Mentor Momenten januari 2021 – Goede voornemens en nieuwe kansen

Leestijd: 9 minuten

De WellNed nieuwsbrief met actualiteit en mentor momenten

Redactioneel

Op de valreep… Druk, druk, druk, waardoor de nieuwsbrief te weinig aandacht kreeg.

Een nieuw jaar is voor de meesten een gelegenheid om goede voornemens op te stellen. Maar meestal komt het niet verder dan een paar wensen en geen concrete plannen. Slechts een deel van ons schrijft de voornemens op en werkt ze concreet uit. Als je een dagelijks journaal bijhoudt, dan is dat een goede plaats om met jezelf in discussie te gaan over wat je wil bereiken in 2021.

Als je doel is om ‘een beter mens te (willen) worden’, dan is dat te vaag. ‘Willen’ is al even vaag als ‘worden’. Het gezegde luidt “waar een wil is, is een weg”, maar een route uitstippelen is beter. Bepaal in ieder geval je richting.

Voornemens en plannen

Kortom, beantwoord voor jezelf een aantal vragen, zoals:

• Waarom wil je een bepaald doel bereiken en welke prioriteit kan je eraan toekennen?
• Wat is je inspiratie en motivatie (op het moment)?
• Wat zegt je hoofd (ratio, argumenten), voel je dat ook in je hart (emotie, passie) en je onderbuikgevoel (validatie, aanvoelen)?
• Is je doel realistisch? Vijf km wandelen is meestal snel haalbaar, tien km joggen moet je langzaam opbouwen en wil je een (halve) marathon lopen dan is een plan met een gerichte training over meerdere maanden nodig.
• Welke stappen zijn er nodig? Omschrijf dit met details voor de eerste fase tot een richting voor de langere termijn.
• Hoe ga je dit aanpakken naast de andere verplichtingen die je al hebt?
• Wanneer wil je het doel bereiken? Stel dit niet te ver in de toekomst, maar geef ook een paar tussenfasen aan. Bv. over een week… en over een maand… en op ….
• Hoe kan je je voortgang bewaken? Wat zijn je meetpunten of diverse momenten?

Voor de uitvoering zijn processen zoals er op vaste tijdens aan werken beter. Idem voor stapsgewijs verbeteren i.p.v. teveel op het eindresultaat focussen.

Het roer om?

Op zich is het vreemd om aan het begin van een jaar ‘plotseling’ te beginnen aan een uitdaging. Waarom begin je niet regelmatiger aan bescheiden nieuwe of aangepaste doelstellingen? Zodra je helderheid hebt over wat je wil, kan je voornemens omzetten in een plan van aanpak. Veel van je doelen betreffen gedrag en dat buig je niet even op 1 januari om naar de gewenste vormen. Daarom gaat het ook meestal mis.

Verandering is iets dat geleidelijk plaats moet vinden om te beklijven. Duurzaam veranderen gaat het beste door de vorming van nieuwe gewoontes. Stap voor stap bouw je aan de elementen van een andere levensstijl.

Een goed voorbeeld zijn diëten. Veel mensen beginnen van de ene dag op de andere aan een dieet. En meestal voor een bepaalde periode, tot er wat resultaat is, of niet. En dan stoppen de meesten en gaan weer terug naar het patroon waardoor ze in de problemen kwamen (gezondheid en/of gewicht). Het is beter om je levensstijl geleidelijk om te buigen. Pas elke week een enkel aspect van je manier van leven aan. Daardoor geef je jezelf de tijd om nieuwe gewoontes zonder al te veel ‘pijn’ aan te leren.

Motivatie om voornemens uit te voeren?

Een nieuw jaar is vaak een moment waarop velen verwachten de motivatie op te kunnen brengen om te veranderen. Maar dat komt voort uit een verkeerde interpretatie van ‘motivatie’. Die term valt uiteen in twee begrippen.

Als eerste is motivatie het ‘Waarom’ je iets doet. Daar kan ook een inspiratie aan ten grondslag liggen, zoals een goed voorbeeld van iemand anders (dat wil ik ook) of juist een slecht voorbeeld (dat wil ik niet, nooit! of nooit meer). Zonder je af te vragen waarom je iets doet, saboteer je de inspanning.
Heb je de juiste redenen om het nieuwe gedrag aan te leren? Zijn je overwegingen intrinsiek en komen ze uit jezelf, je principes en waarden? Of zijn ze extern gedreven door de mening (advies/kritiek) van anderen, of om status te veroveren. Intrinsieke motivatie is vaak duurzamer dan extrinsieke.

De tweede betekenis van motivatie is als gevoel. Maar gevoelens zijn tijdelijk. Je kan er niet op vertrouwen om resultaten te boeken. Wachten op motivatie is als wachten op een bus langs een opgeheven busroute. Dat is een zinloze tijdverspilling. Wanneer je zegt “Ik ben (nog) niet gemotiveerd” dan bedoelt je meestal dat je er ‘geen zin’ in hebt. Je bent niet ‘in the mood’.
Laat het uitvoeren van je plannen nooit van je stemming afhangen. Begin met kleine stappen in de richting van je doel. Weet wat je op de korte termijn (als tussenfase) wil bereiken. Ben je bewust van obstakels en mogelijke tegenslagen. Voel telkens nieuwe motivatie uit de voortgang die je maakt. Momentum geeft motivatie, niet omdat je gevoel je in beweging zet, maar omdat het plezier van voortgang belonende hormonen aanmaakt.

Helderheid, weet waaraan je begint!

De WellNed redactie wenst je voor dit jaar helderheid over je doelen, veel intrinsieke motivatie om je op gang te helpen en goede gewoontes om door te blijven gaan. Met een dergelijke formule is WellNed ook de afgelopen 5 jaar gegroeid. Als wij van te voren hadden geweten dat er zoveel tijd in was gaan zitten, dan was wellicht de motivatie anders geweest. Maar het was een mooie reis die nog maar het begin is van nieuwe avonturen. Reis met ons mee!

Als Mentor Moment deze maand aandacht voor ‘empathie, compassie en medelijden’. Met als toegift helpen en gunnen.

In de nieuwe rubriek ‘PG Hacks’ de volgende drie onderwerpen:

• Missies zonder missionaris
• Slapen met een leeg hoofd
• Emoties domesticeren

Nieuwe artikelen deze maand

• Binnenstebuiten functioneren bij overprikkeling
• Verlammende besluiteloosheid en uitstelgedrag
• Persoonlijke groei is investeren in jezelf
• En nog meer…

Over welk onderwerp zou je graag meer willen weten? Wij staan altijd open voor suggesties voor nieuwe artikelen.

Mentor Moment

Een mentor is geen Yoda maar probeert inzichten over te brengen met nuchtere observaties. Dat zijn niet altijd feiten of antwoorden, maar ook vragen die je inzicht kunnen geven.

In deze aflevering kijken wij naar een aantal begrippen die dicht bij elkaar liggen, ‘empathie, compassie, medelijden’, en in het verlengde daarvan ‘helpen’ en ‘gunnen’. Het lijken allemaal mooie gebaren maar ze hebben wat voetangels.

Empathie en Compassie

Het lijkt zo mooi om empathie met anderen te kunnen voelen. Het stelt je in staat om intens naar ze te luisteren en mee te leven. Maar met intense empathie neem je de emoties van de ander over. Daardoor ga je diens gemoedstoestand spiegelen en daar kan je gemakkelijk zelf aan ten onder gaan. Een puur empathische opstelling is op de lange termijn moeilijk vol te houden.

Zie bijvoorbeeld een experiment met een Boeddhistische monnik. Die was getraind in het beheersen van zijn gedachten door jarenlange ervaring met mediteren. Hem werd gevraagd om zich empathisch in te leven in de emotioneel zware ervaring van een ernstig zieke. Na een uur moest hij het opgeven omdat hij uitgeput was. Eenmaal hersteld, kon hij wel onbeperkt compassie tonen met de patiënt.

Met compassie neem je niet de gevoelens van de ander over, maar voelt en toont er wel begrip en erkenning voor de gevoelens en de ervaring van de ander. Daarmee kan je de beleving van de ander valideren en steun geven door de ander te vragen om zich over diens problemen te uiten. Het is belangrijk, om dat laatste te doen zonder oordelen (of vooroordelen) te tonen. Het feit dat iemand jou als gesprekspartner vertrouwt, betekent veel voor mensen die worstelen met problemen. Open en vertrouwd praten over situaties is de kern van veel psychosociale therapieën. De methodiek doet er vaak minder toe dan de open acceptatie door de gesprekspartner.

Door de aandacht kan ook helderheid ontstaan bij degene die in de problemen zit. Met open en meelevende vragen – en niet zelden indringende vragen – wordt de ander zich bewust van de realiteit van de situatie en wat er mogelijk aan te doen is. Pas op dat je geen – goedbedoelde – adviezen geeft, daar zitten mensen niet op te wachten. Vraag niet “heb je dit of dat al geprobeerd?” maar “wat heb je geprobeerd?”, “Waarom?” en “Waarom werkte dat niet?”. Een open en respectvolle vraag laat de ander voor zich denken i.p.v. dat jij antwoorden aangeeft. Met suggesties en eigen verhalen, geef je in feite de indruk dat de ander niet slim genoeg was om daaraan te denken. Zie ook Time to think.

Medelijden lijkt mooi, maar het heeft een negatieve connotatie. Met medelijden, sluit je anderen buiten. Je distantieert je van hen en kwalificeert ze als ‘zielig’ in plaats van als mensen die aandacht en steun nodig hebben. Compassie is omarmen, accepteren en troosten zonder de ander in diens waardigheid aan te tasten.

Helpen versnelt je groei

Wees nooit te beroerd om iemand die iets van jou wil leren de tijd te geven die ervoor nodig is. Op de lange termijn krijg je veel terug voor tijd die je daarmee in anderen investeert.

De vraag is wel “Willen ze wat leren?” en vervolgens “Willen ze wat van jou leren?”. Als mensen niet open staan voor leren, forceer dan geen kennisoverdracht.

Vooral als anderen klagen, kan je doorvragen hoeveel succes hun huidige benadering heeft. Niet kritisch, maar gewoon belangstellend op een vriendelijke toon. “Hoe werkt dat voor jou? Werkt dat goed? Waarom denk je dat?”. Oprecht en geïnteresseerd vragen naar de mening of ervaringen van iemand kan nooit kwaad. Het schept een band en het kost jou niets. Laat vooral merken dat je luistert door delen van verhaal te herhalen en pas daarna het zelf te formuleren als bevestiging van begrip.
Wanneer je zonder oordeel om details vraagt zal je ongetwijfeld opmerken dat veel mensen hun harde standpunten vaak vanzelf nuanceren. Vraag naar redenen en bronnen. Je kan altijd (besluiten om) belangstellend (te) luisteren zonder het met de spreker eens te zijn.

Gunnen

In bredere zin, kan je anderen ook laten merken dat je ze succes gunt. “Hee, leuk voor je! Wow, geweldig! Gefeliciteert! Wat ga je er mee doen?”. Maakt er dan iemand een schampere opmerking, vraag dan bij de ‘gelukkige’ door naar diens gevoelens en plannen. De klager krijgt vanzelf de boodschap dat het niet gunnen van geluk bij anderen een slechte strategie is.

—

PG Hacks

‘Hacks’ zijn trucjes om snel resultaat te scoren. Die passen in feite niet bij Persoonlijke Groei omdat gestage groei beter resultaat geeft op de lange termijn. Groei is al moeilijk genoeg en jezelf ontwikkelen in intensieve spurts kan nog pijnlijker zijn. Je kan het vergelijken met spierpijn na overmatige en ongewone inspanning.

Toch is de titel van deze rubriek ‘Hacks’ omdat er met de juiste focus snellere resultaten te behalen zijn.

Hack 1: Missie, van voornemens naar concreet plan

Met een ‘missie’ in je leven wordt je geen missionaris :-). Maar je kan wel helderheid krijgen over je hogere doelen. Die geven je leven betekenis.
Schrijf eens op wat je interesses, passies en/of obsessies zijn? Waarvoor kom jij je bed uit op een vrije dag of zelfs tijdens je werkweek (anders dan geld verdienen)? Kan je daar een missie uit destilleren? Wat is de overkoepelende inspiratie en motivatie die blijkt uit hetgeen jou bezig houdt. Wat geeft je een gevoel van vervulling? Werk, hobby, privé, etc.
Kijk hierbij ook naar jouw rolmodellen. Welke doelen en/of eigenschappen wil je graag van hen overnemen? Realiseer je wel dat jij een heel andere persoon bent!

Hack 2: Fysiek – slapen

Slaap is een fysieke activiteit, maar onze geest houdt ons vaker wakker dan fysiek ongemak. Voor het slapen gaan helpen de volgende gewoontes om makkelijker in slaap te komen:

• Maak je hoofd leeg. Schrijf een paar regels in je journaal/dagboek. Hoe was je dag? Wat ging er goed en wat is voor verbetering vatbaar. Als je een vergeten taak te binnen schiet (zoals het verzenden van een nieuwsbrief), zet het dan op je planning voor de volgende dag.
  Dat laatste doe je bij voorkeur niet op bed, maar ruim ervoor. Het is nog beter om aan het einde van je werkdag alvast een planning te maken voor de volgende dag zodat je meer ontspannen van je avond kan genieten.
• Lees een stukje in een niet te spannend boek, net lang genoeg om je aandacht af te leiden van rondspokende gedachten. Een papieren boek is beter dan een scherm hoewel kort (10 minuten) lezen op een tablet of smartphone geen belemmering mag zijn (gebruik wel de dark mode of de ogen sparende stand).
• Je bed is niet de aangewezen plaats om na te denken (over je werk of privé situaties). Schiet je iets te binnen, blijf er dan niet over piekeren. Doe even het licht aan en maak een aantekening, desgewenst onder de dekens met je smartphone om je bedgenoot niet te storen (geluid uit!). Met een ‘leeg’ hoofd slaap je sneller in en meestal rustiger. Welterusten!

Hack 3: Beheers je emoties

Wie is er de baas in je hoofd? Je rationele gedachten of prikkels van buiten die je emoties triggeren? Probeer je emoties te beheersen door gevoelens te relativeren. Jouw reactie is niet hetzelfde als die gebeurtenis! De emotie is het gevoel dat jij toelaat als reactie. Besef je dat je daarin een keuze hebt, en ontkoppel gebeurtenissen van emoties. Neem controle in het interval tussen prikkel en (mogelijke) reactie. Re-Ageer niet blindelings. Onderdruk je emoties niet, maar domesticeer ze zoals Nassim Taleb aanraad met Stoïcijnse wijsheid.

—

Wat is jouw favoriete PG Hack? Afgezien van ‘even Twitteren wat je denkt’, zijn alle andere constructieve bijdragen welkom!

Feedback

De WellNed redactie hoort heel graag over jouw PG ervaringen.
Wat zijn je doelstellingen, hoe onderneem je stappen om die te bereiken en welke problemen kom je tegen? Zijn er punten waarop je hulp kan gebruiken?

Mentor Momenten (zie Archief) is een uitgave van WellNed.nl.
Welzijn zit tussen je oren. Jouw online Mentor voor serieuze Persoonlijke Groei.

—

Je ontvangt deze nieuwsbrief door een inschrijving als abonnee. Indien je deze niet langer wilt ontvangen, dan kan je uitschrijven als abonnee.