Gezond eten is voor deze meeste mensen vanzelfsprekend maar ‘echt eten’ kennen maar weinig mensen. Velen weten nauwelijks wat gezond eten is en nemen aan dat alles wat je in de winkel kan kopen per definitie wel te vertrouwen is. Na het lezen van het boek van Pollan heb je mogelijk wat moeite om nog eten door te slikken dat uit de ‘voedingsindustrie’ komt.
Subtitel: Manifest van een Eter
In principe komt het er op neer dat de voedingsindustrie een machtige lobby heeft die generaties politici heeft geringeloord. Eten wordt als ‘veilig’ geclassificeerd als er minder dan een ‘wetenschappelijk bepaald’ gehalte van toxines in zit, inclusief poepbacteriën!
Dat wil niet zeggen dat ‘ambachtelijk bereide’ voedingsmiddelen zuiverder op de graat zijn. Vaak komen ze uit een fabriek en worden enkel bereid op basis van een ‘ambachtelijk recept’. Als een product echt ambachtelijk is dan heeft de bereiding in ieder geval geen hordes slachtoffers gemaakt. Dat kan de voedingsindustrie in ieder geval niet claimen met de honderdduizenden doden door hartkwalen, suikerziekte en kanker.
Volgens Pollan is alles waar ‘Gezond’ op staat een
misleiding door marketing. Op een appel staat niet zo’n stempel, aangenomen dat de gebruikte dosis landbouwgiften onder de wetenschappelijke (..) norm zit en dat er slechts een beperkt (acceptabel) aantal proefdieren aan een overdosis overleden is.
Voedingsachtige producten
Pollan maakt een onderscheid tussen ‘echt eten’ en ‘voedingsachtige’ producten. De eerste categorie betreft basis producten waar weinig of niets aan bewerkt is. Een stuk fruit of groente is (goed gewassen) een stuk veiliger dan bewerkte producten waar god-mag-weten allemaal aan verpest is.
Onder het mom van ‘wetenschap’ worden basis producten geanalyseerd, gesplitst in de aparte componenten en vervolgens weer tot een ‘beter’ product samengesteld. Zo komt men tot iets wat bv. minder vet en meer vitamines bevat en daarmee beter zou zijn dan het origineel.
Het probleem is echter dat met het vet ook een deel van de smaak verdwijnt en dat wordt weer gecompenseerd met bv. suiker. Het resultaat ziet er uit als ‘gezond ete
n’ maar is dat niet per definitie. En de kosten zijn – door de energie en arbeid van de bewerking – een veelvoud van het origineel. Slecht voor de consument is zowel het lijf als in de portemonnee.
Gemak is te vaak ongezond
Veel van de kant-en-klaar producten in de supermarkt zijn dan ook niet echt bevorderlijk voor de gezondheid. Hoe meer aan bewerkt is, des te slechter. Dus een maaltijdsalade is dan wel te vertrouwen en ‘gezond’? Je zou zeggen van wel, maar de publicaties over een overmaat aan toegevoegde smaakstoffen (lees ‘zout’ als smaakversterker) zijn legio. Een vers bereide salade is makkelijk uit zelf uit basis producten te maken maar wat je in de super koopt is ‘vers’ binnen de eigen normen. En ‘vers’ is een leugen voor groenten die een dag eerder gesneden zijn met een handvol garnalen of wat zalmsnippers er over heen.
Eet cultuur
Als je sommige mensen in de supermarkt met karren vol bewerkte producten naar de kassa ziet rijden dan hebben we het meer over een vreet-cultuur dan een eet-cultuur. Waar Pollan op doelt is dat in bv. de landen rond de Middellandse zee de gemiddelde gezondheid redelijk goed is voor degenen die zich houden aan het Mediterrane dieet. Is dat vet-arm met veel bewerkte producten? Nee, veel olijfolie en vis, koolhydraten in de vorm van pasta, etc. En toch weten de mensen die deze eet-cultuur aanhouden al vele generaties te overleven.
Opvallend is ook dat de Fransen op ‘wetenschappelijke’ basis veel te vet eten, te veel drinken, etc. Maar toch gezonder zijn dan bv. de Amerikanen, het land van de fast-food. Een belangrijk verschil zit hem in de hoeveelheid eten en de tijd die men neemt voor goed eten samen met sociale contacten. De porties in Amerika zijn meestal dermate groot dat veel restaurant gasten naar huis gaan met een doggie-bag met restjes. Die zijn waarschijnlijk niet voor de hond, ook niet voor de poes maar voor de baas als die tegen bedtijd nog wat lekkere trek krijgt. In een Amerikaanse supermarkt sla je stijl achterover van een complete gang met 50-100 verschillende maagtabletten. Waar zouden ze die allemaal voor nodig hebben (retorische vraag)?
Bordje leeg? Liever niet!
In echte eet-culturen eet men zich nooit 100% (of meer) vol maar vaak 70% of minder (genoeg en dan ’s avonds nog een snackje). Gezellig tafelen is daar geen kwestie van lang en overvloedig eten maar bescheiden hoeveelheden van traditioneel bereide producten. En minstens zo belangrijk is het genot van een wijntje en een stimulerende conversatie. Dat is wat anders dan met het bordje op schoot voor de TV de magnetron maaltijd naar binnen werken. Samen eten en de moeite nemen om goed bereid eten te waarderen is onderdeel van de eetcultuur. Dus niet zelf wat klaarmaken en de kinderen hun eigen gang laten gaan om maar wat te snacken uit de koelkast zoals helaas in te veel gezinnen gebeurd. Omdat we niet meer samen eten (en praten), weten we niet van elkaar wat we doen en zonder communicatie groeien we uit elkaar.
Advies
Het advies van Pollan is “Eet echt (onbewerkt) voedsel, eet met mate en eet hoofdzakelijk groente”.
Door dat laatste kreeg hij de vegetarische beweging over zich heen want gezond eten met vlees Kan natuurlijk niet… volgens hen. En de aanhangers van biologische producten vonden het boek ook niet ver genoeg gaan. Een de vlees-industrie is boos, en de bakkers, etc. Alleen de groentenboeren hebben nog niet geklaagd.
Iedereen die zijn nek uitsteekt met een mening riskeert dat anderen negatief reageren. En Pollan heeft nog wel zo gezegd “ik ben alleen maar een ‘eter'”… die niet om zeep gebracht wil worden door de voedingsindustrie.
In het boek vindt je ook informatie hoe je snel van diabetes type 2 af kan komen die veelvuldig optreed door een verkeerd dieet. Gewoon een kwestie van ‘echt eten’ in plaats van voedselachtige producten.
Een lezenswaardig boek dat je hopelijk aan het denken zet. Gebruik hoofdzakelijk volkoren producten, leer goed en slecht vet te onderscheiden en neem de moeite om voor jezelf te koken. Leer koken (!) als onderdeel van je Persoonlijke Ontwikkeling, eet met mate en geniet vooral van lekker en gezond eten.
[spacer height=”20px”]
Beoordeling door lezers op Goodreads.com.
Engelse versie Inkijken/Kopen op Amazon.com