De 13 deugden van Benjamin Franklin

Benjamin Franklin (1706-1790) was een opmerkelijke en toonaangevende figuur in het Amerika van de 18 eeuw. Hij begon als creatieve zakenman (drukker) en ontwikkelde zich als schrijver, wetenschapper en politicus. Hij stond aan de wieg van veel Amerikaanse instituten. Zijn portret staat nog steeds op de 100-dollarbiljetten in de VS.

Op 20-jarige leeftijd – in 1726 – zette Benjamin Franklin een systeem op om zijn karakter te ontwikkelen aan de hand van 13 deugden. Dit als invulling van de waarden die hij belangrijk vond in zijn leven. Achter de lijst deugden hield hij in 7 kolommen dagelijks bij in hoeverre hij zich hield aan zijn voornemens. Op deze manier maakte hij elk van de deugden een gewoonte. Voor alle duidelijkheid, hij hield niet bij hoe goed hij zich aan de deugden hield, maar zette een zwarte punt (of meerdere) als hij er op een dag tegen gezondigd had.

Waarom 13 deugden en geen 10 of 12? Franklin was al jong geïnteresseerd in wiskunde en wetenschap. Met 13 deugden en 7 dagen per week registratie, doorliep hij de tabel in 13 weken, oftewel een kwartaal. Op die manier oefende hij elk jaar 4 maal zijn lijst met deugden voor gewoontevorming. Of zoals Aristoteles zei, “Uitmuntendheid (deugdelijk?) is een gewoonte“.

De 13 deugden van Benjamin Franklin zijn niet zo onderhoudend als Ocean’s 13, maar kunnen als buit voor iedereen rendement opleveren. De waarden die hij belangrijk vond komen wellicht wat puriteins over, maar dat hoorde bij de tijd waarin hij leefde.

1. Matigheid (Temperance)

Toelichting Franklin: Eet je niet klem tot je wezenloos bent, drink niet tot je van de wereld bent.
(Eat not to dullness; drink not to elevation.)

Dit komt deels overeen met deugd nr. 9, Gematigdheid (in het Engels duidelijker onderscheiden).

Geniet met mate. Jezelf volproppen met eten of snacks is wat anders dan van je eten genieten. Ga voor kwaliteit en niet voor kwantiteit. Ook Michael Pollan rapporteert dat in veel eetculturen, ook de Bourgondische (!), het normaal is dat je je niet helemaal vol eet.
Let wel dat Franklin dit schreef ver voor de ‘supersize’ maaltijden in de Amerikaanse fastfood restaurants. Wijze woorden!
Ook met drinken – en andere middelen die je perceptie aantasten – kan je beter genieten met matigheid. Anders moet je de volgende dag toegeven dat je absoluut niet meer weet wat je hebt gedaan. De vraag die je kan stellen aan jezelf is, welke realiteit je probeert te verdringen (of verdrinken). En of de naweeën van je uitspatting (die je nauwelijks meer kan herinneren), wel de moeite waard zijn (kosten en tijdverdrijf).
Geniet van het leven en wat je mag meemaken. Overvloed schaadt. “Met volle teugen van het leven genieten” is wat anders dan onmatigheid,waardoor je jezelf en anderen op den duur schade toebrengt.

Zie ook het artikel Bordje leeg eten.

2. Stilte (Silence)

Spreek alleen wanneer jezelf of anderen er voordeel van hebben, vermijd conversaties zonder inhoud.
(Speak not but what may benefit others or yourself; avoid trifling conversation.)

Dit lijkt afgeleid van het Bijbelse “Spreken is zilver, zwijgen is goud”. Goud is zeldzaam en mensen die goed luisteren zijn nog veel zeldzamer. Kleppen is makkelijker dan goed luisteren en nadenken. Benjamin Franklin vond het belangrijk om alleen zijn mening te geven, als hij dacht dat hij of anderen er iets aan hebben. Een goed advies in een wereld vol talkshows, waar gezien worden en een mening hebben belangrijker zijn dan bijdragen aan oplossingen.
Wie durft er vandaag de dag nog eerlijk te zeggen “Ik weet het niet” of “ik heb er geen mening over”. Wees eerlijk over gebrek aan informatie of interesse, dat is beter dan voordoen dat je kennis of een weloverwogen mening hebt. Je bent niet verplicht om een mening te hebben. Zie o.a. WelIngelichte Kringen en andere verantwoordelijke journalistiek. Vermijd de sensatiepers.
Gezellig over koetjes en kalfjes praten kan op zijn tijd, maar verspil geen tijd aan mensen en onderwerpen die je niet op waarde kan schatten.
Deze visie op stilte gaat deels ook op voor schrijven, maar daarbij heeft de lezer in ieder geval een keuze om te lezen of niet. Niet te veel aandacht op richten, want dan schiet ik mijzelf in de voet!

3. Ordelijkheid (Order)

Geef alles hun plaats en geef elk deel van je activiteiten hun tijd.
(Let all your things have their places; let each part of your business have its time.)

Weet waarom je iets doet. Wat is de reden dat je ergens aandacht aan schenkt? Wat is je inspiratie en motivatie. Ga na of er zaken zijn die je ‘gewoon’ doet zonder reden.
Wanorde kost meer tijd dan je denkt. Handel noodzakelijke dingen zo veel mogelijk in één keer af. Laat je niet afleiden en focus op het moment, wat is NU zinvol en noodzakelijk.
Geef al je verplichtingen de tijd die ze nodig hebben. Het maakt niet uit of die verplichtingen bewust gekozen zijn, of dat ze impliciet zijn door je rol in de maatschappij. Neem je verantwoordelijkheid.
Kan je iets minder goed of ontbreekt de tijd om het goed te doen, besteed het dan uit. Administratie en belastingen zijn een goed voorbeeld (ook minder zorgen).

4. Beslistheid (Resolution)

Neem je voor om te doen wat nodig is en voer je voornemens zonder falen uit.
(Resolve to perform what you ought; perform without fail what you resolve.)

Doen waar je voor staat is een forse kluif! Te vaak doen we liever waar we zin in hebben, in plaats van wat noodzakelijk is. Door uit te gaan van je waarden, stel je bewuster doelen in je leven en neem je afgewogen beslissingen. Maar de meeste mensen zijn niet zo principieel. De consequentie is dat elke beslissing op het moment gewogen wordt, alsof ze een dobbelsteen gooien. Dit is op den duur vermoeiend, zoniet frustrerend.
Heb je eenmaal een beslissing genomen op basis van je waarden en levensdoelen, krabbel dan later niet terug, omdat je er geen zin in hebt in het moment. Dit is een kwestie van zelfdiscipline. Je kan het nemen van beslissingen zien als een Managementtaak. Bij de uitvoering doe je wat eerder besloten is als Werknemer, tenzij de basis voor de beslissing achterhaald is.
Of maak je liever zelf de dienst uit op basis van het gevoel ‘wel of geen zin’. Kom eens aan bij je baas (of je partner) met “Hee, ik heb toch maar besloten om het roer om te gooien en onze beslissing terug te draaien”. Wees consistent en sta voor je beslissingen, niet star en inflexibel maar omdat er een moment van besluiten is en een moment van uitvoeren. Bijsturen is goed, 180 graden de andere kant op (zonder overleg) maakt je onbetrouwbaar.
Als je telkens weer terugkomt op eerdere beslissingen, dan is dat een teken van onzekerheid. Of je leeft in een te onzekere omgeving. Verander je doelen, je instelling of je omgeving. Maak keuzes en hou vol.

5. Zuinigheid (Frugality)

Maak alleen onkosten die goed zijn voor anderen of jezelf, d.w.z. verspil niets.
(Make no expense but to do good to others or yourself; i.e., waste nothing.)

Waarom zou je kosten maken ‘voor de leut’ of zonder rechtvaardiging? Onkosten zijn alleen te rechtvaardigen als ze bijdragen aan het resultaat (kwaliteit of tijdigheid).
Verspilling, van tijd of geld, beperkt je in je keuzes en vrijheid om een goed resultaat te behalen.
Je kan je geld maar één keer uitgeven. Ga voor kwaliteit en duurzaamheid. Waarom zou je een prul kopen en weggooien als je ook degelijke dingen kan gebruiken, onderhouden en hergebruiken. De cyclische economie wordt steeds meer een noodzaak.
Als je de keuze maakt om jezelf en anderen af en toe te verwennen met een beetje luxe, dan is daar niets mis mee. Maar het moet geen patroon worden voor je eigen genot. Dan denk je alleen aan jezelf en daalt je waarde voor andere mensen. Hedonisme is helaas van deze tijd, maar ‘alleen maar leut’ is geen waarde voor de lange termijn.

6. IJverigheid (Industry)

Verspil geen tijd, werk altijd aan iets zinvols, sluit onnodige acties uit.
(Lose no time; be always employ’d in something useful; cut off all unnecessary actions.)

Benjamin Franklin was altijd wel ergens mee bezig. Hij was in de 40 toen hij voldoende bezittingen had om niet meer te hoeven werken. In plaats van nog meer bezittingen te vergaren of niets te doen, koos hij voor wetenschap en maatschappelijke bijdragen. Dat leverde hem voldoening en respect op.
Zinvol werk doen geeft vervulling. Je hebt plezier in het werk en kan trots zijn op de resultaten. Het geeft je leven betekenis. Wij zijn gemaakt om waarde voor anderen te leveren, niet om te luieren en te lanterfanten. Dat laatste is een wat leeg en richtingloos bestaan. Ahem … ‘reality shows’… slechte rolmodellen.
Resultaat van zinvol werk is een intrinsieke beloning (eigen motivatie vanuit je waarden). Werk je grotendeels op basis van wat anderen van je denken of geven (extrinsiek), geloof je dan echt in de kwaliteit van wat je doet en werk je met plezier?
Als iets geen wezenlijke bijdrage geeft voor een resultaat, laat het dan liggen. Je kan dit ook doortrekken naar de 80-20% regel van Pareto, 80% van het resultaat komt uit 20% van de inspanning. Werk met focus aan de hoofdzaken om genoeg tijd en energie over te hebben om de puntjes op de i te zetten, of om bijdragen met een te beperkt resultaat te schrappen.

7. Oprechtheid (Sincerity)

Gebruik geen pijnlijke misleiding, denk onschuldig en inhoudelijk. Als je spreekt, gebruik dan deze regels.
(Use no hurtful deceit; think innocently and justly, and, if you speak, speak accordingly.)

Wees oprecht en eerlijk. Verkoop geen wrakke tweedehandsjes als ‘zo-goed-als nieuw’. Lever aan anderen wat ze nodig hebben met hulp, werk en adviezen. Verkoop geen zaken met dubieuze waarde of geef eerlijk aan wat een ander er nog aan kan hebben.
Als je levert op basis van niet-goed-geld-terug en daar dan ook voor staat, dan kweek je vertrouwen. Dat is helaas een benadering die niet alle bedrijven en mensen goed begrijpen. Je valt of staat met de reputatie die je zelf kweekt. En met een toenemend aantal ZZP-ers is reputatie fundamenteel voor je succes.
Wees goed en oprecht in je denken en uitingen. Maar let op voor mensen die alleen op hun eigen voordeel uit zijn, ook al zeggen ze jou te willen helpen. Pas op voor ‘vissertjes’.
Ga ervan uit dat andere mensen doorgaans goede bedoelingen hebben, net als jijzelf. Probeer waar mogelijk een Win-Win resultaat te bereiken en vermijd ‘zero-sum’ uitkomsten (1 winner en 1 verliezer). Stephen Covey geeft aan dat ‘No deal’ beter is dan zero-sum.

8. Rechtvaardigheid (Justice)

Kwets niemand onnodig en kom je plichten na.
(Wrong none by doing injuries, or omitting the benefits that are your duty.)

Door rechtvaardig te zijn in je omgaan met anderen en je plichten na te komen, ben je een prettig en betrouwbaar persoon. Dit zijn twee aspecten van ‘een goed mens’ zijn.
Waarom zou je mensen onnodig kwetsen? Wat schiet je daarmee op?
Een beetje tact en eerlijkheid maken je prettig in de omgang. En als mensen op je kunnen vertrouwen dan ben je iemand waarmee men graag omgaat.
Rekening houden met andere mensen, hun gevoelens en belangen, is de smeerolie van het sociale leven. Benjamin Franklin wist vaak op een subtiele manier mensen voor zich te winnen. Bijvoorbeeld door om een gunst te vragen (en de de ijdelheid van iemand indirect te strelen) en vervolgens een gunst te verlenen als tegenprestatie. Zo kweekte hij vertrouwen op een heel natuurlijke manier.
Als deze deugd je niets lijkt, maak dan schampere opmerkingen over anderen en denk alleen aan jezelf. Ga vervolgens na hoeveel voordeel het je oplevert! Eerlijkheid, tact en betrouwbaarheid geven je veel voordelen. En bovendien beperkt het je persoonlijke stress.

9. Gematigdheid (Moderation)

Vermijd extremen, heb geduld met kwetsende zaken voor zover ze het waard zijn.
(Avoid extremes; forbear resenting injuries so much as you think they deserve.)

Dit sluit aan bij deugd nr. 1, een goede stemming behouden.

Steeds de grenzen opzoeken brengt je in de problemen. Het is een manier om je uit je comfortzone te brengen, maar niet de meest gezonde. Je volstoppen met eten en drinken lijkt leuk, maar je betaalt uiteindelijk de prijs qua gezondheid. Ook ander extreem gedrag, met name tegenover anderen, kan je in de problemen brengen.
Het gezegde is dat alles was ‘te’ voor staat, niet goed is. Te veel, te weinig, te snel, te gulzig, te gierig, te verkwistend, etc. Een goed leven is veelal een kwestie van de juiste maat weten. Maar te goed is ook niet goed.
Je kan evenwicht bereiken door plezier te hebben, maar niet ten koste van alles, hard werken maar je gezondheid en je relaties er niet voor opofferen, vriendelijk te zijn zonder te slijmen, onvrede rationeel aanpakken zonder steeds uit je slof te schieten, en ga zo maar door.
Met matigheid zorg je voor jezelf, je gezondheid, je stemming en je gelijkmatigheid (zie deugd nr. 11). Franklin was succesvol, omdat hij zaken die voor hem belangrijk waren de juiste aandacht gaf zonder te overdrijven. Het bracht hem zakelijk succes als drukker en uitgever, en later als wetenschapper, schrijver en politicus.
Benjamin wordt op latere leeftijd afgebeeld als een gezette persoon met hangwangen. Maar in die tijd was een flinke buik dan ook een voorbeeld van welvaart. En dat terwijl hij in zijn jeugd behoorlijk atletisch was en met name een goede zwemmer (als een zeehond). Hij werd ook – redelijk ongewoon voor die tijd – vegetariër. Uiteindelijk is hij met matigheid 84 geworden, een respectabele leeftijd en zeker in die tijd.

10. Verzorging (Cleanliness)

Tolereer geen vervuiling in lichaam, kleding of verblijf.
(Tolerate no uncleanliness in body, clothes, or habitation.)

Jezelf schoon houden lijkt vanzelfsprekend, maar vroeger ging niet iedereen elke dag onder de douche. En dat kon je ruiken en zien.
Voor je gezondheid en voor de verhoudingen met anderen is reinheid belangrijk. Het kan ook uitmaken hoe mensen je zien en behandelen, ook al maakt het jezelf niet uit.
Jasje, dasje of mantelpakje is tegenwoordig gelukkig geen verplichting meer. Maar om altijd en overal een denim-kostuum te dragen is ook wat onverschillig.
Welke indruk maak je als je op een begrafenis verschijnt (wanneer dat weer mag) in uitgelubberde jeans, laat staan een slobberige trainingsbroek? Enig respect voor je verschijning is ook een vorm van respect voor anderen.

11. Kalmte (Tranquillity)

Laat je niet verstoren door triviale zaken, of gewone en onvermijdbare ongelukken.
(Be not disturbed at trifles, or at accidents common or unavoidable.)

Ook deze deugd sluit aan bij nr. 1 (Stemming) en nr. 9 (Matigheid). Ons humeur kan variëren van sacherijnig hangen tot homerisch lachen, van onverschillig tot snel geïrriteerd (lange tenen) en explosieve woede.

Als je kiest voor gelijkmatigheid, dan neem je je op voorhand voor, om je niet uit je ‘hum’ te laten brengen. Je bent ontspannen bezig met mensen en zaken, en niet onderhevig aan dramatische verschuivingen in stemming. Marcus Aurelius hield zich elke ochtend voor dat hij walgelijke mensen ging ontmoeten, maar dat hun gedrag hem niet zou kunnen raken.
Kies ervoor om je in het verkeer niets aan te trekken van aso’s. Laat ze maar voor gaan. Hardrijders zijn doodrijders. Wens ze zelfs geen eenzijdig ongeluk toe. Waarom zou je je stemming laten bepalen door de grillen van een ander.
Benjamin Franklin had deze instelling mogelijk overgenomen van de Stoïcijnen (zie Aurelius hierboven) Die gaan ervan uit dat één van de weinige dingen waar je beheersing over hebt, je eigen gedachten zijn. Je laat niet toe dat iemand naar believen iets met je lijf doet (helaas blijft dat toch voorkomen), dus waarom zou je iemand de controle over je eigen geest laten hebben.
Als je geen zelfbeheersing hebt die gegrond is in de bovenstaande filosofie, dan ben je een speelbal van de stemmingen van anderen. Een bewuste keuze voor Gelijkmatigheid beperkt blind reageren (re-Ageren!) en geeft je controle. Of zoals Stephen Covey het aangeeft, het cruciale moment tussen stimulus en reactie.

12. Kuisheid (Chastity)

Gebruik seks met mate en alleen voor gezondheid of voortplanting, nooit tot afstomping, zwakte of schade aan je eigen of een anders rust en reputatie.
(Rarely use venery but for health or offspring, never to dullness, weakness, or the injury of your own or another’s peace or reputation.)

In feite is dit een specifieke afgeleide van nr. 9 (Matigheid). Met deze deugd kies je ervoor om geen speelbal te zijn van je hormonen, of de prikkels die anderen je geven.

De haantjes die constant ‘achter hun pik aanlopen’ lijken stoer, maar maken nauwelijks een keuze. Ze worden gestimuleerd door elke prikkel en maken constant insinuaties. Voor ons noorderlingen komt de ongeremde seksualiteit van mensen uit de zuidelijke landen vaak wat overdreven voor.???
Seks is gezond, fysiek en mentaal, een heerlijk samenzijn. De meesten kiezen voor een vaste partner en niet voor het risico van veel en vluchtige contacten. Als je de behoefte hebt aan constante bevrediging, dan is er vaak een pathologische oorzaak. Een gezonde seksuele drang is goed, maar het kan overslaan in dominantie en narcisme.
Gezonde seks begint met respects voor je partner. Net zoals bij vriendschappen is begrip en steun fundamenteel. Als je openstaat voor elkaars behoeften, dan kan je veel problemen overwinnen. Let op: Je wilt zelden exact hetzelfde, maar kan wel begrip en medewerking tonen.
Mensen (OK, mannen…) die de gewoonte hebben om constant schuine bakken te vertellen, zijn eventjes populair (op het schoolplein). Maar sommigen blijven het doen om ‘populair’ te zijn. Ik merkte tegen een stratenmaker die dat doorlopend deed eens op “Goh Ed, die tegels liggen nog steeds opvallend glad”. Toen hij ietwat verdedigend vroeg “Hoezo”???”, antwoordde ik “Nou, met al die schuine bakken die eronder liggen”. Ik kan mij niet herinneren dat hij daarna nog aan de lopende band een ‘vuile bek’ had. Wie kaatst moet de bal verwachten.

13. Bescheidenheid (Humility)

Imiteer Jezus en Socrates.
(Imitate Jesus and Socrates.)

Het gezegde is niet voor niets “Bescheidenheid siert de mens’. We roepen gelukkig niet allemaal net als Muhammad Ali “I am the greatest”, want anders liepen we aan de lopende band te matten. Naast de twee grootheden die Benjamin Franklin noemde zijn er nog meer goede voorbeelden, om Mahatma Gandhi maar te noemen. Ook paus Franciscus lijkt zich in deze rij te scharen. Maar je hebt zelf ongetwijfeld je eigen bescheiden rolmodellen.
Bescheidenheid betekent dat je taken op je neemt zonder bijzondere aandacht te vragen voor je prestatie. Als kind wil je nogal eens de aandacht vragen in de trant van “Kijk mij eens!”, maar de meeste volwassenen hebben dat niet nodig.
Je vaardigheden (ervaring en talent) stellen je soms in staat om dingen te doen, waar andere mensen tegenop kijken. Soms kan het gewoon je werk zijn en dan is enige erkenning fijn voor de kwaliteit die je levert. Maar loop niet om complimenten te hengelen, dat komt wat behoeftig over.
Je kan ook taken op je nemen uit een intrinsieke motivatie. Vrijwillig omdat je het nodig vindt dat iets gedaan wordt, of omdat je het leuk werk vindt. Dan doe je het voor jezelf en mogelijk de groep, maar niet om punten te scoren. Het begrip “humble brag” betekent dat iemand die op een compliment reageert met “Ach, dat heb ik even tussendoor gedaan…”, kortom een beetje opscheppen onder het mom van bescheidenheid, niet echt ‘humble’ is.
Als erkenning van je bijdrage erg belangrijk is voor je ego of je status, ga dan eens bij jezelf na, waarom je dat nodig hebt. Zonder morren degelijk werk leveren is een eigenschap die de meeste mensen op waarde weten te schatten. Dan is het niet nodig om iets te claimen.
Als er iemand de eer probeert te claimen voor jouw prestatie, vraag dan neutraal “Goh, hoe heb je dat voor elkaar gekregen?”. De opschepper valt dan meestal snel genoeg door de mand.

Conclusie

Benjamin Franklin is een ‘larger than life’ persoonlijkheid die zowel in Amerika als in Frankrijk belangrijke bijdragen heeft geleverd. Veelzijdig, intelligent, creatief en in staat om van alles voor elkaar te krijgen.

De naam van Stephen Covey is hierboven ook een aantal malen gevallen. Twee denkers uit heel andere tijden maar met veel overeenkomende waarden. Het is opvallend dat Covey het bedrijf dat de ‘Franklin Day Planner’ (een papieren organiser) overnam en voortzette onder de naam ‘Franklin Covey’ dat nog steeds visie en leiderschap uitdraagt.

Als je de bovenstaande lijst doorneemt, dan was Benjamin Franklin’s instelling al vrij vroeg om een ‘goed mens’ te willen zijn. Zijn 13 deugden hielpen hem om op het rechte pad te blijven. Gezien het respect dat hij meer dan 200 jaar na zijn dood nog steeds krijgt, is dat hem aardig gelukt. Hij wordt nog steeds bewonderd om zijn zinvolle bijdragen. Als wetenschapper hebben wij kennis van elektriciteit aan hem te danken (het levensgevaarlijke experiment met een vlieger tijdens onweer!) en zelfs zaken als de uitleenbibliotheek is één van zijn initiatieven. Als diplomaat wist hij de essentie van twistpunten zo raak neer te zetten dat de oplossing erin besloten lag.

Hij dankte veel van zijn succes aan hard werk. Zijn ‘talenten’ ontwikkelde hij door de vaardigheden die hij nodig had bewust te oefenen. Om betere teksten te produceren oefende hij schrijfstijlen en herschreef artikelen op diverse manieren.

Toen hij eenmaal voldoende zakelijk succes had bereikt, nam hij bewust de keuze om niet nog rijker en machtiger te worden. Hij was financieel zelfstandig en legde zich enthousiast toe op de wetenschap en maatschappelijke taken.

Benjamin Franklin is een voorvader van Dagobert Duck die zei “Met zuinigheid en vlijt bouw je huizen als kastelen”. De tegenhanger is “Met verspilling en gemakzucht bouw je luizen als kamelen!” Dus, luis er niet in…

Zie ook ThirteenVirtues.com.

Verkrijgbaar bij Bol.com en Amazon.nl.