Spelenderwijs spelen

Wees je bewust dat niet alleen kinderen spelen maar dat ook volwassenen spel in hun leven nodig hebben. Spel is een ontspannende en niet-productieve activiteit die je creativiteit en energie geeft voor andere aspecten van je leven. Als sociale activiteit is het belangrijk al kan ook individueel spel nuttig zijn.

Spelen en sport stellen ons in staat om creatief bezig te zijn met lichaam en geest. Een andere manier van ervaren dan werk en passieve ontspanning. Een manier om in contact te blijven met je innerlijke kind. En spel heeft veel meer dimensies dan je op het oog zou vermoeden. Het besef groeit dat we spel heel hard nodig hebben in ons leven, ons hele leven lang.

Spelen is een natuurlijke activiteit die we nodig hebben voor mentale en fysieke ontspanning. Vaak heeft het sociale elementen maar ook een kaartje patience leggen is spel. Vaak is het een reden om te bewegen maar ook denk-sporten geven ontspanning omdat we onze hersenen even wat anders te doen geven.

Sommigen stellen dat spel ons in contact houdt met ons innerlijke kind. Kinderen leren om hun wereld te verkennen en nuttige ervaringen op te doen. Waarom zou je daar mee stoppen als volwassene? Blijf speels en nieuwsgierig naar je omgeving en de nieuwe ervaringen die je kan opdoen. Doe je dat niet… dan wordt je op den duur… kinds.
Er zijn indicaties dat mensen die speels blijven langer leven. In het boek over Ikigai (het geheim van een lang en gelukkig leven) wordt aangegeven dat de Japanse honderdjarigen actief blijven met o.a. spel in een sociale context.

Het is goed om spelenderwijs stress af te bouwen en gezond voor onze mentale conditie. Het bevordert neurologische verwerking. Het is niet gewoon een willekeurige activiteit maar een mentale gesteldheid waarin je even de wereld om je heen kan vergeten. Een gelegenheid om bezig te zijn met ontspanning en vaak ongewone fysieke inspanning.
Ook verwerking van trauma, bij volwassenen zowel als kinderen, kan baat hebben bij spel.

Spelen als een kind

Spelen begint met je vriendjes op het strand, onbezorgd en vrij. In je jeugd (ook voor dieren) is spelen een vorm van leren. Je leert sociale interactie, beheersing van je fysieke kwaliteiten, regels, vrienden maken en behouden, etc. Later wordt het  speels stoeien met je partner.

Ontspannen spelen is een intrinsieke activiteit. Het gaat meestal niet om overwinningen maar om de vreugde van het spel. Het is de tijd die je met vrienden en goede kennissen doorbrengt.
Zelfs professionele spelers geven vaak aan dat het niet alleen om het geld en de roem gaat maar om de liefde voor de sport en de vreugde van het spel. En daar hebben ze jarenlange training en ontzegging van andere leuke activiteiten voor over.

Spel is een hogere expressie omdat zo weinig (wilde) dieren net als wij kunnen genieten van activiteiten die geen productief doel lijken te hebben.

Spel heeft zelfs een eigen vocabulaire en lichaamstaal. We gedragen en uiten ons anders. Je ziet de ietwat stugge boekhouder met krakende steunzolen zich ineens soepel en enthousiast bewegen tijdens een potje badminton. Het lijkt een andere persoon.

In studies van kinderen bleek dat hoofdzakelijk verleden tijd werd gebruikt alsof ze wilden aangeven dat ze iets uit hun herinnering opnieuw wilden beleven.
Er wordt ook een beroep gedaan op je fantasie om jezelf te kunnen uitdrukken en plezier te hebben. Je “speelt” even een andere rol dan door-de-weeks. En bij “vrij spel” vallen soms alle belemmeringen even weg omdat er geen regels meer zijn.

Neurologisch is spel soms een simulatie van een spannend moment. Er komt adrenaline vrij, niet door stress maar door opwinding en de uitdaging. Ook bij spelende honden is dit proefondervindelijk vastgesteld.

Waarom spelen?

Dieren spelen vooral als ze opgroeien en later om de sociale rangorde vast te stellen of te bevestigen. En seks/voortplanting is uiteraard een belangrijke reden om te spelen. Bij onze huisdieren, met name honden, hebben we het vermogen er in gefokt om een leven lang te spelen.

Maar hoe zit dat met mensen? Een theorie is dat spelende mannen minder agressief overkomen bij vrouwen die daardoor hun kinderen uit vorige relaties makkelijker aan een speelse man toevertrouwen. Vrouwen vertonen volgens die theorie speels gedrag om zich aantrekkelijker en jonger voor te doen.
Jonge ouders en gezinnen met meerdere kinderen van vergelijkbare leeftijd spelen meer dan kinderen van ouders die pas op latere leeftijd aan een gezin zijn begonnen.

Spel is ook een onschuldige manier om onze omgeving even te beheersen op een eenvoudiger manier. De regels van een spel zijn minder complex dan van het leven van alle dag. Mensen die de regels van een spel overtreden zijn al snel minder populair en worden niet meer uitgenodigd.
Vrijwillig spel is ook een vrije expressie met minder strenge consequenties.

Soms spelen we om onszelf fysiek te testen. Maar denksporten vereisen wel een goede fysieke gesteldheid op het hogere niveau maar zijn meer een uitdaging voor mentale processen. Solo spelen is een rustig tijdverdrijf maar mist de sociale component die we ook nodig hebben.

Zelf expressie

Je identiteit komt ook in je spel tot uiting. Van ontspannen genieten tot intens competitief en van uitgelaten tot geconcentreerd. Je karakter en je persoonlijkheid worden ongetwijfeld tijdens je jeugd ook gevormd door je spel ervaringen. En de manier waarop je laten speelt drukt dat ook uit.

En wat is de tegenpool van spel? Is dat werk? Nee, het is Depressie!!!
Heb je te weinig spel in je leven dan is wellicht de kans op depressie groter…

Recreatie is het woord dat bij spel past. Zie het eens als re-creatie, opnieuw creëren, verversen, oppeppen en nieuw leven inblazen. Dat is wat we zo nodig hebben na de eisen die het dagelijkse leven aan ons stelt.

Historisch

Na de industriële revolutie nam de hoeveelheid ‘vrije tijd’ toe, tot aan de werkweek van 40 uur en minder. Maar in die vrije tijd lijken we sinds de jaren ’70 steeds drukker te worden met allerlei activiteiten. Sommige experts menen dat de hoeveelheid tijd niet het probleem is maar wel de druk die we voelen om die tijd optimaal te gebruiken.
Voetbal-ouders zijn taxi-chauffeurs en sport begeleiders geworden, kinderen worden van sport naar muziekles en jeugd-yoga gesleept. Er zijn te weinig uren in de dag om naast verplichtingen voor werk en privé nog tijd te hebben voor ontspannen spelen met kinderen en vrienden. Spel wordt een wedstrijd met onszelf in plaats van vrijheid, plezier en ontspanning.

De verbinding van spel naar cultuur is ook makkelijk te duiden. Wedstrijden en competities zijn zowel tradities als sociale fenomenen. Balspelen zijn ooit begonnen met grote groepen mensen die in de straten mini-veldslagen leverden om de bal op een bepaalde plaats te krijgen. Straat tegen straat en wijk tegen wijk. Dat soort activiteiten hebben ongetwijfeld een rol gespeeld als uitlaatklep oor sociale spanningen. En wat builen en gebroken botten werden daarvoor op de koop genomen.

Work hard, play hard?

Er is altijd een groep mensen, hoofdzakelijk mannen met een flinke dosis testosteron, die extremen opzoeken om de intensieve belasting van werk en privé leven te compenseren. Grenzen opzoeken, thrill seekers, competitief, agressief, meer doen in minder tijd, niet speels meer… Dat soort ’type A’ mensen genieten van de spanning maar anderen die juist willen ontspannen met spel kunnen ‘uitslovers’ beter mijden.
Het is niet erg om te verliezen als je lekker hebt gespeeld. Maar is je speelgenoot een agressieve tegenstander die er op is gebrand om je telkens de grond in te boren dan zoek je al snel een ander maatje waar je gezellig mee kan spelen. En het strebertje kan zoekt maar een even gedreven tegenstander die hem/haar uitdaagt.

Wat doe je in het kader van Persoonlijke Groei met een tegenstander die één of meerdere niveaus onder jouw vaardigheden zit? Maak je die met de grond gelijk om lekker te scoren? Dan heb je nog veel groei voor de boeg. Don’t be an asshole (zie Posters)!
Speel je gewoon gezellig met iemand die onder je niveau zit, dan ben je wat verder in je ontwikkeling. Zet je ego opzij en help anderen met de vaardigheden die je hebt. Laat ze in hun waarde of help ze om hun vaardigheden te verbeteren. En zoek later iemand die jou uitdaagt en jou wat kan leren.