Groei is letterlijk leven. Alles wat zich niet ontwikkelt, groeit niet. Ook een 100-jarige eik groeit nog steeds, wat minder in de hoogte, maar wel in de breedte. Er valt af en toe een tak af, maar de takken krijgen in de lente knoppen die uitkomen en bladeren vormen. De jonge boom groeit relatief sneller in een percentage van zijn eigen gewicht, maar de oude knar vormt meer kubieke meters hout.
Mensen hebben geen jaarringen, maar de leeftijd is wel af te lezen aan de rimpels en grijze haren. We groeien in onze jeugd tot we een uiteindelijke lengte hebben bereikt. Aan het einde van de pubertijd zijn we meestal uitgegroeid. Althans, dat denken we. Maar dan kijken we alleen naar de buitenkant.
Complexe hersenen
Mensen zijn als levende wezens uniek, omdat ze complexe hersenen hebben. Vroeger dacht men dat je hersenen na je jeugd stopten met groeien en dat je het voor de rest van je leven met die voorraad hersencellen moet doen. De wetenschap is er inmiddels allang achter dat ook oudere hersenen blijven groeien en zichzelf vernieuwen.
Daarnaast is de complexiteit van onze hersenen zo indrukwekkend dat we zelfs met een beperkte voorraad hersencellen enorm veel informatie op kunnen slaan. De mate waarin hersenen nieuwe informatie op kunnen slaan en ‘begrijpen’ wordt bepaald door de mate waarin onze hersenen getraind zijn in die taak.
Bewust groeien
Net als de boom die jaarringen vormt, kunnen wij ook onze kennis en inzichten verbreden en verdiepen. Alleen nemen de meeste mensen niet bewust de moeite om nog te groeien na hun ‘opleiding’. Ze draaien wel mee in de ‘school des levens’ en doen ervaringen op, maar verder stokt het een beetje. Sommigen moeten voor hun werk bij blijven leren, maar veelal zijn dat alleen vaardigheden die nodig zijn voor hun werk.
Erger nog, op ‘school’ leer je hoofdzakelijk feiten en weinig vaardigheden. Veel minder inzichten, om over ‘leren denken’ of ‘gezond te denken’ maar te zwijgen. Zelfs leren om te leren in de zin van nieuwe informatie assimileren krijgt geen aandacht.
De meeste mensen hebben door de verplichtingen van werk en gezin nauwelijks het besef dat ze zich verder kunnen ontwikkelen. Die kans is er altijd – en nog – via de bibliotheek en de afgelopen decennia via internet. Er is geen wereld van informatie over ons beschikbaar, maar Werelden. Wijsheid die door de eeuwen is vergaard, maar ook moderne informatie en inzichten. Maar die is minder interessant dan de verleiding van het passief en kritiekloos consumeren dat de massamedia en social media ons aanbieden. Dat is grotendeels fast food voor de geest.
Ontdekken door nieuwsgierigheid
Echte groei bereik je door nieuwsgierig te zijn en kennis van hoge kwaliteit tot je te nemen. Door je af te vragen, ‘Hoe zit dat?’ en ‘Waarom is dat zo?’ kan je beginnen aan een zoektocht naar echte kennis. Een reis die de rest van je leven in beslag kan nemen.
Door je hersenen en je geest te voeden met kennis, kan jij als mens groeien en je verder ontwikkelen. Je kan daardoor diepere inzichten en ervaringen opdoen. Ongeacht je leeftijd en voorgeschiedenis.
Wanneer en waar moet je beginnen, als je al niet op reis bent? Gewoon ‘nu’ en met wat je interesseert. Een mooi startpunt is Ikigai, het kruispunt van wat je leuk vindt, wat je goed kan, wat de wereld nodig heeft en waar je ook nog eens voor betaald wordt. Dat laatste kan je een tijd voor je uit schuiven maar uiteindelijk moet voor iedereen de kachel branden en zeker in de winter.
Maakt het uit of je na je formele opleiding geen goed boek meer hebt gelezen? Nee, echt niet. Er zijn mensen die de hang naar persoonlijke groei voelen groeien als ze 21 zijn en anderen voelen het als ze 51, 71 of zelfs ouder zijn. Je wil meer dan oppervlakkigheid, je wilt weer verwondering voelen, je wilt op zoek naar diepgang, en veel meer.
Je wilt groeien!
Verken de wereld, grasshopper! Maak er jouw wereld van!
