Denken: Je bent wat je denkt!

Informatie is voeding voor je geest, meestal het slechte fastfood van de media met gekleurde informatie met een zwaar accent op negatief nieuws. Aan zelfstandig denken kom je bijna niet toe. Neem evenwichtige informatie tot je en bepaal je eigen perceptie van de realiteit. Zelfstandigheid en openstaan voor objectieve informatie zijn aspecten van een persoonlijke ontwikkeling. Wees je vooral bewust van je veronderstellingen en vooroordelen.

Zie de opsommingen van voordelen, nadelen, goede en slechte gewoontes, onze ondersteuning en referenties aan het einde van deze pagina.

Waarom ‘denken’

“Onze geest is als een gek dronken aapje dat net op een schorpioen is gestapt” is een Boeddhistische voorstelling van ons bewustzijn. Gedachten springen als vlooien door en over elkaar heen en zelden nemen we de tijd om rustig na te denken. Bovendien is het grootste deel van onze duizenden dagelijkse gedachten… negatief. Let maar eens op wat je jezelf de hele dag door ‘vertelt’… soms wil je met iemand die zoveel onzin uitkraamt helemaal niet omgaan!

Onze hersenen zijn de meest complexe structuur in het universum met meer mogelijke verbindingen dan er atomen in het heelal zijn (WOW!). Net als andere levende wezens hebben we een bewustzijn en reageren we op onze omgeving. Bovendien zijn we als hogere dieren zelfbewust net als onze evolutionaire neefjes de mensapen (en dolfijnen). Maar die hersenen gebruiken we meestal alleen voor alledaagse taken. Zoals besluiten of we 1 of 2 sneetjes brood zullen eten, die lekkere buurvrouw of -man zullen bespringen of tijdens een ritje met de auto links- of rechtsaf zullen gaan. Een enkele keer krijgen we een grotere uitdaging te verwerken, maar dat is toch redelijk zeldzaam.
Echt diep nadenken over wat we willen bereiken, wat onze normen en waarden ons ingeven, doen we zelden.

Denken om te groeien

Als we willen groeien en ons als mens willen ontwikkelen, dan is beheersing van onze mentale processen een vereiste. En niet alleen op het gebied van ´logisch denken´. Maar met name met betrekking tot hoe we ons voelen, de emoties (en onze reacties erop). Daar bovenop komt nog een schep instinctieve reacties die voortkomen uit achterhaalde evolutionaire processen (onze hersenen zijn grotendeels gevormd op de savanne… “Pas op een leeuw! Aarrgghhh!”).

Werken aan je Persoonlijke Groei (PG) is een Renaissance voor je geest. Wees en word je bewust over waarom en hoe, word nieuwsgierig. Bestudeer manieren om meer controle over je denkprocessen en je emoties te krijgen.

Psychologen en neurologen hebben de afgelopen jaren veel nieuwe inzichten ontwikkeld over de werking van onze hersenen, ons bewustzijn en ons onderbewustzijn. Traditioneel hielden deze wetenschappers zich voornamelijk bezig met de pathologie – ziekten en afwijkend gedrag. De afgelopen decennia heeft met name de positieve psychologie zich sterk ontwikkeld. Die houdt zich niet bezig met mentale afwijkingen maar met hoe we ‘normaal’ en optimaal functioneren. Dat laatste is ook een hele opgaaf om te definiëren, gezien de grote individuele verschillen. In het kader van PO is het belangrijk om daar kennis van te nemen en zelf te onderzoeken hoe je die inzichten kan toepassen.

Realiteit = subjectief

Wat is werkelijkheid? Er bestaat geen werkelijkheid, alleen onze waarneming en interpretatie. We leven grotendeels in een gedachtenwereld die bepaald wordt door wat we waarnemen met onze gebrekkige zintuigen… vergeleken met dieren. Daarnaast wordt onze beleving gekleurd door onze ongebreidelde fantasie om van elk gegeven een verhaal te maken, helaas vaak met weinig realiteitszin.

Wat nemen we tot ons als informatie over de realiteit om ons heen? De ‘nieuws’media die bol staan van negatieve informatie en waar positieve ontwikkelingen mondjesmaat gepubliceerd worden? Een krant met positief nieuws is toch erg saai!? Hoewel… een zender met ‘zakelijk’ nieuws is vaak een stuk positiever dan de doorsnee consumentenmedia. En niet alleen dat, de media geven zogenaamd een ‘objectief beeld’. Echt? Of wordt alles gekleurd om de ‘nieuwswaarde’ een beetje op te pimpen?
En dan de social media voor jouw verslaving aan triviaal nieuws. Ach… één van je Facebook’vriendjes’ heeft zijn teen gestoten! Maar goed dat je voor de 10-de keer dit uur naar je berichten hebt gekeken, want anders had je het gemist… Contact houden met vrienden is goed, maar via social media helaas heel vluchtig, oppervlakkig en met een veel te hoge frequentie. Telkens een kleine dosis bevestiging dat je ‘meetelt’, maar van heel weinig inhoudelijk betekenis. Een kwartier echt open en geïnteresseerd met iemand praten heeft veel meer kwaliteit qua contact dan 100 berichtjes… of 1.000…

Als je ’s ochtends 3 minuten het ‘nieuws’ hebt gekeken, geluisterd, gelezen… dan kan dat je stemming en je functioneren tot 8 uur daarna beïnvloeden.

Denk-detox

Ons denken wordt vervuild en versnipperd door negatieve, gekleurde en triviale informatie. In feite is het nauwelijks meer ‘informatie’ maar alleen ruwe ‘data’ waar we zelf wat mee moeten doen. We re-ageren er nauwelijks meer op… het is ruis geworden… en mentaal zwerfvuil.

Als je gezonder wilt denken, begin dan met het afkicken van de veelheid aan indrukken waar je toch niets mee kan. Praten met anderen over de waan van de dag is meestal herkauwen zonder veel toe te voegen. Goede inhoudelijke gesprekken zijn zeldzaam en de meeste mensen hebben sowieso geen tijd om zelf feiten over actuele gebeurtenissen na te trekken.
Maar er zijn toch nog heel wat mensen die graag kritisch en onafhankelijk willen denken zonder op geitenwollen sokken door het leven te gaan. Mensen die bereid zijn om hun geest te ontginnen, goede informatie tot zich te nemen en verantwoordelijkheid op zich te nemen voor hun mening.

Emoties

Emoties beheersen een groot deel van ons leven en meestal op een reactieve manier. Je scheldt op de !@#$% die je afsnijdt in het verkeer, de collega die je werk afkraakt, de vriend of vriendin die je ineens links laat liggen, etc. Voor een deel zijn de reacties hormonaal gedreven (van bevestiging tot afwijzing), maar je kan er met mentale controle wel wat aan doen.

Als iemand iets doet waar je ‘last’ van hebt… dan is dat niet per definitie persoonlijk.
Achteraf hoor je “Oh sorry, ik had je niet gezien” of “Dat ging helemaal niet over jou” of “Ik zat even in de knoop met mijzelf over …”. Oftewel, “It’s not always about you!” Of zoals een column aangaf:

rond je twintigste vraag je je af wat ze over je zeggen
tegen je veertigste maak je jezelf daar niet meer druk over
na je zestigste weet je… dat anderen het zelden over je hebben

Dus, onzekerheid is ook een kwestie van… opgroeien.

De emotie is niet de gebeurtenis

… maar is jouw interpretatie en reactie op die gebeurtenis

Een emotie kan hormonaal bepaald zijn – “Wow… lekker ding” maar vaker is het een interpretatie van een gebeurtenis. En die emotie is niet hetzelfde als die gebeurtenis zelf… maar alleen jouw reactie! Dus stel die twee niet gelijk aan elkaar en je bent vanzelf een stuk minder opvliegend… na een paar maanden oefenen…

Als je een emotie voelt opkomen, dan kan je je afvragen: “Wat gebeurt er (feitelijk), heb ik daar controle over of niet?” Zit wat er gebeurt tussen je oren, of ben je er door je handelen verantwoordelijk voor, dan heb je enige mate van controle. De volgende keer dus opletten dat je niet weer in dezelfde valkuil stapt! Arrghhh!
Is het iets wat iemand anders doet… dan heb je geen controle. Je kan in het laatste geval de betreffende persoon er (rustig) op wijzen dat diens handeling een effect op jou heeft – en ultiem een emotie tot gevolg heeft… “Ik voel me …. door wat jij doet”. Vaak zal de ander schrikken omdat zij of hij zich van geen kwaad bewust was.

Vergeef jezelf

Emoties over jezelf zijn zaken waar je het meest voor op moet passen. “Oh, waarom heb ik dat nu weer stom gedaan! Ik haat mijzelf!”. Niet doen! Vergeef jezelf je fouten, leer ervan en ben je bewust (!) dat je het de volgende keer beter kan doen. Hoe kan je van anderen houden als je niet een beetje van jezelf kan houden en geduld met jezelf kan hebben!?
Heb je (per abuis) iemand gekwetst of als reactie ’teruggeslagen’, toon dan berouw en vraag om vergiffenis voor je fout. De kans is groot dat je met openhartigheid vrienden wint of in ieder geval een begrijpende verstandhouding.

Emoties beïnvloeden onze gezondheid door endocriene systemen. Als je met je gedachten (piekeren, onzekerheid, angst) negatieve emoties opwekt, dan kunnen die schadelijke effecten hebben. Maar een positieve instelling (optimisme, vriendelijkheid, dankbaarheid) kunnen een positief effect op je gezondheid hebben.

Levensdoelen en zingeving

Wanneer heb je voor het laatst (eerst?) tijd genomen om eens rustig na te denken over jezelf, je wensen, dromen en ambities? Je levensdoelen (liefst specifiek, wat en waar ben ik over 1, 2, 5 of 10 jaar) en de zin in het leven voor jou (van praktisch tot spiritueel).

Neem de tijd voor jezelf.
Iedereen is verschillend, je kan nadenken door:

In de natuur, wandelend of zittend onder een boom, je gedachten te concentreren op wat je wilt bereiken. Je missie of een nieuw doel in je leven ligt op je te wachten!
Schrijven (dagboek, liefst met pen en papier) of desnoods dicteren (spraak naar tekst), tekst, gedicht, song, etc.; jouw expressie!
Praten met een vriend of vriendin… maar soms helpt het om over jezelf te praten met een volslagen vreemde die je nooit meer zal zien.
Teken of doodle wat in je hoofd zit.
Maak een mindmap.

Schrijf je conclusies en/of je gedachtegang op. Het maakt niet uit of je het ooit nog eens naleest, eenmaal opgeschreven, blijft het je beter bij.
Een korte dagelijkse reflectie helpt. Idem een wekelijkse of maandelijkse sessie, waarin je teruggaat naar de oorspronkelijke formulering van je doelen.

Voordelen

Een gezonde geest in een gezond lichaam; als je werkt aan de eerste fundamenten van je welzijn door beter te eten, te bewegen en te slapen, dan is gezond denken de volgende stap om van jezelf een beter mens te maken.
Mentaal actief blijven – vooral samen met fysieke activiteit – beschermt je tegen veel ouderdomskwalen.
Breng structuur in je leven met een Persoonlijk Systeem, waarin waarden en gewoontes een plaats hebben.
Onafhankelijk en kritisch denken maakt je waardevol voor je omgeving en de maatschappij, omdat je niet meer blindelings de kudde volgt.
Wees dankbaar voor wat je hebt en toon dat ook aan anderen. Schrijf ’s ochtends eens op waar je die dag dankbaar voor mag zijn en herhaal dat ’s avonds als afsluiting van de dag.
Door positieve informatie tot je te nemen, ga je meer positieve kanten aan het leven herkennen en kan je er intens van genieten. Niet als positievo met een roze bril, maar via bewuste beleving van de betere manieren van denken.
Door gezond te denken kan je vooroordelen loslaten en begrip ontwikkelen voor de normen en waarden van anderen, en voor hun beweegredenen. Daardoor ben je ook beter in staat om tot een volwassen dialoog met anderen te komen, in plaats van polariserende wellus-niettus-spelletjes waaraan de politiek zich steeds meer schuldig maakt in de drang om op te vallen.
Door de tijd te nemen om na te denken kan je een bewust beeld opbouwen over de zin van jouw leven; en de betekenis van de mensen om je heen.
Zie kansen en uitdagingen en manieren om bij te dragen aan het geluk van anderen.
Aanvaard de kansen die je hebt en de keuzes die je kan maken om een betere versie van jezelf te worden.
Accepteer dat je door zinvolle bijdragen zelf geluk kan vinden, in de voldoening die het je geeft dat je anderen kan helpen, betaald of onbetaald.

Goede gewoontes

Voedt je geest met positieve informatie en laat je niet steeds afleiden, of 5 dingen tegelijk proberen doen.
Kies een richting die je op wilt (en waarom). Kies voor Plus of Min. Elke keuze heeft consequenties. Probeer wat uit en kijk of het werkt. Niets doen is ook een keuze.
Kies voor groei! Blijf niet zitten waar je zit en accepteer je de uitdaging om je geest te laten groeien in meerdere richtingen?
Lees een boek, bij voorkeur non-fictie. Kies eens een boek over een onderwerp dat voor jou een uitdaging is of iets waar je nog geen kennis van hebt.
Saboteert jezelf niet met vragen als “wil ik het wel… echt, kan ik het wel, durf ik het wel, wat als…”. So what!? Probeer iets en leer van de ervaring. Succesvolle mensen hebben uit de puinhoopjes van mislukkingen zinvolle informatie gewonnen over wat wel werkt (voor hen).
Een positieve of actieve houding straalt uit naar de mensen om je heen. Je bent het product van de mensen waar je het meest mee omgaat en je hebt ook effect op hen.

Slechte gewoontes

Geen bewuste keuzes maken en alleen reageren op externe prikkels waardoor je in feite stuurloos bent. Zonder een gekozen richting kom je terecht waar het lot je heen stuurt. Wil je een speelbal zijn van de golven of je zeil spannen om een gunstige wind te kiezen?
Voed je geest niet met overwegend negatief ‘nieuws’ maar met zinvolle informatie en wijsheid.
Zie Digital detox.
Negatieve informatie zet je aan tot negatief denken en zet aan tot twijfel aan jezelf. Het sloopt je zin om je voor zinvolle zaken in te spannen.
Een negatieve of apathische houding straalt uit naar de mensen om je heen. Je bent het product van de mensen waar je het meest mee omgaat en je hebt ook effect op hen.
Vermijd triviale informatie. Als je eraan verslaafd bent, beperk je dan tot 1 kattenvideo per dag en kick geleidelijk af.
Begin steeds wat anders dat je interesseert en maak lopende zaken niet af.
Denken maar niet doen. Je leert alleen door te doen en te experimenteren. Alleen denken is dromen, leuk, maar niet effectief.

Ondersteuning

Spreadsheet gewoontevorming, zie Downloads.

Referenties

Meditatie apps & websites
Medium.com; interessante artikelen en ‘longreads’ (TL;DR = TooLong;DidnotRead)
Bloggers met een boodschap zoals StevePavlina.com / MarkManson.net / JamesClear.com