kwaad om meerdere testen een aantal malen te herhalen. Na elke test doe je er goed aan, om de algemene informatie over je classificatie te bestuderen en je eigen aantekeningen te maken. De specifieke informatie die wordt gegeven n.a.v. de vragenlijst, moet je ook bewaren en desgewenst van je eigen notities voorzien. Doe je de test maar 1 keer uit de losse pols, dan is het meer een tijdverdrijf.

Adviseurs en psychologen die een standaard test gebruiken, hebben doorgaans ervaring in het interpreteren van de resultaten en kunnen inconsistenties opmerken. In dat laatste geval nemen ze de onderliggende vragen nog een keer met je door, om na te gaan of er sprake is van een onjuiste interpretatie van de vraagstelling.

Sterke punten zijn belangrijker dan zwakke

Alleen of te veel kijken naar je tekortkomingen is niet gezond. Juist je bewustwording van je sterke punten kan je vaak sneller en verder helpen in het proces van groei. Als je alleen probeert om je zwakke punten te verbeteren dan doe je jezelf tekort. Bovendien loop je de kans om op middelmatigheid uit te komen. Zwakke punten vergen aandacht of bewustzijn, maar het potentieel voor verdere ontwikkeling en ontplooiing zit vaak veel meer in de inzet van je sterke punten.

Dat laatste grijpt ook weer terug naar de voldoening die je hebt in het bereiken van resultaten. Door meesterschap, de beheersing van cruciale delen van je inzet, kan je leven een vervulling krijgen. Dat gaat veel verder dan jezelf over de hele breedte van je persoonlijkheid wat op te krikken.

Vraag aan anderen hoe je overkomt

Wie kent jou het best? Je familie, vrienden en goede kennissen (collega’s)?
Dit wordt ook wel een ‘spiegeloefening’ genoemd en kan behoorlijk confronterend zijn. De stappen zijn als volgt:

• Vraag een aantal mensen (10 of meer) om een korte observatie van jou te schrijven, toen je op je best was. Dat laatste is belangrijk, want het is beter om je te concentreren op hoe goed je kan zijn. Je teveel focussen op je fouten kan gevaarlijk zijn. De kans is groot dat je feedback over minder positieve zaken evengoed ongevraagd krijgt. Vraag een gevarieerde groep mensen met verschillende achtergronden om deze feedback. Vraag om specifieke informatie! Met commentaar als “je bent aardig” kan je niet veel. Je hebt veel meer aan een toelichting bij welke gelegenheden en waarom je een goede indruk maakte.
• Haal uit de resultaten terugkerende patronen en maak een lijst die sterke punten aangeeft.
• Schrijf een kort zelfportret over hoe je op je best bent, je ideale zelf (niet te creatief zijn!). Dit dient als inspiratie om zoveel mogelijk zo te denken en te handelen.
• Maak een actieplan om op basis van de beschrijving je sterke punten optimaal in te zetten. Inspireer jezelf om de beste versie van jezelf te zijn. En blijf eraan werken, elke dag (zie gewoonte #7 in The 7 habits…).

Uiteraard kan je deze oefening ook wat meer informeel doen tijdens openhartige gesprekken. Het is uiteraard leuk om aan iemand anders te vragen “Wat vindt jij het leukst/prettigst aan mij?”. Vervolgens kan je de ander jouw oprechte indruk vertellen.

O.C.E.A.N.

Deze test staat bekend als “The Big Five”.  Nee, geen jacht trofeeën, maar 5 aandachtsgebieden waarop je instelling wordt getest. De test is opgezet op een wetenschappelijke basis en wordt toegepast door gediplomeerde psychologen en ervaren consulenten.
De alternatieve afkorting is C.A.N.O.E. voor wie rustiger vaarwater wenst.

De letters staan voor:

• Openness: In hoeverre sta je open voor nieuwe zaken of aanpassingen van je opstelling?
• Conscientiousness: Hoe gewetensvol en plichtsgetrouw ben je?
• Extraversion: In welke mate ben je Extrovert of Introvert, een schaal, geen zwart-wit?
• Agreeableness: Ben je ondersteunend of confronterend in overlegsituaties?
• Neuroticism of Emotional Stability: Ben je evenwichtig of nerveus?

De interpretatie van de test vergt enige ervaring. Voor leken geeft het een waarde voor elk van de 5 aspecten maar is minder duidelijk hoe je die moet interpreteren.

Website: 123test.nl/bigfive

H.E.X.A.C.O.

Deze is vergelijkbaar met OCEAN maar een modernere versie en voegt ook eerlijkheid / bescheidenheid toe als aspect. Die laatste eigenschappen zijn met name belangrijk voor samenwerking in groepen. Ze worden ook wel de ‘H-factor’ genoemd naar de Engelse benaming Honesty/Humility. De andere aandachtsgebieden zijn vergelijkbaar met de OCEAN test.
Er zijn vragenlijsten met 60 of 100 vragen die in respectievelijk 12 of 20 minuten ingevuld kunnen worden.

• Honesty-Humility: eerlijkheid en bescheidenheid
• Emotionality
• eXtraversion
• Agreeableness
• Conscientiousness
• Openness to Experience

Binnen elk van deze hoofdaspecten zijn een aantal subclassificaties gemaakt die de basis van de persoonlijkheid verder uitsplitsen.

Website: Hexaco.org

M.B.T.I.

De Myers–Briggs Type Indicator (MBTI) is een introspectieve vragenlijst die ontworpen is om een indicatie te krijgen van psychologische voorkeuren in je waarneming van de wereld en hoe je beslissingen maakt. Dit resulteert in een classificatie van de geteste persoon in één van de 16 standaard types persoonlijkheid, aangegeven door een combinatie van 4 letters. De test blijft populair in de VS, waar veel professionals (o.a. loopbaanbegeleiding en personeelsmanagement) zich gecertificeerd hebben voor het afnemen en interpreteren van deze test.

Het probleem is dat de classificatie in 16 standaard persoonlijkheidstypes te strak is. Je wordt bv. als Introvert of Extrovert beoordeelt, terwijl het een glijdende schaal is. Je bent niet in alle omstandigheden 100% het één of het ander en veel mensen zijn in feite “ambivert”. In dat laatste geval vertonen ze beide eigenschappen afhankelijk van omgeving en stemming. Een ander voorbeeld is dat je niet exclusief een Denker of een Gevoelsmens bent.

Carl Jung

De test mist een wetenschappelijke basis en is gebaseerd op achterhaalde theorieën an Carl Jung. Maar omdat de resultaten van de test toegankelijker zijn en de types aanspreken, wordt deze test nog steeds veel gebruikt. In de handen van een ervaren consulent heeft het nog wel enige waarde, maar dat is dan meer te danken aan het inzicht van de professional.
Psychologen zien de test als vergelijkbaar met astrologie met vage omschrijvingen waar je met enige fantasie in kan lezen wat je wilt.

Er zijn voor een aantal van de types aparte websites opgezet waar je interessante of in ieder geval vermakelijke informatie over het type terug kan vinden.

Website: 16personalities.com (op eigen risico)

Astrologie

Persoonlijkheid wordt ook wel in verband gebracht met astrologische begrippen. Maar dat heeft wetenschappelijk geen waarde of zelfs maar een waarheidsgehalte. Hooguit kan het jaargetijde waarin je geboren wordt van enige invloed zijn en bepaalt het of je de jongste of oudste van je klas bent.
“Ja, maar het klopt toch vaak griezelig goed?” Dat kan komen omdat je ingeprent wordt dat je onder een bepaald teken valt met specifieke karakter eigenschappen… en dat kan je gedrag beïnvloeden. Bovendien zijn de beschrijvingen dermate algemeen dat we er te snel een betekenis aan toekennen. Een zichzelf bevestigende theorie, maar soms wel amusant.

Bij voorbaat excuses aan allen die wel waarde aan de invloed van de planeten toekennen. Verschil van mening hoort bij de samenleving zonder dat respect daaronder hoeft te lijden.